بریده‌هایی از کتاب زندگی حسینی

وقتی کسی را دوست داشته باشیم، در دنیا مثل او می‌شویم و در آخرت با او محشور خواهیم شد؛ حتی اگر کاملاً در آن سطح و مرتبه نباشیم، همین همدلی و همراهی و انس و ارتباط، آرام‌آرام ما را به او نزدیک می‌کند و به او شباهت می‌دهد؛ آنچه او دوست دارد و می‌پسندد دوست خواهیم داشت، آنچه او خوش ندارد نخواهیم خواست؛ اندک‌اندک حتی رفتارهای عادی‌مان به او نزدیک‌تر و شبیه‌تر می‌شود که امیر مؤمنان فرمود: «إن لم تکن حلیماً فتحلم! فإنّه قلّ من تشبّه بقوم إلّا أوشک أن یکون منهم»؛ یعنی حتی اگر بردبار نیستی، تلاش کن که خود را بردبار نشان دهی و حالت بردباران را پیدا کنی؛ چراکه کمتر پیش می‌آید کسی خود را به گروهی شبیه سازد و از آنان نشود!

چون خداوند حسین (ع)، بزرگ‌ترین فدایی توحید و بندگی، را دوست می‌دارد، هرکه حسین‌بن‌علی را دوست بدارد محبوب خدا می‌شود (أحبّ الله من أحبّ حسینا)

حضرت صادق سلام الله علیه است که فرمود: «هان ای شیعیان، شما به ما منسوب هستید و شما را به نام ما می‌شناسند؛ پس باعث زینت ما باشید، نه مایهٔ ننگ ما؛ در میان مردم، مانند یاران علی (ع) باشید که اگر هرکدامشان در قبیله‌ای بود، امام و مؤذن و صاحب امانت‌های آنان می‌شد؛ باعث افتخار ما باشید، نه باعث سرافکندگی ما؛ محبت‌های مردم را به‌سمت ما جلب کنید و هر بدی و زشتی را از ما دفع کنید؛ با مردم به خوبی و زیبایی سخن بگویید؛ زبان‌های خود را از گفتار ناپسند بازدارید و حرف‌های اضافه و زشت بر زبان نیاورید؛ از پیشتازان به‌سوی خوبی‌ها باشید؛ برگ و گل بی‌خار باشید و با رفتارتان، مردم را به خدا و اسلام دعوت کنید و باعث بی‌دین‌شدن آنان نشوید.

شما را به تقوا و پرهیزکاری سفارش می‌کنم و تلاش برای خدا و راستگویی و امانتداری و سجده‌های طولانی و همسایه‌داری... که پیامبر اسلام برای این‌ها آمده است و هنگامی‌که یکی از شما در دین خود پرهیزکار بود و راست گفت و امانتداری کرد و با مردم خوش‌اخلاق بود، خواهند گفت: ببین، این شخص ’شیعهٔ جعفری‘ است و این مرا خوشنود می‌سازد و می‌گویند: این رفتار حاصل تعلیم و تربیت جعفر است، جعفر شیعیان خود را چنین آموزش داده است؛ اما اگر برعکس باشد نیز ننگ و عارش به من می‌چسبد و خواهند گفت: این منش و رفتار جعفر است.»

امام‌حسن (ع) فرمودند: «مَن قرأ القرآن کانت له دعوةٌ مجابةٌ إمّا معجَّلةٌ و اِمّا مؤجَّلَة»؛ هرکه قرآن بخواند، دعایی مستجاب دارد که دیر یا زود برآورده می‌شود.

امیر مؤمنان فرمود: «إن لم تکن حلیماً فتحلم! فإنّه قلّ من تشبّه بقوم إلّا أوشک أن یکون منهم»؛ یعنی حتی اگر بردبار نیستی، تلاش کن که خود را بردبار نشان دهی و حالت بردباران را پیدا کنی؛ چراکه کمتر پیش می‌آید کسی خود را به گروهی شبیه سازد و از آنان نشود! می‌خواهیم این چند روز دنیا را حسینی زندگی کنیم تا در آخرت حسینی باشیم و به‌شمار آییم. خداوند فرمود که «یوْمَ نَدْعُوا کلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِم»؛ در روز رستاخیز، هر گروهی را با امامشان فرا می‌خوانیم

پیشوای مذهب ما دل‌خوشمان ساخت که: «من أحبّنا حشر معنا»؛ هرکه ما را دوست داشته باشد، با ما محشور می‌شود. یعنی با هر کسی در دنیا بودی، در آخرت با همو خواهی بود و از همین رو سر به سجده می‌گذاریم و از خدا می‌خواهیم که: «أن یجعلنی معکم» و با آنان نجوا می‌کنیم که: «فمعکم، معکم لا مع غیرکم»؛ من با شمایم و می‌خواهم با شما باشم و با شما بمانم.

مونتگمری وات، مستشرق و اسلام‌پژوه مشهور معاصر، می‌گوید: اگر تعالیم اسلامی و سخنان پیامبر و اهل‌بیت به گوش مردم اروپا می‌رسید، بسیاری از ایشان آن‌ها را می‌پذیرفتند و پروفسور دهرمندرنات، شاعر و ادیب هندو، در سومین همایش بین‌المللی باران غدیر، درحالی‌که اشک می‌ریخت، می‌گفت: اگر امروز برخی در جهان، اسلام را نمی‌شناسند و با امام‌علی و فرزندانش بیگانه‌اند، به‌خاطر کوتاهی ماست! ما باید کلمات نهج‌البلاغه را مانند آب و برق که به خانه‌ها لوله‌کشی و سیم‌کشی می‌کنند، به در خانه‌های مردم برسانیم.

با یکدیگر دیدار کنید و معارف علمی را بیان نمایید. چراکه با نقل حدیث دل‌های زنگارگرفته جلا می‌یابند و با بیان این احادیث مکتب ما احیا می‌شود. رحمت خدا بر آن‌که مکتب ما را احیا کند.

و چه کسی است که نداند امروز این فیلم‌ها و سریال‌ها بیشترین تأثیر را در گسترش فکر و پیام مکتب اهل‌بیت (ع) دارند (بازتاب باورنکردنی نمایش سریال حضرت یوسف (ع) و همین مختارنامه را در کشورهای عربی، تا حد برخورد امنیتی و موضع‌گیری رسمی دولت یا مسئولان مذهبی، ببینید و قضاوت کنید که کدام کتاب و کدام سخنرانی تاکنون چنین تأثیر گسترده و فراگیری داشته است؟)

پدر یا مادری که در خانوادهٔ خود به نقل حدیثی می‌پردازد و معلمی که در کلاس درس روایتی آموزش می‌دهد، مغازه‌داری که در محل کسب‌وکارش حدیثی به دیوار نصب کرده و دیگران می‌بینند و می‌آموزند یا رانندهٔ اتوبوس یا تاکسی که برای مسافران حدیثی را بجا و به‌شکل مناسب نقل می‌کند، کسی‌که با نصب پرچم به تعظیم شعائر می‌پردازد و دیگری که با توزیع شربت و شیرینی مناسبتی مذهبی را یادآور می‌شود، همه در ثواب و فضیلت بزرگ احیای مکتب اهل‌بیت شریک هستند. فرق نمی‌کند کجا و چگونه؛ بل مهم این است که به‌سهم خود رونق‌دهندهٔ جریان هدایت و ناشر کلمات و احادیث نورانی اهل‌بیت باشیم.

«هان ای شیعیان، شما به ما منسوب هستید و شما را به نام ما می‌شناسند؛ پس باعث زینت ما باشید، نه مایهٔ ننگ ما؛ در میان مردم، مانند یاران علی (ع) باشید که اگر هرکدامشان در قبیله‌ای بود، امام و مؤذن و صاحب امانت‌های آنان می‌شد؛ باعث افتخار ما باشید، نه باعث سرافکندگی ما؛ محبت‌های مردم را به‌سمت ما جلب کنید و هر بدی و زشتی را از ما دفع کنید؛ با مردم به خوبی و زیبایی سخن بگویید؛ زبان‌های خود را از گفتار ناپسند بازدارید و حرف‌های اضافه و زشت بر زبان نیاورید؛ از پیشتازان به‌سوی خوبی‌ها باشید؛ برگ و گل بی‌خار باشید و با رفتارتان، مردم را به خدا و اسلام دعوت کنید و باعث بی‌دین‌شدن آنان نشوید. شما را به تقوا و پرهیزکاری سفارش می‌کنم و تلاش برای خدا و راستگویی و امانتداری و سجده‌های طولانی و همسایه‌داری...

در اوضاع امروز جهان و وضعیت جریان‌های اسلام‌گرا، درخشش رهبری آیت‌الله خامنه‌ای به‌وسعت جهانی، فرصتی طلایی است که می‌تواند راه بسیاری پیشرفت‌های کلان بین‌المللی را بگشاید و تحولات جدیدی را رقم بزند و مجال تازه‌ای برای نشر معارف اهل‌بیت و حقایق تابناک اسلام ناب محمدی باز کند. دریغا که برخی تنگ‌نظری‌ها از بیرون و کوتاهی‌ها و سستی‌ها از درون، این عرصهٔ گسترده را از حضور فعال رهبر انقلاب محروم ساخته و گاه می‌بینیم که نه‌فقط در میان عموم مسلمانان شناخت درستی از ابعاد گوناگون شخصیت فکری و فرهنگی ایشان وجود ندارد، بلکه حتی برخی نخبگان نیز ایشان را به‌عنوان رهبری سیاسی می‌شناسند.

اگر نوشتن و چاپ‌شدن و نمایش‌دادن و گفتن مسئولیت دارد، درمقابل، دقیقاً ننوشتن و چاپ‌نشدن و نمایش‌ندادن و نگفتن هم مسئولیت دارد و به‌همین دلیل، امیر مؤمنان (ع) به مالک اشتر هشدار می‌دهند و او را از مشاور ترسو برحذر می‌دارند؛ زیرا مشاور ترسو فرد را از اقدام بازمی‌دارد و عدم اقدام صحیح، همان قدر خطرناک است که اقدام غلط.

نقل می‌کنند، در مجلسی با حضور مرحوم علامه امینی، هنگامی‌که محفل ذکر مصیبت و انس به حال خوش و مناسبی رسیده بود، کسی برخاست و با صدایی نامناسب و لحنی ناموزون چند بیت خواند و مجلس را به سردی کشاند و حال جمع را برهم زد. می‌گویند، مرحوم علامه با تندی از وی پرسید: «چرا خواندی؟» او گفت: «می‌خواستم من هم ثوابی ببرم...» و مرحوم علامه پاسخ داد: «اگر نمی‌خواندی، بیشتر ثواب می‌بردی!»

اگر برای تضعیف توان اقتصادی این مکتب فدک را غصب کرده‌اند، من و شما با پرداخت خمس خود، در تقویت بنیان‌های اقتصادی مکتب می‌کوشیم

- لباس مشکی (لباس عزا) که گاه شکل‌های خاصی هم دارد؛ مثلاً بلندتر از پیراهن‌های معمول است با آستین بدون دکمه و بدون یقه و گاه با پشت باز برای زنجیرزنی. بسیاری به قداست این لباس عقیده دارند (وصیت مرحوم آیت‌الله نجفی مرعشی برای دفن پیراهن عزا با جنازهٔ ایشان در قبر).

نقل می‌کنند، در مجلسی با حضور مرحوم علامه امینی، هنگامی‌که محفل ذکر مصیبت و انس به حال خوش و مناسبی رسیده بود، کسی برخاست و با صدایی نامناسب و لحنی ناموزون چند بیت خواند و مجلس را به سردی کشاند و حال جمع را برهم زد. می‌گویند، مرحوم علامه با تندی از وی پرسید: «چرا خواندی؟» او گفت: «می‌خواستم من هم ثوابی ببرم...» و مرحوم علامه پاسخ داد: «اگر نمی‌خواندی، بیشتر ثواب می‌بردی!»

هر انسانی چه بداند و بخواهد و چه نداند و نخواهد، یا کربلایی هست... یا نیست

در فاصلهٔ میان ولادت تا وفات انسان، در فاصلهٔ میان آن زنده‌شدن و این زنده‌ترشدن، تجربه‌ها و آزمون‌ها و خطاها و... را زندگی می‌نامیم و هر کسی فرصتی دارد کوتاه یا کوتاه‌تر برای این زندگی و هر کسی مسیری را، شیوه‌ای را، حالی و حالتی را برای این زندگی برمی‌گزیند و گاه، حتی بی‌آنکه بداند و بخواهد، در شیوهٔ این زندگی به کسی‌که پسندیده و دوستش داشته اقتدا می‌کند و در آخرت هم براساس همین زندگی و همین چگونگی با همان که مثل او بوده و شبیه او شده محشور می‌شود. این خلاصه داستانی است که برخی بیهوده طولانی‌اش می‌کنند!

هر کسی با هر وسیله و امکانی می‌تواند زنده‌کنندهٔ امر اهل‌بیت باشد، نه‌تنها دانشمند یا نویسنده یا فیلمساز و هنرمند یا معلم و شاعر و... می‌توانند خود را در دایرهٔ دعای فرزندان پیامبر و شمول رحمت الهی قرار دهند، بلکه حتی کارمند یا مغازه‌داری ساده و رانندهٔ تاکسی و زن خانه‌دار معمولی هم می‌توانند زنده‌کنندهٔ این امر باشند. نقل و ترویج احادیث و برپایی مجالس حسینی و اقامهٔ شعائر و ترویج آن‌ها، گاه با پوشیدن لباس مشکی و نصب پوستر یک حدیث بر دیوار محقق می‌شود. این سفره‌ای است که برای همه پهن شده است. از فیض رحمت الهی غافل نمانیم.

وقتی حماسه‌ای به عظمت قیام و شهادت حسینی تاریخ را به دو نیمهٔ قبل از عاشورا و بعد از عاشورا و جغرافیا را به دو پارهٔ کربلا و غیرکربلا تقسیم می‌کند، زندگی هر انسانی هم یا این‌سوی خط است یا آن‌سوی خط. هر انسانی چه بداند و بخواهد و چه نداند و نخواهد، یا کربلایی هست... یا نیست و اگر هست یا اگر نیست، در هرکدام، درجاتی و مراتبی و قدری و اندازه‌ای دارد. هر کسی در سبک زندگی‌اش، در خوراک و پوشاکش، در حرف‌زدن و خندیدنش، در معاشرت و دوستی‌هایش، در ظاهر و قیافه‌اش، در موضع‌گیری سیاسی و روابط اجتماعی‌اش...

علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) محور شناخت و تشخیص حق است و وسیلهٔ ثبت همراهی و همدلی با این جریان و جبههٔ حق همراهی و هم‌نفَسی با کاروان پرشور حسینی است که از آغاز خلقت به‌راه افتاده و تا پایان عمر جهان همچنان در راه است و «کلّ یومٍ عاشورا، کل یومٍ کربلا و کل شهرٍ محرم».

حال اگر کسی اصول و قواعد فنی و هنری را رعایت کرد و درعین‌حال با قصد قربت و نیت خیر بدان دست یازید، به کاری ماندگار و الهی دست می‌یابد و اثری چون اذان مؤذن‌زاده اردبیلی به‌جای می‌گذارد. مرحوم رحیم مؤذن‌زاده اگر آن روز با زبان روزه و با نیت الهی به ذکرِ الله اکبر زبان گشود، وضو و زبان روزه‌اش نبود که کارش را برای مخاطب دنیایی ماندگار می‌کرد؛ بلکه او در کار خود توانمند و قابل بود و اضافه بر آن، نور الهی وضو و روزه کار او را آسمانی و اخروی کرد.

گفتم دل و جان بر سر کارت کردم هر چیز که داشتم نثارت کردم گفتا تو که باشی که کنی یا نکنی این من بودم که بی‌قرارت کردم «حق و حقیقت» را یافته‌ایم و در پی‌اش روان شده‌ایم و امید بسته‌ایم تا بدین پیروی و تبعیّت سعادت یابیم.

خداوند به حضرت موسی (ع) گفت: «هل عملت لی عملاً قط؟»؛ آیا تاکنون کاری را فقط برای من کرده‌ای؟ حضرت موسی (ع) پاسخ داد: نماز خوانده‌ام و روزه گرفته‌ام و زکات و صدقه داده‌ام و به یادت بوده‌ام. خداوند فرمود: نماز که برهان توست و روزه که سپر حفظ خودت از آتش جهنم است و اما صدقه هم که سایهٔ سرت خواهد بود و یاد من هم راه تو را نورانی خواهد ساخت. برای من چه کرده‌ای؟ موسی (ع) عرض کرد: خدایا، خودت مرا به کاری که مخصوص خودت باشد راهنمایی کن. خداوند فرمود: آیا تاکنون کسی را به‌خاطر من دوست داشته‌ای یا با کسی به‌خاطر من دشمنی کرده‌ای؟ چنین بود که موسی دریافت برترین اعمال در نزد پروردگار، محبت و مهربانی به‌خاطر خدا و دشمنی و دوری به‌خاطر خداست. (۲)

«اگر اصحاب سیدالشهدا (ع) امروز هم باشند، همان اتفاقی می‌افتد که آن موقع افتاد. وقتی روبه‌روی مسئله قرار می‌گیری، این امتحان جدی می‌شود. ممکن است امام‌حسین (ع) را از دور و خارج از میدان یاری کنی؛ ولی توی میدان و موقع امتحان کنار بکشی. اگر همین الآن دوباره عاشورا بشود، باز بسیاری کسان کنار می‌کشند؛ ازاین‌رو فرمود: «الدّین لعقٌ علی ألسنتهم»؛ «وقتی بلاها فرارسد، دینداران کم می‌شوند.» دلیلش این است که باطل همچنان هست و حق همچنان غریب است و این، تفسیر غیبت است. امام‌حسین (ع) درواقع به این سؤال جواب داد که چرا امام‌مهدی (عج) غایب می‌شود. هشت تن از امامان بعد از کربلا و قبل از غیبت آمدند (و حجت بر همه تمام شد) و شرایط پیروزی بر باطل فراهم نشد. پیروزی حق، رمزی و معنوی بود (اما ازنظر معیارهای عملی) شرایط و امکانات واقعی نیاز است و برای همین لازم است، غیبت باشد. کربلا بزرگ‌ترین دلیل برای فلسفه و ضرورت غیبت امام‌مهدی (عج) است و هرکه دربارهٔ مفهوم غیبت و فلسفهٔ آن اشکال وارد می‌کند، می‌گوییم برود جزئیات اتفاقات و مسائل تاریخی‌اجتماعی حادثهٔ کربلا را بخواند.»

از شنبه درون خود تلنبار شدیم تا آخر پنجشنبه تکرار شدیم خیر سرمان منتظر آقاییم جمعه شد و لنگ ظهر بیدار شدیم!

با حرارت و تعصب گفت: «خودم دیدم یکی از مراجع تقلید شما به‌نام... که من فیلمش را هم توی موبایلم دارم، به حضرت عایشه و خلفای راشدین توهین می‌کند.» گفتم: «او نه‌فقط از مراجع تقلید نیست، بلکه حتی از علمای ما هم به‌حساب نمی‌آید و فقط یک منبری فعال است که به‌دلیل وجود شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای معروف شده. علما و بزرگان ما امثال آیت‌الله سیستانی‌اند که خطاب به علمای اهل‌سنت می‌گوید: ’بنفسی أنتم.‘؛ جانم فدای شما. و به شیعیان می‌گوید: ’نگویید برادران ما از اهل‌سنت، بلکه بگویید ’أنفسنا‘.»

وقتی کسی را دوست داشته باشیم، در دنیا مثل او می‌شویم و در آخرت با او محشور خواهیم شد؛ حتی اگر کاملاً در آن سطح و مرتبه نباشیم، همین همدلی و همراهی