بریده‌هایی از کتاب انواع کودکان: چگونه بچه‌هایی شاد، با اعتماد به نفس و خلاق پرورش دهیم (جلد اول)

بازی‌های بچه‌های حسی و شهودی خیلی با هم متفاوت است. بچه‌های حسی احتیاج دارند که مقررات ویژه بازی‌ها را بدانند و معمولاً دوست دارند وسایل و اسباب‌بازی‌ها را به همان منظوری که برایش ساخته شده‌اند به‌کار ببرند. آن‌ها علاقه دارند فعالیت‌های زیادی در بازی‌ها، داستان‌ها و فیلم‌های‌شان وجود داشته باشد. بچه‌های شهودی ترجیح می‌دهند چیزها را در طول کار تغییر دهند و بهتر کنند. آن‌ها دوست دارند بازی‌های جدیدی اختراع کنند یا در بازی‌های نمایشی شرکت کنند که در این بازی‌ها بتوانند جای شخصیت‌های فیلم‌ها یا داستان‌ها نقش بازی کنند یا نقش حیواناتی را بگیرند که قدرت ویژه‌ای دارند. این بچه‌ها معمولاً مدت زیادی از زمان بازی را صرف گفتگو درباره این می‌کنند که چگونه بازی کنند و چه کسی چه نقشی را در بازی به‌عهده بگیرد. دوستان حسی این بچه‌ها گاهی اوقات از این همه گفتگو و برنامه‌ریزی خسته می‌شوند و مشتاق هستند که بازی زودتر شروع شود. حتی ممکن است اگر این موضوع خیلی طول بکشد بچه‌های حسی از بازی کردن منصرف شوند.

فهمیدن و پذیرفتن کودکان‌مان همان‌گونه که هستند اولین قدم برای تبدیل شدن به والدینی بهتر و مؤثرتر است. ENFJ

به‌جای این‌که اصرار کنیم که یک روش تعلیم و تربیت برای همه بچه‌ها مناسب است بهتر است مثل یک باغبان رفتار کنیم. همان‌طور که یک باغبان بدون مخالفت یا ایراد گرفتن نیازهای هر گیاهی را می‌پذیرد و شرایط لازم برای رشد و شکوفایی را برای هر گیاه فراهم می‌کند ما هم به‌عنوان والدین باید روش‌های تربیتی خودمان را با نیازهای شخصیتی هر کدام از فرزندان‌مان تطبیق دهیم. شاید این کار ترسناک به‌نظر برسد ولی امکان‌پذیر است.

بچه‌های شهودی معمولاً درباره چگونگی اتفاقات و چیزهایی که دوست دارند رخ بدهد به‌جای این‌که واقعی فکر کنند، تخیلاتی دارند و خیال‌پردازی می‌کنند. آن‌ها معمولاً وقتی یکی از تخیلات‌شان را ابراز می‌کنند به‌خاطر دروغگویی سرزنش می‌شوند.

بیشتر کشمکش‌های ما با فرزندان‌مان بر سر روش انجام دادن کارهاست. با اصرار و پافشاری به این‌که بچه‌ها کارها را با روشی که ما می‌گوییم، انجام دهند و با ایراد گرفتن و عیب‌جویی از آن‌ها، روحیه فرزندان‌مان را تضعیف می‌کنیم. در صورتی که بهتر است تفاوت‌های بچه‌ها با خودمان را بپذیریم و در موارد ساده‌تر و کم‌اهمیت‌تر به آن‌ها آزادی عمل و اجازه تصمیم‌گیری بدهیم و فقط درباره موارد مهم به آن‌ها بگوییم که باید چه بکنند یا این‌که اشتباهات‌شان را تصحیح کنیم.

همان‌طور که یک باغبان بدون مخالفت یا ایراد گرفتن نیازهای هر گیاهی را می‌پذیرد و شرایط لازم برای رشد و شکوفایی را برای هر گیاه فراهم می‌کند ما هم به‌عنوان والدین باید روش‌های تربیتی خودمان را با نیازهای شخصیتی هر کدام از فرزندان‌مان تطبیق دهیم

وقتی ما درباره ترجیح و تمایل یک نفر به سمت یکی از جنبه‌های این چهار بُعد صحبت می‌کنیم منظورمان یک انتخاب آگاهانه نیست، بلکه این تمایل بیشتر یک گرایش درونی است. یک فرد انتخاب نمی‌کند که برون‌گرا باشد و ما نمی‌توانیم جنبه‌های شخصیتی‌مان را تغییر دهیم. ما با یک مدل شخصیتی متولد می‌شویم و در تمام طول زندگی‌مان همان مدل شخصیتی را خواهیم داشت.

کسی که ضرب‌المثل «سیلی نقد بهتر از حلوای نسیه» را ساخته مطمئنا یک فرد شهودی نبوده است.

این‌که ما تفکری هستیم یا احساسی روی هزاران تصمیمی که هر روز می‌گیریم تأثیر می‌گذارد. برداشت اشتباه و درست نفهمیدن این بُعد باعث خیلی از ناراحتی‌ها و ضربه‌ها و حس عمیق درک نشدن می‌شود که خیلی از بچه‌ها آن را تجربه می‌کنند.

چهار قسمت یا بُعد مختلف وجود دارند که تیپ شخصیتی یک فرد را می‌سازند. این چهار بُعد عبارت‌اند از: ــ این‌که چگونه یک فرد انرژی می‌گیرد. ــ به‌طور ذاتی و طبیعی به چه نوع اطلاعاتی توجه دارد و آن‌ها را به‌خاطر می‌آورد. ــ چگونه تصمیم‌گیری می‌کند. ــ و چگونه در دنیای اطرافش نظم و ترتیب برقرار می‌کند.

دهند. مثلاً خیلی از بچه‌های برون‌گرا ترجیح می‌دهند که پشت میز آشپزخانه تکالیف‌شان را بنویسند. اگر آن‌ها در اتاقی تنها باشند احساس بی‌قراری، خستگی و آشفتگی می‌کنند، انرژی‌شان را از دست می‌دهند و به افراد دیگری در اطراف‌شان احتیاج دارند تا بتوانند هشیاری و تمرکز داشته باشند.

سنت‌گراها افرادی واقع‌گرا، با نظم و ترتیب، اهل عمل و دوستدار قواعد و مقررات باشند. سنت‌گراها مسئولیت‌پذیرترین افراد در بین افراد چهار طبیعت مختلف هستند.

برای بسیاری از INTJ ها تحصیلات مهم‌ترین اولویت است. وقتی علاقه ذاتی آن‌ها به یادگیری، با موضوعات پیشرفته درس‌های دبیرستان و نیز امکان مطالعه مستقل در این دوران همراه می‌شود، آن‌ها می‌توانند تحصیلات‌شان را با علاقه و لذت دنبال کنند. کیفیت تجربه آن‌ها رابطه مستقیمی با میزان آزادی انتخاب و سطح انگیزش درونی‌شان دارد. وقتی آزادی انتخاب و انگیزش درونی آن‌ها بالا باشد، موفقیت‌های‌شان حیرت‌آور است. اگر روش تدریس معلمان‌شان جذاب یا الهام‌بخش نباشد، حتی با وجود تلاش بسیار احتمالاً نمی‌توانند پیشرفت کنند.

مهم‌ترین تفاوتی که بین بچه‌های قضاوتی با ادراکی وجود دارد در میزان راحتی آن‌ها در تصمیم‌گیری است. بچه‌های قضاوتی دوست دارند در محیطی منظم، دارای ترتیب و برنامه‌ریزی شده زندگی کنند. آن‌ها تصمیم‌گیری را دوست دارند و وقتی می‌دانند که باید انتظار وقوع چه چیزی را داشته باشند، احساس راحتی بیشتری می‌کنند. در واقع موارد نامعلوم و بی‌برنامگی باعث نگرانی و تشویش خاطر آن‌ها می‌شود. وقتی که تصمیمی گرفته می‌شود این بچه‌ها احساس خوبی پیدا می‌کنند. بچه‌های قضاوتی دوست دارند خودشان شخصی باشند که تصمیمی را می‌گیرد ولی با این حال با تصمیماتی هم که توسط دیگران گرفته می‌شود راحت‌تر از بچه‌های ادراکی کنار می‌آیند.

هر کودکی موجودی منحصر به‌فرد است. بنابراین به‌جای این‌که اصرار کنیم که یک روش تعلیم و تربیت برای همه بچه‌ها مناسب است بهتر است مثل یک باغبان رفتار کنیم. همان‌طور که یک باغبان بدون مخالفت یا ایراد گرفتن نیازهای هر گیاهی را می‌پذیرد و شرایط لازم برای رشد و شکوفایی را برای هر گیاه فراهم می‌کند ما هم به‌عنوان والدین باید روش‌های تربیتی خودمان را با نیازهای شخصیتی هر کدام از فرزندان‌مان تطبیق دهیم. شاید این کار ترسناک به‌نظر برسد ولی امکان‌پذیر است. ما در نهایت خواهیم فهمید فرزندان‌مان واقعا چه‌جور انسان‌هایی هستند و می‌توانیم تشخیص دهیم که چگونه باید روش‌های تربیتی‌مان را تغییر دهیم تا برای هر کدام از فرزندان‌مان مناسب‌تر باشد.

بزرگ‌تر واکنش کاملاً متفاوتی نسبت به این روش نشان داد و هر روز صبح در مقابل انجام هر کدام از کارهای این فهرست مقاومت می‌کرد و مشکل به‌وجود می‌آورد. در واقع برای او دشوار بود که فشار ناشی از انتظارات و وظایف شرح داده شده در این فهرست را تحمل کند و بعد از چند روز کشمکش بالاخره یک روز شروع به گریه‌وزاری کرد. علی‌رغم روش تربیتی «آزمون و خطا» یی که این خانم مورد آزمایش قرار داده بود، برای او چندان هم عجیب و دور از ذهن نبود که دو فرزندش، عکس‌العمل‌های کاملاً متفاوتی از خود نشان بدهند. در واقع او هر روز و هر شب این موضوع را از نزدیک مشاهده می‌کرد که دو فرزند او با هم متفاوت هستند ولی با این حال همچنان سعی کرده بود براساس آموخته‌ها

حقیقت این است که عزت‌نفس پایین در اثر رفتارهای بد به‌وجود نمی‌آید بلکه رفتارهای بد از کمبود عزت‌نفس ناشی می‌شوند

هیچ کدام از جنبه‌های شخصیتی بهتر یا بدتر از دیگری نیست همچنین هیچ کدام از مدل‌های شخصیتی هم برتری نسبت به مدل‌های دیگر ندارد بلکه هر مدل شخصیتی نقاط قوت ذاتی و نقاط ضعف نهفته‌ای دارد که به‌دلیل زمینه و طبیعت آن است. به‌هر حال هر انسانی منحصر به‌فرد است چون هر کدام از ما دارای ژن‌ها، والدین و تجربیات زندگی خودمان هستیم ولی افرادی که مدل شخصیتی یکسانی دارند جنبه‌های مشترک قابل‌توجه و چشمگیری دارند و به همین خاطر است که مدل‌های شخصیتی سودمند هستند.

بیشتر مشکلاتی که بچه‌های برون‌گرا در مدرسه دارند درباره تکالیف نوشتنی است که باید پشت نیمکت‌شان بنشینند و در سکوت آن‌ها را انجام دهند. پدر و مادر یک کودک برون‌گرا بودن می‌تواند کار بسیار انرژی‌بر و خسته‌کننده‌ای باشد. آن‌ها انگار مقدار بیش از اندازه‌ای از یک چیز خوب هستند، به‌ویژه برای پدر و مادری که خودشان درون‌گرا باشند.

ساسی‌ترین و بنیادی‌ترین نیازهای هر انسانی، نیاز به درک شدن و دوست داشته شدن است. همه ما به عشق بی‌قیدوشرط احتیاج داریم و نیاز داریم که به‌خاطر شخصیت منحصر به‌فردمان موردتوجه و احترام قرار بگیریم.

ما اکنون شانزده مدل شخصیتی داریم که همه افراد در یکی از این شانزده گروه جای می‌گیرند. بچه‌هایی که به‌دنیا می‌آیند دارای یک مدل شخصیتی هستند و همیشه در همان قالب شخصیتی باقی می‌مانند. پدر و مادرها هم همان مدل شخصیتی را دارند که در کودکی داشته‌اند. مدل شخصیتی ما روی تمام جنبه‌های زندگی ما تأثیر می‌گذارد

به‌خاطر داشته باشیم که یکی از اساسی‌ترین و بنیادی‌ترین نیازهای هر انسانی، نیاز به درک شدن و دوست داشته شدن است. همه ما به عشق بی‌قیدوشرط احتیاج داریم و نیاز داریم که به‌خاطر شخصیت منحصر به‌فردمان موردتوجه و احترام قرار بگیریم. همگی ما می‌خواهیم همان‌طور که هستیم پذیرفته شویم و استعدادها، توانایی‌ها و تفاوت‌های‌مان توسط دیگران درک شود. همه‌مان دوست داریم که مورد تأیید قرار بگیریم، صرف‌نظر از این‌که مثلاً چقدر شبیه مادرمان هستیم و یا چقدر با برادرمان تفاوت داریم. چنین فضایی از تأیید و پذیرش واقعی و بی‌قیدوشرط سرآغاز تولد و بالندگی اعتماد به‌نفس و شادمانی همیشگی خواهد بود. یک کودک سالم و شاد، کودکی است که بی‌قیدوشرط مورد عشق و محبت قرار می‌گیرد و بدون پیش‌داوری و قضاوت، به حرف‌هایش

باشد. یکی از سخت‌ترین و مهم‌ترین وظایف والدین، بی‌طرف بودن درباره فرزندشان است. این خیلی ساده است که خودمان را بیش از حد درگیر موفقیت‌ها، شکست‌ها، تلاش‌ها و پیشرفت‌های فرزندمان کنیم. ما می‌خواهیم فرزندان‌مان را به‌عنوان امتداد خودمان ببینیم و تجربیات آن‌ها را به تجربیات خودمان متصل کنیم. ولی این افکار نادرست قبول این موضوع را که ممکن است فرزندان‌مان کاملاً با همدیگر و با ما متفاوت باشند، غیرممکن می‌سازد و نمی‌توانیم بپذیریم که آن‌ها نیازهای منحصر به‌فردی دارند. چیزی که یک کودک به آن احتیاج دارد ممکن است احتیاج کودک دیگر نباشد. چیزهایی که در ما به‌عنوان کودک در گذشته ایجاد انگیزه و هیجان می‌کرده ممکن است برای فرزند ما کاملاً کسل‌کننده باشد.

ما به‌عنوان والدینی که نیت خوبی داریم ولی ناآگاه هستیم به‌تدریج به عزت‌نفس فرزندان‌مان صدمه می‌زنیم. این اتفاق از راه‌های مختلفی رخ می‌دهد: با انتقاد کردن و عیب‌جویی کردن. این شرایط باعث می‌شود فرزندان ما اعتمادشان را نسبت به توانایی و منحصر به‌فرد بودن خود از دست بدهند.

نکنند. به‌خاطر داشته باشید وقتی صحبت کردن یک کودک برون‌گرا را قطع می‌کنید مانع و مزاحم فکر کردن او می‌شوید.

بچه‌های حسی تمایل دارند اطلاعاتی را که به‌طور حسی جمع‌آوری کرده‌اند و حقایق و جزئیات مربوط به تجربیات‌شان را، به‌یاد بیاورند. درک آن‌ها از جهان پیرامون و جایگاه‌شان در آن، بستگی به تجربیات گذشته آن‌ها دارد.

ولی همان‌طور که مهم است والدین ویژگی پیشروی شخصیت فرزندشان را تشخیص دهند و آن را تشویق و حمایت کنند همان‌قدر هم اهمیت دارد که ویژگی توسعه‌نیافته شخصیت او را هم بشناسند و به او کمک کنند. درک کردن درست و جامع این نیروها به شما و فرزندتان کمک خواهد کرد تا دلیل خیلی از مشکلات او در منزل و مدرسه را تشخیص دهید و بفهمید که چرا او هرگز نمی‌تواند بعضی از انتظاراتی را که از او دارید، برآورده کند.

بچه‌های احساسی اغلب زمان زیادی را صرف برقراری روابط و حفظ این رابطه‌ها می‌کنند

بچه‌های احساسی کاری را که واقعا مایل به انجام آن نیستند انجام دهند فقط به‌خاطر این‌که می‌خواهند دیگران آن‌ها را تصدیق کنند.

برای بچه‌های تفکری اگر کسی مورد احترام‌شان نباشد تقریبا غیرممکن است که بتوانند از او چیزی بیاموزند یا نسبت به او احساس نزدیکی کنند. آن‌ها به معلّم یا فرد بزرگسالی که استوار و محکم باشد و به موضوعی که درباره آن صحبت می‌کند احاطه داشته باشد، احترام می‌گذارند. زمانی که احترام در آن‌ها ایجاد می‌شود احساس صمیمیت و اطمینان هم به دنبالش به‌وجود می‌آید.