منصور یاقوتی
زندگینامه و معرفی کتاب‌های منصور یاقوتی
منصور یاقوتی (Mansour Yaghouti) یکی از چهره‌های ماندگار ادبیات ایران است که با آثارش توانست گوشه‌ای از زندگی و فرهنگ مردم روستاهای غرب ایران را به تصویر بکشد. سبک ساده و انسانی او در نوشتن، توجه به مسائل اجتماعی و تعهد به آرمان‌های انسانی، او را به یکی از نویسندگان تأثیرگذار معاصر تبدیل کرده است. آثار یاقوتی همچنان جایگاهی ویژه در ادبیات فارسی و کردی دارد و یاد و خاطره او برای دوستداران ادبیات زنده خواهد ماند.
بیوگرافی منصور یاقوتی
منصور یاقوتی در ۵ اسفند ۱۳۲۷ در روستای کیوه‌نان از توابع شهرستان سنقر در استان کرمانشاه به دنیا آمد. او دوران کودکی خود را در این منطقه سپری کرد که بعدها تأثیر عمیقی بر نوشته‌ها و نگاه هنری او گذاشت.
تحصیلات و آغاز تدریس
یاقوتی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه داریوش و دوران دبیرستان را در مدرسه کزازی کرمانشاه به پایان رساند و دیپلم ادبی دریافت کرد. پس از پایان تحصیلات، به عنوان سپاهی دانش در روستاهای کردنشین کرمانشاه مشغول به آموزگاری شد. در مهرماه ۱۳۵۰ به‌طور رسمی به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و تا پنج سال در مناطق روستایی تدریس کرد. پس از آن، به شهر کرمانشاه منتقل شد و در مدارس شهری تدریس را ادامه داد.
فعالیت‌های سیاسی و دستگیری‌ها
منصور یاقوتی در دوران جوانی به دلیل فعالیت‌های سیاسی بارها بازداشت شد. اولین بار در سال ۱۳۴۶، زمانی که دانش‌آموز دبیرستان بود، دستگیر شد. دستگیری دوم او در سال ۱۳۵۶ و در زمان حکومت نظامی ازهاری اتفاق افتاد. این دوره زندان تا روی کار آمدن دولت بختیار ادامه داشت.
پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دلیل فعالیت‌های سیاسی و ارتباطات گسترده او با گروه‌های مخالف، از تیرماه ۱۳۶۰ تحت تعقیب جمهوری اسلامی قرار گرفت. این وضعیت باعث شد سه سال به صورت مخفیانه زندگی کند. در نهایت در فروردین ۱۳۶۳ در تهران دستگیر شد و به زندان دیزل‌آباد کرمانشاه منتقل گردید. یاقوتی پنج سال در زندان به سر برد و در این مدت همچنان به مطالعه و نوشتن ادامه داد.
تأثیرگذاری ادبی و سبک نویسندگی منصور یاقوتی
منصور یاقوتی یکی از نویسندگان برجسته دهه ۴۰ و ۵۰ ایران به‌شمار می‌آید و از پیشگامان سبک روستایی‌نویسی بود. او که از پیروان سبک صمد بهرنگی محسوب می‌شد، در آثارش به توصیف دقیق زندگی دهقانان، فرودستان و جوامع روستایی می‌پرداخت. زبان ساده، توصیف دقیق فضاها و توجه به جزئیات زندگی مردمان بومی از ویژگی‌های برجسته آثار اوست.
زمینه‌های فعالیت
یاقوتی علاوه بر داستان‌نویسی، در زمینه‌های دیگری همچون گردآوری افسانه‌ها، تحقیق در ادبیات فولکلوریک و شاهنامه کُردی نیز فعالیت داشت. این گستردگی فعالیت‌ها باعث شد که آثار او نه تنها در ایران، بلکه در میان جامعه ادبی کردی نیز مورد توجه قرار گیرد.
نگاهی به آثار برجسته منصور یاقوتی
منصور یاقوتی در طول زندگی خود آثار متعددی خلق کرد که بسیاری از آن‌ها جایگاه مهمی در ادبیات فارسی دارند. از جمله آثار شاخص او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
«زخم»
«گل‌خاص»
«کودکی من»
«چراغی بر فراز مادیان‌کوه»
«داستان‌های آهودره»
«توشای پرنده غریب زاگرس»
«افسانه سیرنگ»
آثار او به دلیل پرداختن به زندگی ساده و روزمره مردمان روستایی و همچنین مضامین اجتماعی و انسانی، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات معاصر دارند.
زندگی حرفه‌ای و اقتصادی
پس از آزادی از زندان، یاقوتی به نویسندگی ادامه داد، اما برای تأمین هزینه‌های زندگی به مشاغلی مانند کارگری، نگهبانی ساختمان و سرایداری نیز پرداخت. این مشاغل، هرچند سخت و طاقت‌فرسا بودند، اما به یاقوتی فرصت دادند تا از نزدیک با طبقات فرودست جامعه آشنا شود و از تجربیات این دوران در نوشته‌هایش بهره بگیرد.
یاقوتی تا پایان عمر به نوشتن ادامه داد و تلاش کرد تا تجربیات خود را از دوران زندان، تبعید و زندگی روزمره در آثارش منعکس کند. او همچنین با بسیاری از نویسندگان و فعالان فرهنگی ارتباط داشت و در ترویج ادبیات اقلیمی و بومی نقش مهمی ایفا کرد.
پایان زندگی منصور یاقوتی
منصور یاقوتی پس از یک دوره بیماری، در روز شنبه ۸ دی ۱۴۰۳ در منزل خود در کرمانشاه درگذشت. او در طول زندگی‌اش نه تنها به‌عنوان یک نویسنده و شاعر، بلکه به‌عنوان نمادی از مقاومت، صداقت و وفاداری به مردم شناخته شد. آثار او همچنان الهام‌بخش نویسندگان و خوانندگان ادبیات فارسی و کردی است.
