کتاب در سایه آینده

کتاب در سایه آینده نوشتهٔ سون اریک لیدمان و ترجمهٔ سعید مقدم است. انتشارات اختران این کتاب را منتشر کرده است. این اثر از مجموعهٔ‌ «تاریخ اندیشهٔ مدرنیته» است و نویسنده در آن تغییرات عظیمی را که در چند صد سال اخیر در غرب رخ داده به‌صورت مفصل شرح داده است. 

درباره کتاب در سایه آینده

سون اریک لیدمان در کتاب در سایه آینده بحث خود را با بررسی بحث‌هایی جذاب آغاز کرده که در چند دههٔ اخیر دربارهٔ مدرنیته، روشنگری و پُست‌مدرنیسم در جریان بوده است. چشم‌انداز تاریخ اندیشه در این بحث‌ها نقش عمده‌ای دارد. بازگشت به تاریخ بیشتر وقت‌ها سطحی و نادرست انجام می‌شود، اما نویسنده در این کتاب تلاش کرده است پیشرفت اندیشهٔ مدرن را بر بنیادی استوار و به نحوی فراگیر شرح دهد، جنبهٔ بارز مدرنیته را مشخص کند و تمایز انسان مدرن با انسان پیشامدرن را از منظر تاریخ اندیشه روشن کند. برای فهم این کتاب به پیش‌دانش ویژه‌ای نیاز نیست. وسعت دانش و مهارت نویسنده در توضیح مسائل پیچیده به زبان ساده، در میان تاریخ‌نگاران اندیشه در سوئد جایگاه ویژه‌ای به او بخشیده است. بخش عمده‌ای از کار لیدمان به آنچه آموزش مردمی خوانده می‌شود، اختصاص دارد. به این منظور نویسنده باید بتواند مفاهیم و مقولات پیچیده را به زبان ساده بیان کند، بی‌آنکه در ورطهٔ عامیانه‌گویی بیفتد. این کتاب به‌جز پیشگفتار آن، که به اقتضای موضوع تا حدودی پیچیده است، زبانی ساده دارد. از این رو به خوانندگانی که با بحث‌ها و جدل‌های اخیر پیرامون مدرنیته و پُست‌مدرنیسم آشنایی ندارند پیشنهاد می‌شود که نخست از بخش اول کتاب شروع کنند و در پایان کتاب به پیشگفتار بازگردند تا آن را بهتر درک کنند.

خواندن کتاب در سایه آینده را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران مطالعهٔ تاریخ اندیشهٔ غرب، به‌ویژه در سدهٔ اخیر پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب در سایه آینده

«پس از آنکه در اواسط قرن هفدهم قدرت از خاندان مینگ به خاندان منچوری چینگ رسید اوضاع تغییر چندانی نکرد. به‌زودی گروه‌های اعزامی انگلیسی و هلندی بر آب‌های دریایی چین سلطه یافتند. نمونه‌های سیاهی از خشونت، تجاوز و عدم رواداری آنان وجود دارد. سیاه‌تر از همه شاید ویران کردن شهر مقدس بوداییان در سال ۱۶۶۱ به دست هلندی‌ها بود که شهر را غارت کردند و سوزاندند و مردم را مجروح کردند و کشتند و ظاهراً هیچ دلیلی برای اعمال خود جز این نداشتند که دین بیگانه را نفرت‌انگیز می‌دیدند و گنجینه‌های معابد را وسوسه‌انگیز. در عین حال، تجارت فزاینده با چین که نقش مهمی در حیات اقتصادی اروپا بازی می‌کرد مسئلهٔ موازنهٔ تجاری بزرگی را پدید آورده بود که صبر و تحمل اروپاییان را محک زد. کالاهای چینی در اروپا تقاضای زیادی داشت اما کالاهای اروپایی در چین کمابیش هیچ خریدار نداشت. نخست هنگامی که اروپاییان شروع انتقال تریاک از هند به چین کردند اوضاع تغییر کرد. این مادهٔ مخدر ویرانگر، که سلامتی مردم چین را با خطر جدی روبرو ساخت، به‌تدریج به جنگ فاجعه‌باری به نام جنگ تریاک (۱۸۳۹-۴۲) دامن زد که در آن انگلیسی‌ها چین را مجبور کردند بندرهای کشور را برای تجارت تریاک باز کند.

به این ترتیب، چینی‌های با اروپای دیگری متفاوت از آنچه در زمان قوبلای خان دیده بودند روبرو شدند. اما همه چیز تغییر نکرده بود. مبلغان مسیحی، بیش از همه مبلغان یسوعی، می‌کوشیدند فرهنگ خود را نه به کمک اسلحه بلکه با استدلال ترویج کنند. معروف‌ترین آنان متئو ریچی ایتالیایی بود که در اواخر دههٔ ۱۵۸۰ به چین رفت و میان سال‌های ۱۶۰۱ تا زمان مرگش در ۱۶۱۰ در دربار امپراتور مینگ اقامت کرد. او نخستین اروپایی بود که علاقهٔ چینی‌ها را به دانش خود جلب کرد. وی دانش و شناخت عمیقی از ستاره‌شناسی پیش‌کپرنیکی و جغرافیا داشت. اما مراجع دینی کنفوسیوسی چندان مجذوب دین او نشدند. در میان هدایایی که برای دربار آورده بود شمایل مسیح و مریم مقدس و برخی یادگارهای مقدس بود. بزرگان کنفوسیوسی ارزش چندانی برای شمایل قائل نشدند و با طعنه پرسیدند که این مردان مقدس، که استخوان‌هایش یادگارهای مقدس بود، چرا بقایای خود را با خویش به آسمان نبرده‌اند؟ اما ریچی از جنبهٔ دیگری برای دینش موفقیت کسب کرد. برای این منظور او از تاکتیکی استفاده کرد که یسوعیان به‌سرعت همه جا به کار گرفتند، به این مفهوم که آموزهٔ مسیحی را با سنت‌های فرهنگ‌های دیگر و تصورات ایمانی آنان منطبق کردند. نتیجهٔ آن دینی ترکیبی شد که هر جا که مبلغان یسوعی می‌رفتند رنگ همان جا را می‌گرفت. این تنوع موجب برانگیختن نرضایتی میان کسانی شد که از وحدت کلیسای کاتولیک دفاع می‌کردند. اینان می‌گفتند سنت‌های بیگانه نباید اجرا شود. این موضوعِ اصلی اختلافی بود که در قرن هفدهم و هجدهم به منازعهٔ آداب دینی شهرت یافت. این اختلاف در سال ۱۷۴۰ با یک رشته ممنوعیت که پاپ علیه آداب بیگانه در مسیحیت صادر کرد خاتمه یافت.»