کتاب جستارهایی در هستی شناسی و معرفت شناسی

کتاب جستارهایی در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی نوشته غلامرضا فدایی اثری پژوهشی در حوزه فلسفه اسلامی است که نشر امیرکبیر آن را منتشر کرده است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی به بررسی بنیادهای هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی می‌پردازد و تلاش می‌کند با طرح پرسش‌های اساسی درباره ماهیت وجود، نفس، ذهن، علم و ادراک، جایگاه انسان و جهان را در نظام فکری فلسفه اسلامی و مقایسه آن با دیدگاه‌های غربی روشن کند. ساختار کتاب شامل پنج بخش اصلی است که هر یک به موضوعات کلیدی مانند نسبت هستی‌شناسی با روان‌شناسی و معرفت‌شناسی، نقش نفس و ذهن در ادراک، ماهیت و وجود، علم حضوری و حصولی، عقل و جایگاه آن، و همچنین مسائل غامض فلسفی و حکمت عملی می‌پردازد. نویسنده با استناد به آراء فیلسوفان بزرگ اسلامی و غربی، ضمن نقد و بررسی دیدگاه‌های مختلف، تلاش کرده است تصویری جامع و نو از مسائل بنیادین فلسفه ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب جستارهایی در هستی شناسی و معرفت شناسی

کتاب جستارهایی در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی اثر غلامرضا فدایی مجموعه‌ای از مقالات و پژوهش‌های فلسفی است که به بررسی ریشه‌ای و تطبیقی مسائل هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی در سنت فلسفه اسلامی و مقایسه آن با جریان‌های فکری غربی می‌پردازد. این کتاب با مقدمه‌ای درباره اهمیت اصلاح پایه‌های معرفت برای ورود به علوم انسانی آغاز می‌شود و سپس در پنج بخش اصلی، موضوعات متنوعی را پوشش می‌دهد. بخش نخست به نسبت هستی‌شناسی، روان‌شناسی و معرفت‌شناسی و نقش طبقه‌بندی در آن‌ها می‌پردازد و سعی دارد جایگاه هر یک را در فرایند شناخت انسان از جهان تبیین کند. بخش دوم به معرفت‌شناسی اختصاص دارد و مسائلی مانند چیستی علم، تفاوت تصور و تصدیق، و نقش عقل در ادراک را بررسی می‌کند. بخش سوم به خداشناسی و مسائل مرتبط با علم و اراده الهی، قانون علت و معلول و رابطه شناخت نفس و خدا می‌پردازد. بخش چهارم به برخی مسائل غامض فلسفی مانند پارادوکس دروغگو و نفس‌الامر می‌پردازد و در نهایت، بخش پنجم به حکمت عملی و نسبت آن با سبک زندگی و اخلاق اختصاص یافته است. نویسنده با رویکردی انتقادی و تحلیلی، ضمن بررسی آراء فیلسوفان اسلامی و غربی، تلاش کرده است نقاط ضعف و قوت هر دیدگاه را آشکار کند و راه‌حل‌هایی برای مسائل بنیادین فلسفه ارائه دهد.

خلاصه کتاب جستارهایی در هستی شناسی و معرفت شناسی

کتاب جستارهایی در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که در آن غلامرضا فدایی بر اهمیت اصلاح پایه‌های معرفت برای ورود به علوم انسانی تأکید کرده است. او معتقد است که بدون تبیین صحیح مبانی شناخت، بحث از علوم انسانی بی‌فایده خواهد بود و باید ابتدا نسبت انسان و جهان و مسئله ذهن و عین به‌درستی روشن شود. نویسنده با مرور دیدگاه‌های فیلسوفان بزرگ از افلاطون و ارسطو تا ملاصدرا، دکارت و کانت، نشان داده است که مسئله ارتباط ذهن و واقعیت خارجی همواره یکی از چالش‌های اصلی فلسفه بوده است. در بخش نخست، نسبت سه حوزه هستی‌شناسی، روان‌شناسی و معرفت‌شناسی بررسی شده و تأکید شده است که این سه حوزه به‌صورت متداخل و تعاملی با یکدیگر ارتباط دارند و طبقه‌بندی و نام‌گذاری پدیده‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری معرفت ایفا می‌کند. نویسنده معتقد است که ادراک انسان از جهان ابتدا در حوزه هستی‌شناسی شکل می‌گیرد، سپس حالات روانی و درونی بر آن تأثیر می‌گذارد و در نهایت، معرفت‌شناسی به‌عنوان بازنمایی و انتقال این ادراکات به دیگران مطرح می‌شود. در ادامه، موضوعاتی مانند نقش نفس و ذهن در ادراک، تفاوت علم حضوری و حصولی، جایگاه عقل، و نقد مفهوم ماهیت مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده با نقد دیدگاه‌های رایج، بر این باور است که علم تنها علم حضوری است و علم حصولی صرفاً بازتابی از واقعیت خارجی در ذهن است. همچنین، در بخش معرفت‌شناسی، تفاوت تصور و تصدیق، چیستی علم و نقش عقل در شناخت بررسی شده و با اشاره به آراء فیلسوفانی چون فارابی و ملاصدرا، تلاش شده است تصویری روشن از فرایند ادراک و علم ارائه شود. در بخش‌های بعدی، مسائل خداشناسی، قانون علت و معلول، و رابطه علم و اراده الهی مطرح شده و نویسنده با نقد براهین اثبات وجود خدا، بر اهمیت ثبوت و حضور واقعیت تأکید کرده است. همچنین، مسائل غامض فلسفی مانند پارادوکس دروغگو و نفس‌الامر و تفاوت ادراکات حقیقی و اعتباری مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش پایانی، نسبت حکمت عملی با سبک زندگی و اخلاق و نقش فلسفه در جهت‌دهی به رفتار و باورهای انسان تحلیل شده است.

چرا باید کتاب جستارهایی در هستی شناسی و معرفت شناسی را بخوانیم؟

کتاب جستارهایی در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی اثری است که با رویکردی تحلیلی و انتقادی، مسائل بنیادین فلسفه اسلامی را در ارتباط با جریان‌های فکری غربی بررسی کرده است. ویژگی شاخص این کتاب، پرداختن به نسبت میان هستی‌شناسی، روان‌شناسی و معرفت‌شناسی و تبیین نقش نفس و ذهن در فرایند ادراک است. نویسنده با نقد دیدگاه‌های رایج درباره علم حضوری و حصولی، تلاش کرده است تصویری نو از فرایند شناخت انسان ارائه دهد و با بررسی مسائل غامض فلسفی، راه‌حل‌هایی برای برخی از چالش‌های دیرینه فلسفه پیشنهاد کند. این کتاب برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر مبانی فلسفه اسلامی و مقایسه آن با فلسفه غرب هستند، فرصتی برای بازاندیشی و تعمیق نگاه فلسفی فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان فلسفه اسلامی، پژوهشگران حوزه معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی، دانشجویان رشته‌های فلسفه و علوم انسانی و کسانی که دغدغه فهم بنیادهای شناخت و رابطه ذهن و عین را دارند پیشنهاد می‌شود.