بریده‌هایی از کتاب مکاشفات مایستر اکهارت

چگونه باید خدا را دوست بداری؟ به تو خواهم گفت. خدا را آن‌گونه که خدا هست دوست بدار ــ یعنی: نه ــ ذهن، نه ــ شخص، نه ــ تصویر. بیشتر از این، خدا را آن‌گونه که خدا هست دوست بدار ــ یگانه‌ی بسیط و پاک که از هرثنویتی منزه است. آدمی باید خدا را بی‌حجاب ذهن خویش دوست بدارد، یعنی روح تو باید دربند ذهنیت تو درباره‌ی خدا نباشد، ذهن تو باید آرام باشد و هیچ تصویر ذهنی از خدا در آن نباشد.

طریقت معنوی مایستر اکهارت سنت معنویِ هستی‌محور است. در حالی که سنت‌های معنوی دیگر مسیحیت بر گناه ازلی انسان تأکید می‌کنند، مایستر اکهارت بر عظمت اُلوهی انسان و بر عشق و شفقت و زیبایی و سهیم شدن تأکید می‌کند. او خوش ندارد راه خود را با گناه آغاز کند، در نتیجه، با عشق آغاز می‌کند.

عمل بیرونی تو هرگز ناچیز نخواهد بود، اگر عمل درونی تو بزرگ باشد. و اعمال بیرونی تو هرگز بزرگ نخواهند بود اگر اعمال درونی تو ناچیز باشند. عظمت در کار دل است

از آدم‌های خشن نترس. از آنی نترس که مشت خود را گره می‌کند تا به صورت تو بکوبد. از آن بترس که روزی خود خشونت پیشه کنی. از آن بترس که روزی مشت خود را گره کنی تا به صورت کسی بکوبی.

بیاموز میان اشیا زندگی کنی، نه در اشیا. همه‌ی دوستان خدا بدین شیوه زندگی می‌کنند ــ میان ناملایمات اما نه در ناملایمات.

خدا در خانه است. ماییم که برای قدم زدن ازخانه بیرون رفته‌ایم.

اگر تنها نیایش تو، در سراسر عمر، همین باشد که بگویی: «شُکر!» باشد، کفایت می‌کند.

کسی که صید عشق می‌شود، چنان به این قلاب گیر می‌کند که دیگر چشم و گوش و دست و دهان و همه‌چیز او به خدا تعلق می‌گیرد. بنابراین، فقط طالب این قلاب ماهیگیری باش تا شادمانه صید شوی. هرچه بیشتر اسیر این دام باشی، آزادتر هستی.

علم استحاله یافته، که ندانستن است، راهِ دانستنِ آشکار است، یعنی، راهِ ندانستنِ خود است. هنگامی که این را یاد می‌گیری می‌توانی همه‌چیز را یاد بگیری

تنها شیوه‌ی درست زیستن شیوه‌ی گُل است که زندگی می‌کند بدون یک چرا

صدف باید بشکند تا مروارید خود را آشکار کند. دانه باید بشکند تا درخت متولد شود. بشکن، خدا پدیدار می‌شود.

آدمی باید کم‌تر درباره‌ی این‌که «چه باید کرد» فکر کند. این چندان مهم نیست، «چه هستم» مهم است. زیرا از آدم خوب، جز عمل خوب سر نمی‌زند.

پیش‌گفتار مایستر اکهارت (۱۳۲۹ ـ ۱۲۶۰ م.) عارف، شاعر، مدافع حقوق زنان، فیلسوف، واعظ و عالم الهیات بود. عده‌ای از ارباب کلیسا او را به سبب بعضی از گفته‌های شطح‌آمیزش تکفیر کردند. عالمان برجسته‌ی امروز دنیا متفق‌القول‌اند که تکفیر اکهارت عادلانه نبوده است. او را تکفیر کردند زیرا از فقرا و مستمندان در برابر اغنیا دفاع می‌کرد.

طریقت معنوی مایستر اکهارت سنت معنویِ هستی‌محور است. در حالی که سنت‌های معنوی دیگر مسیحیت بر گناه ازلی انسان تأکید می‌کنند، مایستر اکهارت بر عظمت اُلوهی انسان و بر عشق و شفقت و زیبایی و سهیم شدن تأکید می‌کند. او خوش ندارد راه خود را با گناه آغاز کند، در نتیجه، با عشق آغاز می‌کند.

او گرچه تحصیلات عالیه و دانشی عظیم داشت، اما زبانش ساده و روان و بی‌پیرایه بود. آنگونه که می‌زیست حرف می‌زد. او می‌گفت: «بهترین دانش آن است که از طریق زندگی کسب شود.

خدا در همه‌چیز هست، اما هیچ کجا چنان نیست که در روح.

رهایی چیزی نیست، جز خالی شدن از داشته‌ها خلوت گزیدن از خود سکوتِ ذهن و سکونِ بی‌قراری جان.

جایی که وابستگی ما به اشیا به پایان می‌رسد جایی‌ست که خدا آغاز می‌شود.

اگر از خدا بگریزی، او خود را به آغوش تو می‌افکند.

«بهترین دانش آن است که از طریق زندگی کسب شود

تمامی پدیده‌ها نمی‌توانند خدا را به تمامی آشکار کنند. زیرا گنجایش خدا را ندارند.

آن‌هایی که نمی‌دانند خدا همه‌جا حضور دارد به شیوه‌ها و اعمالی طاقت‌سوز و جانکاه متوسل می‌شوند تا بلکه خدا را بیابند. این‌گونه آدم‌ها هرگز خدا را نمی‌یابند. آن‌هایی که ریاضت می‌کشند، در ظاهر، قدیس‌اند، اما در باطن، مَثَلِشان، مَثَلِ حِماری‌ست با بار کتاب. زیرا آن‌ها درباره‌ی خدا بسیار می‌دانند، اما خدا را اصلا نمی‌شناسند.

هنگامی که ساکن زمین شدم، در اعماق، در رودها، هیچ‌کس از من نپرسید کجا می‌روم یا چه می‌کنم. هنگامی که بازگشتم به زهدانی که از آن آمده بودم، خدایی نداشتم و تنها خودم بودم. و هنگامی که بازمی‌گردم به خداوند و به کانون خویش، خاک، زمین، هیچ‌کس از من نمی‌پرسد از کجا می‌آیم و یا کجا بوده‌ام. زیرا هیچ‌کس جای خالی‌ام را احساس نمی‌کند در جایی که سیرِ حق به پایان می‌رسد.

ما همه‌ی چیزها را به نسبت خوبی خود دوست می‌داریم. ما بناست همه‌ی آن چیزهایی را دوست بداریم که ما را می‌رسانند به خدا ــ که تنها عشق است.

تنها خدا هستی دارد. بنابراین، هرآنچه مخلوق است فی‌نفسه، هیچ نیست.

تمامی نام‌هایی که روح به خدا می‌دهد، نام‌هایی‌ست که روح از شناخت خویش حاصل می‌کند.

سوگند می‌خورم عده‌ای چنان خدا را دوست می‌دارند که گویی گاوشان را. آن‌ها گاو خود را برای شیر و پنیر و گوشت و پوست آن دوست می‌دارند. آن‌هایی که خدا را برای فایده‌های مادی و معنوی‌اش دوست می‌دارند، در همین مسیر گام برمی‌دارند. آن‌ها به درستی دوستدار خدا نیستند؛ آن‌ها دوستدار منافعِ خوداَند.

«بنگرید، اینک خدا!» آن‌ها درست می‌گفتند. زیرا اگر از من بپرسی: خدا کیست؟ خدا چیست؟ پاسخ می‌دهم: هستی، خداست. هرکجا هستی هست، خدا هست. آفرینش اعطای هستی‌ست از خدا. یعنی خدا می‌شود پدیده‌ای که خدا را پدیدار می‌سازد. هستی، بسیار عزیز است. هیچ پدیده‌ای نیست که هستی در آن پدیدار نیست. اگر کرم پروانه‌ای از درخت بیفتد، بی‌درنگ، از دیواری بالا می‌رود تا هستیِ خود را حفظ کند. هستی، بسیار عزیز است!

راه معنا از دل آغاز می‌شود. «از کجا آغاز کنیم؟ از قلب خویش. زیرا قلب چشمه‌ی زندگی‌ست و زندگی از قلب به اطراف جاری می‌شود.»

خدا در خانه است. ماییم که برای قدم زدن ازخانه بیرون رفته‌ایم.