بریده‌هایی از کتاب هان ای دل عبرت بین!

به خداوند چنان امیدوار باش که تو را بر انجام گناهان بی پروا نکند و از خدا چنان بترس که تو را از رحمت او نومید نسازد.

همان‌گونه که از دادن پول به بانک ناراحت نیستیم، چون محفوظ است؛ از انفاق و کار برای خدا هم ناراحت نباشیم، چون ما عِنْدَ اللّهِ باقٍ (نحل ۹۶)

سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد آن‌چه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد

در زندگی چنان با سرعت حرکت نکنیم که دیگران مجبور شوند برای جلب توجه ما پاره آجر به طرفمان پرتاب کنند!

سهو یا خطا،‌ معلول غفلت است. لهو یا سرگرمی، علت غفلت است. اما نسیان و فراموشی، گاهی علت و گاهی معلول غفلت است.

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر شیطان دشمن است، پس غفلت چرا؟! إن کانَ الشیطانُ عَدُوّاً فالغَفلَةُ لِماذا؟!(من لا یحضره الفقیة، ج ۴، ص ۳۹۳)

امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود: عبرت گرفتن مداوم به بصیرت می‌انجامد و پرهیز (از گناه و خطا) را نتیجه می‌دهد. دَوامُ الاعتِبارِ یُؤَدّی إلَی الاستِبصارِ، و یُثمِرُ الازدِجارَ

حالات شخص در نماز شاخص ارزیابی همه چیز است. و هر کس که در نماز یک‌سره به خاطرات دنیا مشغول است، تردید نکند که قرار ملاقات با خدا را یک‌سره فراموش کرده است.

این آخری جالب است! وقتی شخص بتدریج متوجه می‌شود که دین‌داری چه ظرایفی دارد، تشویق می‌شود که هرچه بیشتر علم دین را یاد بگیرد تا کاملاً بر این نقشه مسلط گردد و همین امر می‌شود عامل غفلت! در تعالیم اسلامی آمده که دوزخیان از بوی گند عالم بی‌عمل در عذابند! انّ اَهلَ النّارِ لَیَتَاَذّونَ مِن ریحِ العالِمِ التّارِکِ لِعِلمِه (کافی، ج ۱، ص ۴۴) به تعبیر امام خمینی، علم بزرگ‌ترین مانع و حجاب است! چون باعث توهم می‌شود که صرف دانستن این چیزها خودش ارزش است. اما صرف داشتن دقیق‌ترین نقشه، هرگز ما را یک گام هم به مقصد نزدیک نمی‌کند

هر یک از ما اگر بخواهد بفهمد که قرار ملاقات با خدا را چقدر جدی گرفته، باید به نمازهای خود توجه کند که مثل تماس‌های روزانه است برای هماهنگی بیشتر با خدا.

این کتاب برای خواندن و لذت بردن نوشته نشده است

اگر این مسافر غفلت کند، حتی اگر گناهی نداشته باشد، باید برای او نگران بود. از چند نظر: غفلت اول و بزرگ، مشغول شدن به دنیاست. شخص گناه نمی‌کند و عمداً به مسیر نادرست نمی‌رود، اما همین که بجای عبور و عبرت، می‌ایستد و سرگرم تماشا می‌شود، زیان خواهد کرد.

مشغول شدن به شهرت و خوش‌نامی‌ها (برگزیده شدن در این جشنواره، چاپ عکس در آن روزنامه و مجله و ...)، گرچه حلال. و ... اما قرار ملاقات چه شد؟! رفتار چنین فردی فریاد می‌زند که قرار ملاقات را فراموش کرده است. گرچه هر روز به نماز می‌ایستد و ده بار می‌گوید خدایا ما را به راه راست هدایت کن و در این راه نگاه دار.

تو را ز کنگرهٔ عرش می‌زنند صفیر ندانمت که در این دامگه چه افتادست؟! که ای بلندنظر، شاهباز سدره نشین نشیمن تو، نه این کنج محنت‌آباد است!

نوع اول غفلت دینی این است که به لذات دنیایی مشغول شویم و قرار ملاقات با خدا را فراموش کنیم. نوع دوم غفلت این است که شخص نسبت به پیچیدگی راه و اهمیت نقشه، غفلت کند

گرگ اَجَل هر دم از این گلّه می‌برد این گلّه را ببین که چه آسوده می‌چرد!

توصیهٔ حضرت آیت الله بهجت بسیار مهم است که فرمودند: «هر روز یک حدیث اخلاقی مطالعه کنید و سعی نمایید به آن عمل کنید. بعد از یک سال خواهید دید که حتماً عوض شده‌اید، مانند دارویی که انسان مصرف کند و بعد از مدتی احساس بهبودی می‌کند.»

امام علی علیه السلام فرمود ترس، چه بازدارنده خوبی است از گناهان.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: رأس حکمت، خداترسی است. رأسُ‌الحِکمَةِ مَخافَةُاللَّهِ. (البحار: ۴۳/۱۳۳/۷۷) و فرمود: بالاترین مردم از حیث جایگاه و منزلت نزد خدا، ترسان‌ترین آنها از خداست. أعْلی النّاسِ مَنزِلَةً عِندَ اللَّهِ أخوَفُهُم مِنهُ. (البحار: ۷۷/۱۸۰/۷۷) و فرمود: کسی که خداشناس‌تر باشد، خداترس‌تر است. مَن کانَ باللَّهِ أعْرَفَ کانَ مِن اللَّهِ أخْوَفَ. (البحار: ۶۴/۳۹۳/۷۰)

به خداوند چنان امیدوار باش که تو را بر انجام گناهان بی پروا نکند و از خدا چنان بترس که تو را از رحمت او نومید نسازد.

اما اگر این مسافر غفلت کند، حتی اگر گناهی نداشته باشد، باید برای او نگران بود. از چند نظر: غفلت اول و بزرگ، مشغول شدن به دنیاست. شخص گناه نمی‌کند و عمداً به مسیر نادرست نمی‌رود، اما همین که بجای عبور و عبرت، می‌ایستد و سرگرم تماشا می‌شود، زیان خواهد کرد.

هر کس که در نماز یک‌سره به خاطرات دنیا مشغول است، تردید نکند که قرار ملاقات با خدا را یک‌سره فراموش کرده است.

نوع اول غفلت دینی این است که به لذات دنیایی مشغول شویم و قرار ملاقات با خدا را فراموش کنیم. نوع دوم غفلت این است که شخص نسبت به پیچیدگی راه و اهمیت نقشه، غفلت کند.

امام باقر علیه السلام فرمود: بالاترین مرتبهٔ دین، کلید دین، مدخل همه چیز و خرسندی خداوند در شناخت امام و اطاعت از اوست.

در تعالیم اسلامی آمده که اساس دین‌داری اطاعت از امام است.

آگاه باشید اگر فردی همواره شب زنده‌داری و روزه‌داری نماید، همهٔ ثروت خویش را انفاق کند، همهٔ عمر به خانهٔ خدا رود، ولی معرفت به ولایت ولی خدا نداشته باشد تا از او پیروی نماید و اعمال خویش را با راهنمایی او انجام دهد، هیچ حقی از ثواب الهی ندارد و اساساً در شمار مؤمنان قرار نمی‌گیرد.

قرآن کریم می‌فرماید: اِن تَتَّقوا اللهَ یَجعَل لَکُم فُرقاناً (انفال ۲۹) اگر تقوای الهی پیشه کنید، خداوند فرقان و عامل تشخیص حق از باطل را به شما عنایت می‌کند.

وَ اتَّقوا اللهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ الله (بقره ۲۸۲) تقوای الهی پیشه کنید و خدا (حقایقی را) به شما خواهد آموخت.

یادمان باشد که هنوز در پلهٔ اول هستیم. در این پله با سه مانع اصلی مواجهیم: اول: گناه، هر گناهی که با ایمان به خدا و باور به حتمی بودن ملاقات الهی ناسازگار است و مانع حرکت ما به سوی او می‌شود. دوم: غفلت، هر گونه غفلتی که با ایمان به خدا و باور به حتمی بودن ملاقات الهی ناسازگار است و مانع حرکت ما به سوی او می‌شود. سوم: تنبلی!

اشکال کار این‌جاست که اگر خدا توفیق داد و به این درجات هم رسیدیم، غفلت کنیم و فکر کنیم که به مقصد رسیده‌ایم. در حالی که به مقصد نرسیده‌ایم. ما تا وقتی در دنیا هستیم،‌ در راهیم، و مقصد ما خداست. و خدا بزرگ‌تر از این حرف‌هاست. و خدا بزرگ‌تر از آن است که توصیف شود. الله اکبر من ان یوصف.