بریده‌هایی از کتاب چیزها صرفاً هستند

از نظر استیونس، موضوع واقعیِ شعرْ زندگی است و وظیفهٔ شاعر این است که «به مردم کمک کند زندگی‌شان را سپری کنند» (ف. ض، ۳۰). معنای انضمامی و مشخص این حرف برای استیونس این است که شعر باید از طریق فعالیت تخیل در برابر فشار واقعیت مقاومت کند، «هر چه زندگی واقع‌گرایانه‌تر باشد، بیشتر نیازمند انگیزش‌های تخیل است» (پ. م، ۲۲۳). شکوه و وارستگی شعر در این است که فشار واقعیت را به عقب براند، و پیش‌تر دیدیم که این شکوه چیزی نیست جز طنینِ کلمات؛ مانند کلمات وردزورث، اکنون این شهر به‌سان خرقه‌ای بر تن می‌کند زیباییِ صبحگاه را، خاموش، عریان ... (ف. ض، ۳۱)

شعر استیونس - و تلویحاً بسیاری از اشعار دیگر - حاوی نوعی بینش فلسفیِ ژرف، استنتاجی و درس‌آموز است، و دیگر این‌که این بینش به بهترین شکل با شعر بیان می‌شود.

اشعار متأخر استیونس بی‌وقفه نشان می‌دهند که ذهن نمی‌تواند سرشت نهاییِ واقعیتی که با آن مواجه می‌شود را فراچنگ آورد. واقعیت در برابر تخیلی که آن را سر و شکل می‌دهد و نظم می‌بخشد عقب‌نشینی می‌کند و از آن می‌گریزد. بنابراین، شعر همان تجربهٔ ناکامی است. استیونس در یکی از آخرین اشعار معروف‌اش در این باره می‌گوید، شاعر به ما ایده‌هایی دربارهٔ چیزها می‌دهد و نه خود چیزها را. بینشی که به گمانم اشعار استیونس مسیرش را هموار می‌کند، هم پذیرشِ ضرورت شعر است و هم تصدیقِ محدودیت آن، اعتراف به این‌که چیزها صرفاً هستند و خودمان هم چیزهایی هستیم که دست بر قضا از تخیل بهره‌مند شده‌ایم. شعر استیونس به دور از هر گونه سفسطهٔ آن‌جهانی و با زبانی عاری از عرفان، می‌تواند بینش خاصی از آرامش را به ما بیاموزد، و این بینش از نظاره کردنِ چیزها نشأت می‌گیرد.

پس شاعران به چه کار می‌آیند؟ در زمانهٔ عسرت، شاعران در برابر فشار واقعیت مقاومت می‌کنند، و با قدرت تخیل این غم‌افزایی را پس می‌زنند و تغییرات محسوسی را در ظاهر چیزها به وجود می‌آورند. شعر ما را قادر می‌سازد به صورت متفاوتی احساس کنیم و جور دیگر ببینیم. شعر زمانهٔ سربی را تعدیل می‌کند. این وارستگی و شکوهِ شعر است که البته خشونت آن هم محسوب می‌شود، خشونت خیال‌پردازانه‌ای برآمده از درون که ما را از خشونت بیرونی ایمن نگه می‌دارد - خشونتی علیه خشونت.

پس شاعران به چه کار می‌آیند؟ در زمانهٔ عسرت، شاعران در برابر فشار واقعیت مقاومت می‌کنند، و با قدرت تخیل این غم‌افزایی را پس می‌زنند و تغییرات محسوسی را در ظاهر چیزها به وجود می‌آورند. شعر ما را قادر می‌سازد به صورت متفاوتی احساس کنیم و جور دیگر ببینیم. شعر زمانهٔ سربی را تعدیل می‌کند. این وارستگی و شکوهِ شعر است که البته خشونت آن هم محسوب می‌شود، خشونت خیال‌پردازانه‌ای برآمده از درون که ما را از خشونت بیرونی ایمن نگه می‌دارد - خشونتی علیه خشونت.