هنری دیوید ثورو
زندگینامه و معرفی کتاب‌های هنری دیوید ثورو
هنری دیوید ثورو (Henry David Thoreau) نویسنده، فیلسوف و دانشمند آمریکایی است. ثورو یکی از باورمندان به مکتب تعالی‌گرایی بود که در آمریکا توسط رالف والدو امرسون پایه گذاشته شد. او جستارها و مقالات فلسفی بسیاری نوشت و برخی نظریاتش همچون نافرمانی مدنی، مرجع فعالان سیاسی و نقشهی راهی برای مبارزات مسالمت‌‌آمیز سیاسی شد. از او علاوه‌بر آثار فلسفی، کتاب‌های علمی و سفرنامه‌های بسیاری به انتشار رسید؛ کتاب‌هایی که با توجه به عمر کوتاه او تعدادی قابل‌اعتنا داشت.
بیوگرافی هنری دیوید ثورو
هنری دیوید ثورو در ۱۲ ژوئیه‌ی سال ۱۸۱۷ در کنکورد ماساچوستِ آمریکا دیده به جهان گشود. پدرش جان ثورو و مادرش سینثیا دانبر نام داشت. پدربزرگ پدری‌اش از رهبران شورش کَره در دانشگاه هاروارد بود که در سال ۱۷۶۶ رخ داد. پدر و مادر ثورو پیش از تولد او دو فرزند داشتند، یکی پسری به‌نام جان جونیور و دیگری دختری به‌نام هلن که هردو عاقبت همچون هنری دیوید، جوانمرگ شدند. ثورو سال‌های ابتدایی زندگی و تحصیلاتش را در مولدش کنکورد گذراند و تقریبا تمام عمرش را در آن سکونت داشت؛ جایی‌که مرگ بسیاری از نزدیکانش، همچون هلن و جان جونیور را در آن دید.
تحصیلات دانشگاهی و آغاز حرفه‌ی نویسندگی ثورو
تحصیلات دانشگاهی هنری دیوید ثورو همانند پدربزرگش در دانشگاه هاروارد گذشت. او به سال ۱۹۳۳ پا به این دانشگاه گذاشت. ثورو مطالعاتش را هیچ‌گاه محدود به یک حوزه نکرد و در فلسفه، ریاضیات، حکمت کلاسیک و علوم پژوهش کرد. او در حین تحصیل به تدریس نیز پرداخت و مدتی نیز برای درس‌دادن از دانشگاه مرخصی گرفت و به مدرسه‌ی کانتون ماساچوست رفت. ثورو در سال ۱۹۳۷ از هاروارد فارغ‌التحصیل شد. پس از فارغ‌التحصیلی باز هم به تدریس روی آورد و به مدرسه‌ای در کنکورد پیوست. او در آن مدرسه هم چندی بیش دوام نیاورد؛ چراکه مخالف برخورد فیزیکی با دانش‌آموزانش بود، آن هم در قرن نوزدهم که چنین خشونتی ضروری می‌نمود. ثورو در طول زندگی مشاغل بسیاری را آزمود. او علاوه‌بر مطالعه و پژوهش، مدتی باغبان، تعمیرکار و عضو تحریریه‌ی روزنامه بود.
نقطه‌ی عطف زندگی
آشنایی ثورو با رالف والدو امرسون، نقطه‌ی عطف زندگی او بود. امرسون فیلسوف شهیر آمریکایی و پایه‌گذار مکتب تعالی‌گرایی است. کسی که هم با افکارش بر ثوروی جوان اثر گذاشت و هم واسطه شد تا او با بزرگانی چون ناثانیل هاثورن، مارگارت فولر و برانسون الکات آشنا شود. ثورو با تشویق امرسون، اقدام به انتشار مقالات و اشعار خود کرد. این مقالات در فصل‌نامه‌ای با عنوان The Dial چاپ شد. اولین مقاله‌ی ثورو Aulus Persius Flaccus نام داشت که در ژوئیه‌ی ۱۸۴۰ به انتشار رسید. ثورو مدتی را نیز در خانه‌ی امرسون گذراند و تربیت فرزندانش را در کسوت مربی برعهده گرفت، اما بی‌شک مهم‌ترین اثر امرسون بر او، در حوزه‌ی اندیشه و آشنایی‌اش با مکتب تعالی‌گرایی بود.
اندیشه و آرای ثورو
ثورو به تعالی‌گرایی معتقد بود؛ مکتبی که به روح آرمانی جهان‌شمولی ورای تجارب مادی باور دارد؛ حقیقتی که تنها با شهود قابل دست‌یابی است. او دوره‌ی دوساله‌ای را به‌تنهایی در کلبه‌ای واقع در کنکورد در زمین‌های امرسون گذراند. دوره‌ای که برایش به‌مثابه آزمایشگاه اندیشه بود. آزمایشگاهی در دل طبیعت که عنصری مهم در مکتب تعالی‌گرایی است. او تجربه‌ی دو ساله‌اش را در قالب کتاب والدن به رشته‌ی تحریر درآورد و حاصل کارش در سال ۱۸۵۴ به چاپ رسید.
شاید مهم‌ترین و الهام‌بخش‌ترین حاصل فلسفه‌ورزی ثورو، نظریه‌ی نافرمانی مدنی است. ایده‌ای که جرقه‌اش از مقاومت ثورو در پرداخت مالیات زده شد. ثورو در اعتراض به جنگ مکزیک و برده‌داری در آمریکا از پرداخت مالیات امتناع کرد. عدم پرداخت مالیات او را روانه‌ی زندان کرد. دوره‌ای که البته آن‌چنان به‌طول نینجامید؛ چراکه عمه‌اش بدون اطلاع او مالیاتش را پرداخت. ثورو پس از آزادی، دلایل و ایده‌هایش را در زمینه‌ی مقاومت در پرداخت مالیات، طی یک سخنرانی مطرح کرد. این سخنرانی بعدها در مقاله‌ای با عنوان «مقاومت در برابر دولت مدنی» و بعدتر «نافرمانی مدنی» منتشر شد. نافرمانی مدنی نقشهی راه بسیاری از مبارزان راه آزادی در جهان شد. افکار ثورو بر مبارزان بزرگی چون مارتین لوترکینگ، لئو تولستوی و مهاتما گاندی تأثیر گذاشته است.
ماجراجویی‌های ثورو
هنری دیوید ثورو علاقه‌ی وافری به تاریخ طبیعی و علوم تجربی و آزمایش و اکتشاف در این زمینه داشت. او پژوهش‌های پرتعدادی در شاخه‌های مختلف علوم زیستی، همچون گیاه‌شناسی و زیست جانوری انجام داد. اشتیاق علمی او بسیاری از اوقات او را به سفر و دیدن مناطق جدید وامی‌داشت. گرچه ثورو تنها یک بار به خارج از آمریکا و به مقصد مونترال و کبک سفر کرد، اما بسیاری از شهرها و مکان‌های دیدنی آمریکا را گشت. نیویورک، فیلادلفیا، دیترویت، آبشار نیاگارا، شیکاگو، سنت‌پل و میلواکی ازجمله مقاصد سفرهای ثورو بودند. تاریخ، جغرافیا، مردم‌شناسی، مذهب و فرهنگ، حوزه‌های کاوش ثورو در حین سفرهای پرشمارش بود.
معرفی کتاب‌های هنری دیوید ثورو
هنری دیوید ثورو در طول عمر کوتاه خود کتاب‌های متعددی نوشت که بخش قابل‌توجهی از آن‌ها پس از مرگش منتشر شد. او در حوزه‌های فلسفی، فلسفه‌ی سیاسی و علم، مقاله و کتاب نوشت و تجربه‌های ماجراجویانه‌اش را در سفرهایی که به مناطق مختلف آمریکا داشت، در قالب سفرنامه به نگارش درآورد. برخی از کتاب‌های فلسفی او به منابع مهمی تبدیل شدند که مهم‌ترین آن‌ها کتاب «نافرمانی مدنی» بود؛ دیگر کتاب مهم ثورو «والدن» است.
اندیشه‌ورزی ثورو محدود به یک یا دو حوزه نماند. او افکارش را درباره‌ی مقاومت و نیروی نظامی در قالب کتاب خدمت (The Service) منتشر کرد. کتابی که در آن از مقاومت نظامی در برابر انفعال دفاع کرد. در آن دوره بسیاری از روشنفکران نظر مساعدی درباره‌ی نیروی نظامی نداشتند و درمقابل، بر مفهوم صلح‌طلبی تأکید می‌کردند. ثورو کتاب‌های انتقادی دیگری نیز نوشت که برخلاف جریان‌های مرسوم روزگارش بود. کتاب اصلاحات و اصلاح‌طلبان (Reform and The Reformers) یکی از آن‌هاست. او در این جستار به مجموعه افرادی از قبیل آرمان‌شهری، کمونیست، مذهبی افراطی، هوادار عشق آزاد و مانند این‌ها خرده گرفت و بر مفهوم اصلاح‌طلبی درنگی عمیق‌تر کرد.
زندگی بدون اصول (Life Without Principle) نام دیگر کتاب فلسفی ثورو و کاوشی متفاوت در مفهوم زندگی و کار است. ثورو در این اثر مباحثی چالشی درباره‌ی مفهوم «کار» و «حیاتی بودن» آن طرح کرد. او در مبارزه با برده‌داری نیز بسیار فعال بود و کتابی نیز با عنوان برده‌داری در ماساچوست (Slavery in (Massachusetts در این زمینه منتشر کرد، کتاب درواقع متن یکی از سخنرانی‌های او در یک راهپیمایی علیه برده‌داری بود.
والدن
ثورو تصمیم گرفت برای مدتی تنها زندگی‌کردن در طبیعت، کلبه‌ای در اطراف شهر کنکورد بسازد. این دوره که دو سال به طول انجامید، مملو از تجربه‌های جذاب و تأملات فلسفی قابل‌تأمل و جزئیات خواندنی بود که ثورو با نوشتن کتاب والدن با خوانندگانش به اشتراک گذاشت. کتابی برای بازگشت به طبیعت انسان که از قرن نوزدهم تاکنون بسیاری را به بازاندیشی و نگاهی نو به خود و زندگی، دعوت کرده است.
نافرمانی مدنی
تعبیر نافرمانی مدنی اولین بار از سوی هنری دیوید ثورو در مقاله‌ای به همین نام به کار گرفته شد. این مقاله در آمریکای قرن ۱۹ نگاشته شد. با مطالعه کتاب نافرمانی مدنی درمی‌یابید که برخلاف انقلاب که متعلق به ناامیدشدگان از ایجاد تغییر تحمیلی یا خودخواسته در خصلت‌های حریف و «آن دیگری» است، نافرمانی مدنی فراخوانی است خطاب به امیدوارترین جان‌ها و روح‌های یک ملت، تا با پاسخ به ندای وجدان و عمل مستقیم، دست به اصلاح فعالانه شرایط و اوضاع بزنند.
عشق ثورو به پیاده‌روی و سفرنامه‌نویسی
دامنه‌ی فلسفه‌ورزی ثورو به مباحثی همچون پیاده‌روی نیز کشیده شد. ثورو که بخش زیادی از زندگی‌اش را به پیاده‌روی، گذار و تفکر در طبیعت و زیبایی‌هایش گذراند، کتاب راهپیمایی (Walking) را در رابطه با ارزش طبیعت و لزوم حفظ آن نوشت. ثورو کتاب دیگری نیز با عنوان پیاده‌روی زمستانی A) (Winter Walk نوشت که وجوه ادبی‌اش پررنگ‌تر بود.
ثورو در سفرنامه‌نویسی ید طولایی داشت. «پیاده‌روی به‌سوی واچوست» (A Walk to Wachusett) از اولین آثار ثورو است که سفرنامه‌ای به کوه‌های واچوست بود؛ سفری که با پای پیاده انجام شد. کتاب جنگل‌های مین (The Maine Woods) حاصل سه سال سفر ثورو به جنگل‌های کمترشناخته‌شده‌ی مین بود و کتاب کیپ‌کاد (Cape Cod) مجموعه مقالاتی بود که او در رابطه با سفرهای متعددش به کیپ‌کاد نوشت. او همچنین گزارش سفر به کوه‌هایی در نیوهمپشایر را در قالب کتاب A Walk On the Concord and Merrimack River ثبت کرد؛ گزارشی که پس از مرگ برادرش، جان نوشت که در این سفر همراهش بود.
درگذشت ثورو
هنری دیوید ثورو هیچ‌گاه ازدواج نکرد. او مرگ بسیاری از عزیزانش را دید و زندگی سختش در سال‌های آخر، سخت‌تر نیز شد. او در سال ۱۸۳۵ به بیماری سل مبتلا شد و روزگار سختی را گذراند. سال‌هایی که می‌دانست مرگش خیلی دور نیست. او در این ایام آثارش را بازبینی و ویرایش کرد و پژوهش‌های علمی‌اش را ادامه داد. هنری دیوید ثورو به‌تاریخ ششم ماه مه ۱۸۶۲ در ۴۴سالگی در کنکورد درگذشت.
