علیرضا روشن

علیرضا روشن (Alireza Roshan) شاعر و نویسنده‌ی ایرانی است. کتاب‌های او تاکنون با اقبال بسیاری مواجه شده‌اند و حتی در خارج از کشور نیز طرفداران خود را دارند. از میان آثار روشن می‌توان به کتاب‌های «تا تو چند شعر مانده است» و «کتاب نیست» اشاره کرد.

بیوگرافی علیرضا روشن

علیرضا روشن در ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۵ متولد شد. او مانند بسیاری از هم‌سن‌و‌سال‌هایش دو تاریخ را به‌عنوان سالروز تولد خود در مصاحبه‌هایش بیان می‌کند. یکی تاریخ اصلی و دیگری نیز تاریخ شناسنامه‌ای او است که ۲ فروردین ۱۳۵۶ را نشان می‌دهد. پدر علیرضا روشن شیرازی بود و مادرش مازندرانی، اما خودش در تهران متولد شده است.

علیرضا روشن وقتی دبیرستانی بود، در مغازه‌ای که زمانی کارگاه نجاری پدرش بود، مشغول‌ به ‌کار شد. پس از آن‌که تصمیم گرفت به شیراز برود، آن محل را اجاره داد و مغازه تبدیل به روکوبی مبل شد. علیرضا روشن از خاطرات کار در آن مغازه می‌گوید و ترانه‌ای را به یاد می‌آورد: «ساکت و صبوری دل من، مثل بوف کوری دل من». او می‌گوید: «نمی‌فهمیدم این بوف کور یعنی چه.» علیرضا از دوستی که در کنارش کار می‌کرد، معنای آن را می‌پرسد و او هم برایش توضیح می‌دهد که: «بوف یعنی جغد، ولی در اصل «بوف کور» نام کتابی است از صادق هدایت که می‌گویند هرکس بخواند، خودکشی می‌کند.»

آغاز کتاب‌خوانی

روشن به‌شدت مشتاق خواندن کتاب شد. او از میدان انقلاب، کتاب‌های مورد علاقه‌اش را تهیه‌ می‌کرد. خودش می‌گوید که از آن چاپ‌های افست قلابی هم گیرش می‌آمد! در هر صورت، شروع کرد به خواندن. بارهاوبارها خواند. از مرور داستان خسته‌ نمی‌شد و نه‌تنها به خودکشی فکر نمی‌کرد، بلکه حتی متعجب بود که صادق هدایت چطور این‌قدر فضاهای آثارش را زیبا خلق کرده است.

روشن با هر بار خواندن، بیشتر مشتاق داستان می‌شد و لذت می‌برد. شاید اولین مواجهه‌ی روشن با دنیای داستان‌ها بود که ذوق او را شکوفا کرد و باعث شد به نویسندگی علاقه‌مند شود.

شروع راه نویسندگی

بعدها، در مدرسه با فردی به نام «فرزام شیرازی» آشنا شد که پسر «علی‌اصغر شیرازی»، نویسنده‌ی ماهر و مشهور آن زمان، بود. فرزام در زنگ انشا، داستانی را به‌‌عنوان انشا نوشت و همین امر علیرضا را هم ترغیب به انجام این کار کرد. درست است که از نظر خودش داستان خوبی نبود، اما بذر علاقه به نوشتن را در وجودش کاشت.

روشن در دنیای هنر

علیرضا روشن به پیشنهاد یکی از دوستانش، در کلاس‌های آقای سمندریان شرکت کرد و وارد مسیر تئاتر شد. پس از آن، در رشته‌ی تئاتر قبول شد و به دانشکده‌ی هنر رفت؛ یعنی فضایی کاملاً هنری که روشن در آن می‌توانست هنرمندان و نویسندگان مشهوری را از نزدیک ببیند. خودش می‌گوید: «یکی از خوشبختی‌هایم این بود که جناب محمود دولت‌آبادی در آن‌جا درس می‌داد. بهرام بیضائی بود و جمال میرصادقی هم داستان‌نویسی را تدریس می‌کرد و این‌ها حضورشان آموزنده بود.»

شعرسرایی علیرضا روشن

سال ۱۳۷۸ بود که روشن تصمیم گرفت شعر بگوید. خودش می‌گوید: «شعر نبود. شیوه‌ای از اندیشیدن بود. شکلی از فکر کردن که به نظرم می‌رسید فقط می‌شود به شعر نوشت.» او به سرودن شعر ادامه داد. البته همیشه کنج ذهنش دغدغه‌ی داستان‌نویسی را هم داشت تا این‌که تعدادی از داستان‌هایش را در قالب کتابی خواندنی به چاپ رساند.

شهرت روشن با اولین مجموعه‌ی شعرش، به نام «کتاب نیست» به دست آمد و حتی آوازه‌اش به فرانسه نیز رسید. پس از آن، کتاب‌های شعر دیگری نیز منتشر کرد که همگی با اقبال عمومی مواجه شدند.

مرور و نقدی بر آثار علیرضا روشن

اشعار کوتاه او زبانی ساده و روان دارند. طوری نوشته شده‌اند که مخاطب می‌تواند کلمات را با تمام وجود درک کند. احساسی که در شعرهایش وجود دارد مخاطب را جذب می‌کند و پیوندی محکم بین او و کتاب برقرار می‌کند. برخی از منتقدان معتقدند که یکی از دلایل اقبال عمومی به شعرهای روشن، کوتاه ‌بودن آن‌ها است. شعرهای روشن مفاهیم عمیقی دارند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مخاطب منتقل می‌شوند.

گودریدز درباره‌ی آثار او نوشته است: «شعر او درعین‌حال که مدرن است، بی‌شک ریشه در خاک شعر کلاسیک و عرفان ایرانی دارد؛ یعنی جایی که عاشق و معشوق درگیر عشق‌های دیوانه‌وار و گاه ناممکن می‌شوند.»

در این بخش، آثار شاخص علیرضا روشن را معرفی می‌کنیم.

کتاب «تا تو چند شعر مانده است»

مجموعه‌ای از شعرهای روشن با عنوان «تا تو چند شعر مانده است» به زبان فرانسه چاپ شده که انتشارات «ارس» آن را با ترجمه‌ی طیبه هاشمی و ژان رستم ناصر منتشر کرده است. این کتاب چندین بار در فرانسه تجدید چاپ شده است و منتقدان اروپایی نیز به تحسین آن پرداخته‌اند. نوگرایی از ویژگی‌های قابل توجه این اثر به شمار می‌رود.

کتاب «کتاب نیست»

این کتاب را نشر آموت در سال ۱۳۹۰ منتشر کرده است. کوتاهی، لطافت و تازگی ویژگی‌های اصلی شعرهای این کتاب محسوب می‌شوند که قطعاً توجه مخاطبان را به خود جلب خواهند کرد.

کتاب «محو»

کتاب «محو» هم مجموعه‌ای از اشعار کوتاه اوست که توسط نشر نون در سال ۱۳۹۲ منتشر شده است. این کتاب شامل ۱۰۷ شعر کوتاه است و سومین کتاب از روشن به‌ شمار می‌آید. در سراسر این کتاب، عشق و مضامین عاشقانه به چشم می‌خورد.

کتاب «نقطه و نوزده داستان دیگر»

کتاب «نقطه و نوزده داستان دیگر» مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه روشن است که در ۱۲۸ صفحه به چاپ رسیده است. روشن در این مجموعه سعی کرده داستان‌های ساده، غیرمبهم و قابل‌درک را به خوانندگان ارائه کند. این کتاب را نشر نون در سال ۱۳۹۵ روانه‌ی بازار کتاب کرده است.

کتاب «کسره»

این اثر نیز دربردارنده‌ی مجموعه‌ای از اشعار دلنشین علیرضا روشن است. سادگی بیان، بهره‌گیری از تجربیات روزمره‌ی زندگی و نگاه خلاقانه به پدیده‌ها در این کتاب به چشم می‌آیند. اثر حاضر را نشر نیماژ در سال ۱۳۹۹ منتشر کرده است.