بریده‌هایی از کتاب نسل مضطرب

برخی از بزرگ‌سالان با اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی و سایر فعالیت‌های آنلاین دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ولی ما -همانند اعتیاد به دخانیات، الکل یا قمار- معمولاً تصمیم‌گیری دراین‌باره را بر عهدهٔ خود آنان می‌گذاریم. چنین وضعیتی در مورد کودکان صادق نیست؛ در کودکان بخش‌های پاداش‌جوی مغز زودتر به بلوغ می‌رسند، اما قشر پیشانی که برای خویشتن‌داری، به تأخیر انداختن خشنودی و مقاومت در برابر وسوسه‌ها ضرورت دارد، در اواسط دههٔ ۲۰ زندگی به بلوغ کامل خود می‌رسد و ازاین‌رو کودکان، تا پیش از دوران نوجوانی، کماکان از این منظر به‌شدت آسیب‌پذیرند.

ترس زنگ خطری است که به یک نظام واکنش سریع متصل شده است. پس از پایان یافتن تهدید، زنگ خطر هم متوقف می‌شود، جریان هورمون‌های فشار روانی از حرکت بازمی‌ایستد و احساس ترس فروکش می‌کند.

می‌شود. جالب اینکه اندازهٔ مغز کودک در ۵ سالگی به ۹۰ درصد اندازهٔ کامل خود می‌رسد.‌[۳]

اما تکامل فقط برای فراهم آوردن امکان یادگیری دوران کودکی را طولانی نکرده است، بلکه برای آسان‌تر کردن و افزایش احتمال یادگیری سه انگیزهٔ نیرومند را هم در وجود انسان تعبیه کرده است: انگیزهٔ پرداختن به بازی‌های آزاد، هماهنگی و یادگیری اجتماعی. در دوران کودکیِ مبتنی بر بازی، ح

«فعالیتی که آزادانه از سوی شرکت‌کنندگان برگزیده و هدایت می‌شود، به‌علت خودش انجام می‌گیرد و این‌طور نیست که افراد طی آن آگاهانه درصدد دستیابی به اهدافی ورای خودِ بازی باشند.»‌[۸]

هماهنگیْ زیربنای خودتنظیمیِ هیجانی در سنین بالاتر را شکل می‌دهد. کودکانِ محروم از این تجربهٔ اجتماعی نشاط‌آور و اعتمادبرانگیز، اغلب، به مشکلات هیجانی دچار می‌شوند و طی سال‌های بعدی عمرشان، رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی از خود بروز می‌دهند. چه‌بسا آنان طی دوران نوجوانی خود نتوانند دلبستگی‌های سالمی ایجاد کنند و شاید در بزرگ‌سالی قادر به کنار آمدن با چالش‌های غیرمنتظره نباشند، نتوانند هیجاناتشان را تنظیم کنند، نتوانند در مواقع خطر تصمیمات درستی بگیرند یا قادر نباشند نحوهٔ رفتار مؤثر در تعاملات اجتماعی پیچیده‌تر را فرا بگیرند.‌[۱۷]

کودکان کارآموزی فرهنگی طولانی‌مدتی دارند؛ طی این دوران، کودکی آهنگی آهسته و بلوغ آهنگی شتابان دارد و آنان در تمام این مدت به طرق مختلفی، میلشان برای بازی کردن، هماهنگی با دیگران و یادگیری اجتماعی را ابراز می‌کنند. رشد سالم مغز به کسب تجارب مناسب در سنین مناسب و با توالی مناسب بستگی دارد.

در انسان‌ها "دوره‌های بحرانی" راستین با محدودیت‌های زمانی سفت‌وسخت کم‌شمارند، منتها به نظر می‌رسد که ما چندین "دورهٔ حساس" داشته باشیم؛ دوره‌های حساس دوره‌هایی هستند که یادگیری برخی امور یا اکتساب برخی مهارت‌ها در خلال آن‌ها بسیار آسان و خارج از آن بسیار دشوار است.‌[۳۱]

بازی‌های آزاد به همان اندازه‌ای که برای رشد مهارت‌های جسمانی ضرورت دارند، جهت رشد مهارت‌های اجتماعی نظیر حل تعارض هم ضروری‌اند. بااین‌همه کودکی مبتنی بر بازی جای خودش را به کودکی مبتنی بر تلفن داده است، چراکه کودکان و نوجوانان زندگی اجتماعی و اوقات فراغتشان را به بستر دستگاه‌های متصل به اینترنت منتقل کرده‌اند.

جیمز کودکان را چنین توصیف می‌کند: «حساسیت به محرک‌های هیجان‌انگیز فوری مشخصهٔ توجه طی دوران کودکی و نوجوانی است... به نظر می‌رسد کودک بیش از آنکه به خودش تعلق داشته باشد، به هر آن چیزی متعلق است که توجهش را به‌سوی خود جلب می‌کند.»

رسانه‌های اجتماعی به ما یاد می‌دهند عکس این رهنمودها عمل کنیم. آن‌ها ما را تشویق می‌کنند بدون توجه به انسانیت افراد، بدون آگاهی از بافتی که در آن عمل کرده‌اند و بدون آگاهی از آنکه خودمان هم چنین خطایی کرده‌ایم، با قضاوت‌های کلی و سریع آنان را شرمگین سازیم.

داشتن عملکردی بی‌نقص دشوار است؛ نه دوست داشته باش و نه بیزاری بجو؛ در این حالت همه‌چیز شفاف می‌شود. همین که به‌اندازهٔ تار مویی هم تغییر کنی مرز بین بهشت و زمین مشخص می‌شود؛ اگر می‌خواهی حقیقت در برابرت نمایان شود، هرگز نه مخالفت کن و نه موافقت. جدال میان "له" و "علیه" بدترین بیماری ذهنی است.‌[۲۵]

ما باید ظرفیت بخشندگی را در وجودمان رشد دهیم و آن را حفظ کنیم. کسی که از قدرت بخشندگی تهی است از توان عشق‌ورزی بهره‌ای ندارد. در وجود بدترین ما هم قدری خوبی هست و در وجود بهترینمان هم بدی وجود دارد. وقتی این واقعیت را دریابیم، کمتر مستعد نفرت‌ورزی از دشمنانمان می‌شویم.‌[۲۷]

بودا می‌گوید: در این دنیا، نفرت هیچ‌گاه نتوانسته است نفرت را از بین ببرد. فقط عشق است که نفرت را محو می‌کند. این یک قانون است، قانونی کهن و همیشگی. تو هم روزی این دنیا را ترک خواهی کرد. با اینکه این را می‌دانی، چطور می‌توانی ستیزه‌جویی پیشه کنی؟‌[۲۸]

در جنگل... در این مزرع خداوند، زینت و قداست حکم‌فرماست... بر زمین برهنه ایستاده‌ام، سرم در هوای مطبوع غوطه‌ور شده است و به‌اندازهٔ فضای بی‌انتها سرحالم. همهٔ خودخواهی‌هایم رنگ باخته‌اند. به‌سان چشمی تیزبینم؛ به هیچ بدل شده‌ام؛ همه‌چیز را می‌بینم؛ جریان هستی در وجودم به گردش درمی‌آید؛ من ذره‌ای از خداوند هستم.‌[۲۹]

بهت‌زدگی از طریق دو ادراک هم‌زمان پدید می‌آید: نخست وسعت پدیده‌ای که به آن می‌نگرید و دوم عدم امکان تطابق دادن آن پدیده با ساختارهای ذهنی‌تان.‌[۳۰] به نظر می‌رسد که چنین ترکیبی حیرتی در فرد ایجاد می‌کند که عمیقاً لذت‌بخش است، گرچه گاهی می‌تواند ترسناک هم باشد. مبهوت شدن ما را برای تغییر باورها، تعلقات و رفتارهایمان مهیا می‌سازد.