بریده‌هایی از کتاب عدالت

عالی‌ترین اصل اخلاق ایجاد بیشترین خوشنودی است؛

ما گاهی استدلال اخلاقی را راهی برای قانع کردن دیگران می‌دانیم.

به عقیدهٔ بنتم، کار درست کاری است که بیشترین سود از آن عاید شود. و منظور او از «سود» هر چیزی است که لذت یا خوشی بدهد، و هر چیزی که مانع از درد و رنج شود

در همهٔ دنیا این نظر که عدالت یعنی احترام به بعضی حقوق عمومی بشر، روزبه‌روز مقبولیت بیشتری پیدا می‌کند (ولو بیشتر روی کاغذ، نه در عمل).

جامعهٔ عادل این چیزها را درست توزیع می‌کند، یعنی به هر کس به اندازهٔ شایستگی‌اش می‌دهد

احترام به بعضی حقوق عمومی بشر، روزبه‌روز مقبولیت بیشتری پیدا می‌کند (ولو بیشتر روی کاغذ، نه در عمل).

ما نباید فقط نتیجه را در نظر بگیریم؛ اخلاقاً لازم است به وظایف و حقوق هم، قطع نظر از پیامدهای اجتماعی، احترام بگذاریم.

«انسان ناراضی بودن بهتر از خوک راضی بودن است. سقراط ناراضی بودن بهتر از احمق راضی بودن است. اما اگر احمق، یا خوک، غیر از این فکر می‌کنند، به خاطر این است که فقط از سمت خودشان خبر دارند.»(۲۸

کانت سودگرایی را رد می‌کند. می‌گوید سودگرایی چون حق را منوط به این محاسبه می‌کند که بیشترین خوشنودی چگونه به دست می‌آید، آن را آسیب‌پذیر می‌کند. ولی مسئلهٔ عمیق‌تری هم وجود دارد: استنتاج اصول اخلاقی از خواسته‌های ما تفکر نادرستی دربارهٔ اخلاق است. صرف این که کاری خیلی‌ها را خوشحال می‌کند دلیل نمی‌شود که آن کار درست باشد. صرف این که اکثریت، هر چقدر بزرگ، موافق یک قانون است آن قانون را عادلانه نمی‌کند.

موقعی که می‌پرسیم آیا عدالت در جامعه‌ای برقرار است، در واقع می‌پرسیم چیزهایی که برایشان ارزش قائلیم ـ درآمد و دارایی، حقوق و وظایف، اختیارات و فرصت‌ها، مقام‌ها و افتخارات ـ در آن جامعه چطور توزیع می‌شوند. جامعهٔ عادل این چیزها را درست توزیع می‌کند، یعنی به هر کس به اندازهٔ شایستگی‌اش می‌دهد. مسئله وقتی مشکل می‌شود که می‌پرسیم کی شایستهٔ چیست، و چرا.

دفاع از بازار آزاد معمولاً بر دو محور صورت می‌گیرد: آزادی و رفاه. اولی مبنای دفاع اختیارگرایان از بازار است. می‌گوید اگر به آزادی مردم احترام می‌گذاریم، باید اجازه بدهیم آزادانه با هم معامله کنند؛ قانون‌هایی که در بازار آزاد دخالت می‌کنند، آزادی فردی را زیر پا می‌گذارند. دومی اساس دفاع سودگرایان از بازار است. می‌گوید بازار آزاد سطح رفاه عمومی را بالا می‌برد؛ موقعی که دو نفر با هم معامله می‌کنند، هر دو چیزی عایدشان می‌شود. مادامی که معاملهٔ آنها به نفع آنهاست و ضرری هم به کسی نمی‌زند، سود کلی را بالا می‌برد.