بریده‌هایی از کتاب کاووشی در معنویت های نوظهور

جان پاکینگ هرن می‌گوید: باید در درستی این نظریه شک کرد که جهان کوانتومی، جهانی است در حال انحلال و بدون وجود پایدار جوهری.

مهم‌ترین تفاوت شرق با غرب در باب معنویت همین است که انسان شرقی درپی گم‌شده درونی و تحول روحی است؛ اما بشر غربی به‌دنبال تسکین است. در معنویت‌های شرقی نوعی کمال‌گرایی و تکامل روح دنبال می‌شود؛

تمام مکاتب ناچارند به سه موضوع بپردازند: تفسیر هستی، تعیین غایت و ارائه برنامه رفتاری.

نگاهی به وضعیت روانی افرادی که به شیطان‌پرستی گرایش داشته و دوره‌ای را با این جریان سپری نموده‌اند، نشان می‌دهد که برای آنها کژی، گناه، خلاف و انحراف اساساً مطرح نیست؛ به همین دلیل احساس پشیمانی نمی‌کنند. کسانی که قبل از ورود به شیطان‌پرستی ترس‌های سرکوب‌شده داشته‌اند، «وعده قدرت» همچون پادزهر تمام مشکلات ناشی بحران‌های اجتماعی، برای‌شان جذابیت ویژه‌ای خواهد دشت. به همین دلیل (امید بستن به رهایی از بحران‌ها) نهایی‌ترین روش فرار از ترس‌ها و اوهام، یعنی خودکشی، در شیطان‌پرستی تأیید شده است.

با این فرض که وجود معاد قطعی نباشد، آیا می‌توان از «احتمال معاد» هم چشم پوشید و سرنوشت خطیر آدمی را مهمل گذاشت؟

اما منظور از کرامت این است که انسان به اذن الهی بتواند کارهای خارق‌العاده انجام دهد؛ مثلاً در عالم طبیعت یا در دیگر انسان‌ها تصرف کند. پس در کرامت، انجام دادن کار خارق‌العاده باید مستند به اذن الهی باشد؛ در غیر این صورت، به آن کرامت نمی‌گویند.

پائولوکوئلیو از اعتیاد شدیدش به موادمخدر، ناهنجاری جنسی، سابقه چند بار بستری شدن در تیمارستان و تحمل شوک برقی و ازدواج‌های ناموفق پرده برمی‌دارد و نجات خود از بحران‌های اخلاقی و روانی را در سایه مشاوره، مدی‌تیشن و تمرین می‌داند.

به‌راستی مگر ادعای مادی‌گرایان و دهری‌ها غیر از این بود که ماده را صاحب شعور می‌دانستند و آن را از این جهت که متکی به شعور ذاتی خویش است، بی‌نیاز از خالق معرفی می‌کردند؛ به همین جهت ماده را اصیل و خودخلّاق می‌دانستند و در نتیجه، ابدی و ازلی بودن را به آن نسبت می‌دادند: «وَقَالُوا مَا هی إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا نَمُوتُ وَنَحْیا وَمَا یهْلِکنَا إِلَّا الدَّهْرُ».

مکاشفه با کرامت تفاوت دارد؛ مکاشفه (خلسه) حالتی است که در بیداری یا بین خواب و بیداری اتفاق می‌افتد. در این حالت، انسان می‌تواند چیزهایی را که دیگران نمی‌بینند، مشاهده کند.

در مرام شیطان‌پرستی همه‌چیز در یک امر خلاصه می‌شود و آن هم ایده «خودخدایی» انسان است. تمام چیزهایی که در کتاب انجیل شیطانی مورد حمله انتوان لاوی قرار می‌گیرد، به این علت است که با این ایده ناسازگار است؛ بنابراین، تمام مفاهیم مقدس باید محو شوند تا انسان بتواند خدایی کند و همه‌چیز را به خدمت خود گیرد. لاوی می‌خواهد انسان را از قید بندگی همه‌چیز، حتی خدا رها کند و او را نه‌فقط در مقام سروری کائنات، بلکه در جایگاه خدایی بنشاند. از نگاه لاوی، انسان نباید به کمتر از خدایی قانع شود؛ البته خدایی بر همه‌چیز جز هوای نفس و امیال شهوانی. پس سلطان هستی، انسان است و سلطان انسان، امیال و لذات او.

در بینش اسلامی، خدای متعال محور عالم است. به‌جای اینکه خدای منزه از خطا مجبور باشد خود را بر خواسته‌های انسان منطبق نماید، انسان خطاکار و تابع هوا و هوس باید برای رسیدن به کمالات، خویشتن را با دستورات خداوند سازگار کند.

اول اینکه، آیا مکاشفه و کرامت حقیقت دارد؟ دوم اینکه، اگر حقیقت دارد، پیام آن برای انجام‌دهنده چیست؟ پاسخ پرسش اول این است که به گواهی بزرگان معرفت، مکاشفه و کرامت واقعیت دارد و بارها اتفاق افتاده است. در پاسخ به پرسش دوم، مطلبی اساسی و راهگشا ذکر می‌شود و آن اینکه، از مدعیان دروغین که بگذریم، اعمالی چون ارتباط با ارواح، تسخیر جن، تله‌پاتی و طی‌الارض، هیچ‌کدام به‌خودی‌خود دلیل بر حقانیت فاعل آن نیست

روان‌شناسی «تقویت منفی» خوانده می‌شود؛ یعنی «از کار انداختن ضد». مثال معروف آن، ایجاد ترس نسبت به جهنم برای دعوت به بهشت است که مخاطب از ترس عذاب جهنم به بهشت توجه کند.

درحالی‌که در غرب، موفقیت مالی، رضایت درونی، نشاط روانی و ایجاد هیجانات مثبت مطرح است. چنین رویکردی چنان محسوس است که پاره‌ای از اندیشمندان غربی نام «ماده‌گرایی معنوی» بر آن نهاده‌اند.

در چنین معنویتی، مؤلفه‌های روان‌شناختی بسیار چشمگیر است؛ یعنی سالم بودن، آرامش، صلح درونی، شفا، عشق به خود و دیگران، شاد بودن و برخورداری از اعتدال روانی، نشانه‌های معنویت معرفی می‌شود. این معنویت برای سامان دادن به روابط شخصی وارد زندگی می‌شود و درصدد خودشکوفایی فردی است.

مطرح شده است. امام صادق به ابن ابی‌العوجا، یکی از منکرین توحید فرمود: «اگر فرض کنیم پس از مرگ، واقعاً جهان دیگری در کار نباشد، ضرری متوجه ما نیست؛ چون ما عمری را با پاکی و خوبی گذرانده‌ایم. اما اگر جهان دیگری وجود داشته باشد، آیا شما در امان خواهید بود و مصونیت خواهید داشت؟»

غیر از اینکه دین‌داری و اعتقادات دینی در عرفان حلقه زیربنا تلقی نمی‌گردد، آنچه تأیید می‌شود، عدم لزوم اعتقادات دینی است، نه صرف بی‌ارتباط بودن عرفان حلقه با اعتقادات دینی؛ چراکه وی عرفان حلقه را راه تعالی و کمال می‌داند و روشن است که ادعای سعادت انسان‌ها که در عرفان حلقه مطرح است، همان پروژه نجات و تکامل انسان است که ادیان الهی، هم پرچم‌دار آنند و هم غیر خود را واجد چنین صلاحیتی نمی‌دانند.

بعضی ممکن است تصور کنند که مراد رهبر عرفان حلقه این است که بطن ادیان، همان عرفان است و غایت دین، معرفت الهی است و راه حقیقت از شریعت می‌گذرد؛ درحالی‌که این تصور با اصول تصریح‌شده در این عرفان نمی‌سازد؛ چراکه از قضا در اولین اصل اساسنامه عرفان حلقه به این مهم تصریح شده است که «همه انسان‌ها، صرف‌نظر از دین و مذهب می‌توانند جنبه نظری عرفان حلقه را بپذیرند و از جنبه عملی آن بهره‌مند شوند.»

البته وی در جاهای دیگر، دین را با کنار زدن متولیان الهی آن به حاشیه می‌راند؛ به عبارتی، از خاصیت انداختن دین در عرفان حلقه، با انکار وساطت انبیا ـ بین خلق و خالق ـ دنبال می‌شود. وی انسان‌ها را بدون اینکه به رسولان الهی نیازمند بداند، مستقیماً به خود خدا ارجاع می‌دهد.

اوامر تشریعی همان مطالبه خداوند از بندگان است که در قالب احکام پنج‌گانه ـ واجب، حرام، ... ـ خود را نشان می‌دهد.

امر تکوینی الهی عبارت است از همان «کلمه ایجاد» که خداوند هنگام آفرینش و ایجاد مخلوقات جاری می‌سازد.

شایان ذکر اینکه، گاهی در یک جریان، اراده الهی از جنبه‌های مختلف، تکویناً و تشریعاً متعدد می‌شود؛

طاهری در کتاب موجودات غیر ارگانیک، همین نگرش را تقویت و ترویج می‌کند. موجودات غیر ارگانیک که رهبر عرفان حلقه آنها را در قالب موجودات نوع a و b برمی‌شمارد، قابلیت چنین تصرفاتی را دارند. به گفته وی: وجه اشتراک این دو گروه، امکان تسخیر کالبد ذهنی افراد و از این طریق ایجاد مزاحمت و بیماری و اعمال نفوذ در انتخاب‌های آنان است ... ابلیس در زمره گروه a محسوب می‌شود.

اول اینکه آثار هالیوودی همچنان شیطان را موجودی شرور معرفی می‌کنند، اما در عرفان حلقه شیطان یک فرشته معرفی می‌شود که الان هم مأموریتی الهی را به انجام می‌رساند؛ بنابراین، عذاب الهی برای شیطان در آخرت ظالمانه خواهد بود.

براساس آنچه در کتاب مذکور آمده است، شیطان نه فقط در قیامت عذاب ندارد، بلکه در جهنم همچون همراهی دلسوز، پیروان خود را همراهی می‌کند و فقط با یادآوری اشتباهات انسان و ایجاد حسرت در او، باعث سوختن انسان می‌شود. ب

یونگ در توضیح صورت‌های دیرینه یا مثالی می‌گوید: هر انسان یک ناخودآگاه قومی یا باستانی دارد که تمام تاریخ نیاکان انسانی و تاریخ خلقت، از آغاز تاکنون را در خود دارد ... صورت‌های دیرینه یا صورت‌های مثالی که «کهن الگوها» نام دارد، در همه انسان‌ها مشترک است و آنچه ضمیر ناخودآگاه جمعی دارد، از این نمونه‌های دیرینه تشکیل شده است.

هدف از تمسک به ادله دینی این است که نشان دهند آموزه‌های اسلامی هم تعلیمات عرفان حلقه را تأیید می‌کند، نه اینکه این عرفان برآمده از اسلام است.

نه ازاین‌جهت که محصول ارتباط با این شبکه، تربیت انسان الهی و تعالی اخلاقی انسان باشد. در عرفان حلقه، نه پیش‌شرط استفاده از این شبکه، تقوا و پرهیزکاری است؛ چراکه مؤلف کتاب انسان از منظری دیگر به‌صراحت می‌گوید: پاکی یا ناپاکی افراد و گناهکاری و بی‌گناهی، برای ارتباط با این شبکه تفاوتی نمی‌کند، و نه نتیجه اتصال افراد با این شبکه، تحصیل فضایل اخلاقی است

«انسانِ فعلیت‌یافته، شیطانی بزرگ است.»

راهکارهای عملی دیگر همچون استفاده از موادمخدر و توهم‌زا نیز در شیطان‌گرایی تجویز، و حتی راهکاری چون خودکشی که نهایی‌ترین روش فرار از ترس‌ها و اوهام و نجات از آشفتگی‌هاست، تأیید می‌شود.