کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ دستاوردها، ظرفیت ها، چشم اندازها

کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ دستاوردها، ظرفیت ها، چشم اندازها نوشته محمدحسن باقری خوزانی است. این کتاب را پژوهشکده شورای نگهبان منتشر کرده است. 

مطالعه‌ موضوعات مرتبط با نهاد شورای نگهبان در پژوهش‌های حقوق عمومی و به‌ویژه نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با توجه به نقش مهم و اثرگذاری عمیق این نهاد در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران، بسیار ضروری است.

در این راستا «پژوهشکده‏ شورای نگهبان» به‌‏عنوان بازوی مشورتی حقوقی شورای نگهبان،‏ علاوه‌‏بر ارائه نظرات مشورتی به شورای نگهبان در خصوص انطباق مصوبات مجلس شورای اسلامی و اساسنامه‌‏های مصوب دولت با قانون اساسی،‏ به مطالعات نظری، راهبردی و کاربردی در خصوص موضوعات مختلف حقوق اساسی می‌‏پردازد.

پژوهشکده شورای نگهبان که از سال ۱۳۷۶ با عنوان «مرکز تحقیقات شورای نگهبان» تأسیس شد، در این مسیر با استفاده از نیروهای جوان و مستعد دانشگاهی و حوزوی، موضوعات مختلف مورد نیاز جامعه علمی و مرتبط با صلاحیت‏‌های شورای نگهبان و همچنین نیازهای پژوهشی شورای نگهبان را شناسایی کرده و به‌‏ترتیب اولویت در دستور کار قرار داد که ثمرات آن در قالب مقالات علمی- پژوهشی، گزارش‏‌های پژوهشی، گزارش‌‏های کارشناسی و کتاب‏‌های منتشر شده است.

کتاب حاضر نیز یکی از آثار ارزشمند وعلمی پژوهشکده‏ شورای نگهبان است.

درباره کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ دستاوردها، ظرفیت ها، چشم اندازها 

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی مردم ایران، قانون اساسی جمهوری اسلامی است که به عنوان منشور انقلاب اسلامی، مهم‌ترین بستر برای تبلور اندیشه‌ها و مبانی اعتقادی انقلاب اسلامی محسوب می‌شود. فلذا با گذشت بیش از چهل سال از تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بازخوانی میثاق ملی مردم ایران و توسعه و ترویج نگاه قانون اساسی به موضوعات مهم و بنیادی آن امری مهم و ضروری است.

️در همین راستا پژوهشکده شورای نگهبان با درک اهمیت این موضوع نشست‌هایی را با هدف ترویج و تقویت نظریه‌پردازی در خصوص قانون اساسی، زمینه‌سازی برای طرح نظریات اندیشمندان و متفکران در حوزه قانون اساسی، ارائه راهبردهای کلان در خصوص اجرایی شدن همه ظرفیت‌های قانون اساسی، تبیین جایگاه قانون اساسی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و بررسی ظرفیت‌های مغفول قانون اساسی با همکاری مراکز دانشگاهی و پژوهشی طراحی و برگزار نمود.

این کتاب نتایج حاصل از برگزاری نشست‌های مذکور جمع‌بندی و جهت بهره‌مندی جامعه علمی کشور تقدیم گردیده است.

خواندن کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ دستاوردها، ظرفیت ها، چشم اندازها را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به تمام فعالان و دانشجویان حقوق پیشنهاد می‌کنیم. 

بخشی از کتاب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران؛ دستاوردها، ظرفیت ها، چشم اندازها

دکتر عباسعلی کدخدایی

در ابتدا لازم است عرض کنم در حال حاضر جهت اجرایی شدن سریع‌تر سیاست‌های کلی نظام قانون‌گذاری جلسات متعددی از سوی مجلس شورای اسلامی در حال برگزاری است و همکاری خوبی بین قوای سه‌گانه، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود دارد. من در ابتدا اجازه می‌خواهم مقداری عمیق‌تر به بحث قانون‌گذاری در جمهوری اسلامی ایران بپردازم و نکات جزئی‌تری را در ارتباط با سابقهٔ قانون‌گذاری عرض کنم. سپس نگاهی داشته باشیم به مشکلات موجودی که در مسیر قانون‌گذاری در کشور به وجود آمده و به همین دلیل سیاست‌های کلی نظام قانونگذاری توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است.

۱- سابقهٔ قانون‌گذاری در نظام جمهوری اسلامی ایران

قبل از انقلاب اسلامی، قانون‌گذاری در کشور ما توسط دو مجلس شورای ملی و سنا انجام می‌شد. به دلیل اینکه ما مجالس را بعد از مشروطه داشتیم و شاید گستردگی موضوعات را در فضایی که قبل از انقلاب بود، خیلی حس نمی‌کردیم و ارتباط نزدیکی هم با مردم برقرار نمی‌شد. به همین خاطر بحث‌های تخصصی قانون و قانونگذاری در دانشکده‌های حقوق و مجامع تخصصی حقوق برگزار می‌شد. بعد از انقلاب اسلامی، مطابق اصل ۵۸۱۵ قانون اساسی نظام تک‌مجلسی را برای قانون‌گذاری پذیرفتیم و مجلس شورای اسلامی به عنوان مرجع اصلی قانون‌گذاری در قانون اساسی ما شناخته شده است. به موجب اصل ۷۱ قانون اساسی نیز مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی می‌تواند قانون وضع کند.» در حال حاضر به دلیل حضور بیشتر مردم در صحنه‌های اجتماعی و سیاسی ارتباط مردم با قانون و قانون‌گذاری بیشتر شده است. به همین دلیل نقش مجلس در نظام جمهوری اسلامی یک نقش پررنگی است. در حال حاضر طبق اصل ۶۹۱۶ قانون اساسی مذاکرات مجلس پخش می‌شود و اظهارنظر نمایندگان در خصوص مصوبات مشخص است.