بریده‌هایی از کتاب حقیقت سمیر

نخست‌وزیر اسرائیل، در کنست فریاد زد: «می‌دانم مشکل آوارگان وجود دارد؛ اما من معتقدم این مشکل فقط با نابودی آن‌ها حل خواهد شد.»

مهم‌تر اینکه دولت‌های عربی همسایهٔ اسرائیل حاضر نشدند مرزهای طولانی خود را رها کنند، تا اسرائیل خود به حفاظت از مرزها مجبور شود. حتی اگر اندکی حفاظت از مرزها را جدی نمی‌گرفتند، اسرائیل مجبور می‌شد سالانه بخش عظیمی از منابع خود را صرف حفاظت از مرزهای خود کند، تا هیچ چریک و انقلابی از سوی مرز آن‌ها به سوی سرزمین‌های اشغالی نرود. اگر چنین می‌شد و اعراب درست عمل می‌کردند، اقتصاد و ارتش و دولت اسرائیل با بحران دائمی ناامنی مرزها روبه‌رو می‌شد، و دیگر نمی‌توانست با آرامش به ستمگری‌هایش ادامه دهد.

عماد مغنیه بیشترین تعداد عملیات علیه رژیم صهیونیستی را در جهان به نام خود ثبت کرد، و بی‌دلیل نبود که از بیست سال پیش از سوی دست‌کم ۴۲ سازمان امنیتی جهان تحت تعقیب بود. حتی مقامات امنیتی امریکا برای جسد او ۲۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بودند. عماد ۲۳ سال بیشتر نداشت که رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت امریکا، بعد از دیدن اجساد نیروهای کشورش که از لبنان بازگشته بودند، دربارهٔ او چنین گفت: «دولت امریکا اگر صد سال هم بگذرد، عماد مغنیه را تعقیب و مجازات خواهد کرد.»

این مسئله که سید حسن نصرالله همیشه بیش از مسائل سیاسی بر اعتقادات دینی و تداوم راه امام حسین (ع)، ضرورت فداکاری در راه اسلام و شهادت، و اعتقاد به قیامت اصرار و پافشاری دارد، و جهاد در برابر اسرائیل و رفع اشغال لبنان و ایستادن در برابر زورگویی صهیونیست را وظیفهٔ شرعی خود و پیروان خود می‌داند، برایم جذاب و شنیدنی بود. از سوی دیگر، این شخصیت با همه این پیروزی‌ها به‌شدت از افتادن به دام اختلاف و آلودگی‌های سیاسی پرهیز می‌کرد. او جدی‌ترین مخالفانش را به‌خوبی تحمل می‌کرد. همین رویهٔ او موجب شکل‌گیری وحدت در جامعهٔ آشفتهٔ لبنان شده بود.

گفتم: «من یک سؤال مهم دارم.» گفت: «بپرس؛ ولی نباید مسخره کنی.» گفتم: «شما ما را ۵۴۷ سال و شش ماه محکوم کردید. فکر می‌کنید این همه سال دولت اسرائیل باقی می‌ماند؟!» ابراهام فریدمن به‌شدت عصبانی شد و دوباره دستور اخراج مرا داد. سپس گفت: «شما خیلی وقیح و جسور هستید. او را ببرید و نگذارید دیگر برگردد. نمی‌خواهم چهره‌اش را ببینم.»

امریکا، فرانسه، روسیه، عربستان سعودی، و اسرائیل هر یک دوستان خاصّ خود را در فلسطین و لبنان دارند؛ در نتیجه احزاب سیاسی در لبنان می‌بایست بیشتر مراقب باشند تا گرفتار لابی‌های این کشورها نشوند.

از لحاظ سیاسی می‌دیدم که آرمان‌هایی که من سال‌ها در پی آن بوده‌ام ـ و آن عزت و عظمت مسلمانان و اعراب در برابر دشمن صهیونیستی، امریکا، و غرب بود ـ با مسیر حزب‌الله هماهنگ است. از نظر من این فقط حزب‌الله بود که به دنبال منافع همه مردم لبنان جان‌فشانی می‌کرد. احزاب دیگر با کمک قدرت خارجیِ دوست یا دشمن مردم لبنان به دنبال سهم‌گیری بودند.

هیچ‌کس نمی‌دانست که سمیر چه حوادثی را دیده، چه اتفاقاتی در زندان‌های اسرائیل بر سر او رفته و چقدر برای اسرائیل اهمیت داشته است و چرا سید حسن نصرالله ـ که سمیر همیشه از او به نام سماحه القائد و یا سماحه سید یاد می‌کند ـ صریحاً و رسماً اعلام کرد: «اگر ما از مزارع شبعا و کفرشوبا بگذریم از سمیر قنطار نمی‌گذریم. حتی اگر شما بگویید که او یک مارکسیست است.»

صبح روز سوم، به اتاق بازجویی رفتم. ابوذکان باز هم نام و تعداد افراد دیگری را که به نظر وی در عملیات بودند، و همچنین از ناو خیالی از من پرسید. او اصلاً نمی‌توانست باور کند که با قایق پلاستیکی آمده باشیم. باز هم مرا تحت فشار شدید ضرب و شتم قرار دادند، و دوباره بعدازظهر به همان شکل مصلوبم کردند. خدمتگزاری پادشاه، و اطلاعات امنیت اردن روز چهارم، ابوذکان با هیبت هر چه بیشتر ظاهر شد. کتک زدن‌های او همچنان با عصبانیت بیشتری ادامه داشت. ولی این بار چیزی را رو کرد که از تعجب خشکم زد.

با قرار گرفتن در فضای قرارداد اسلو، اختلاف بین اعضای حماس و فتح در زندان افزایش یافت، و من در وضعیت دشواری به سرمی‌بردم؛ چون اعضای فتح به دلیل سوابق گذشته‌ام به من علاقه‌مند بودند؛ ولی من از لحاظ سیاسی با آن‌ها اختلاف داشتم و شیوهٔ آن‌ها را نمی‌پذیرفتم. در نقطهٔ مقابل، با اعضای حماس از لحاظ شیوه و عملکرد موافق بودم و بر مقاومت تأکید داشتم؛ ولی از لحاظ اعتقادی با آن‌ها همراه نبودم. با این وجود می‌بایست در زندان اوضاع موجود را مدیریت، و از گسترش اختلاف در بین زندانیان جلوگیری می‌کردم. چون این وضعیت برای هر دو گروه مخاطره‌آمیز بود. اتحاد بین گروه‌ها در زندان بسیار اهمیت داشت.

اما تأسف ما زمانی بود که در برابر دوربین‌های مختلف و در محیطی پرزرق و برق، اسحاق رابین و یاسر عرفات به همراه بیل کلینتون قرارداد صلح را امضا کردند. زیرا در وضعیت جنگی، وقتی فرمانده کل قوا با دشمن دست دوستی می‌دهد، در واقع از میدان می‌گریزد و همه چیز را در ازای مشتی خاک به دشمن واگذار می‌کند.

اخبار مربوط به ایران و تحولات آن برای ما جذابیت بسیاری داشت. رهبری آیت‌الله خامنه‌ای به جای امام خمینی، پیگیری سیاست خارجی ایران، و چگونگی حمایتِ این کشور از جنبش فلسطین و حزب‌الله لبنان برای ما مهم بود. به‌خصوص آنکه ایرانی‌ها در دورهٔ جدیدی قرار گرفته بودند و هر روز چهرهٔ ایران در منطقه تغییر می‌کرد. ما این تغییرات و پیشرفت‌ها را به‌دقت دنبال می‌کردیم؛ چه اینکه می‌دیدیم چگونه منابع خبری اسرائیلی از هر تغییر مثبت یا پیشرفتی در ایران به‌شدت عصبانی هستند. این برای ما خوشحال‌کننده بود.

اما وقتی کسی تصمیم به اعتصاب می‌گیرد، باید تا آخر ایستادگی کند و به هر قیمتی آن را ادامه دهد. اعتصاب غذا بسیار خسته‌کننده است و لحظه‌لحظهٔ آن بسیار سخت و کند می‌گذرد؛ چون نه می‌توان راحت خوابید، و نه می‌توان کتاب خواند. در حالی که اساساً در زندان‌های اسرائیل زمان برای زندانی بسیار کند می‌گذرد و آن‌ها همه شیوه‌ها را برای کندتر کردن زمان به کار می‌گیرند. خطر مرگ در این وضعیت زیاد است. در جریان همین اعتصاب‌ها، بیش از دویست اسیر زندانی برای به دست آوردن کمترین امکان حیات جان باختند. چون نتوانستند بعد از اعتصاب به حالت عادی برگردند، و بیماری و ضعف مفرط در آن‌ها ادامه پیدا کرده و موجب مرگ آن‌ها شده بود. این جنایت عظیم هیچ‌گاه به جهانیان گفته نشد و در زندان‌های اسرائیل مخفی ماند.

علاوه بر قطع آب، از روش ساده و ارزان دیگری برای شکنجه استفاده می‌کردند؛ نریختن نمک در غذای زندانیان. شاید به نظر برسد نبودن نمک فقط غذا را بی‌مزه خواهد کرد. اما قطع نمک از غذا موجب بروز انواع بیماری‌های پوستی مانند زخم‌های پوستی و خاراندن می‌شد؛ آن هم در آن وضعیت سخت درمانی. زندانیان بسیاری به همین علت ساده به‌راحتی به شهادت می‌رسیدند؛ بدون آنکه هیچ کس در دنیا متوجه شود اسرائیل به قتل عام بی‌سر و صدای زندانیان و اسرا مشغول است.

اسطورهٔ اسرائیلِ شکست‌ناپذیر در واقع از دلِ اهمال و بی‌توجهی عرب و فلسطین و انقلابیون عرب سر برمی‌افراشت. همگان باور پیدا کرده بودند که اسرائیل شکست‌ناپذیر است؛ در حالی که فکر نمی‌کردند این شیوه‌های نخ‌نماشده و سستی آن‌ها است که شکست‌های متعدد را به بار می‌آورد؛ نه هوشمندی و زیرکی اسرائیلی‌ها.

برای یک اسیر سیاسی بهترین چیزی که او را از دنیای مشکلاتش برای لحظاتی جدا می‌کرد، کتاب بود. کتاب خواندن برای زندانی یعنی فرصتی برای فکر کردن و تنفسی راحت. شاید افراد عادی چندان به کتاب خواندن نیازمند نباشند و نتوانند این مسئله را درک کنند؛ ولی در آن روزهای خسته‌کننده و عذاب‌آور کتاب تنهامونس و تنهافرصت بود برای فراموش کردن ظلم‌های دشمن صهیونیستی.

ششصد کیلومتر مرز اردن با فلسطین اشغالی، در صورت حفاظت ضعیف دولت اردن فضای بسیار مناسبی را برای مبارزه علیه اسرائیل فراهم می‌کرد. اما دولت اردن مانند محافظی فداکار به‌شدت در برابر هر گونه حمله به اسرائیل از خاک اردن مقاومت می‌کرد. آن‌ها حاضر بودند امتیازات فراوانی به دشمن صهیونیستی بدهند. اگر این اصرار حماقت‌آمیز بر حمایت از رژیم صهیونیستی نبود، اسرائیل نمی‌توانست به‌آسانی بر همه منطقه مسلط شود،

همه خانواده نیز مرا از ادامهٔ راهم منع می‌کردند؛ زیرا باور داشتند که اسرائیل فقط برای فلسطینی‌ها خطرناک است، و لبنانی‌ها نباید خود را درگیر این مسئله کنند. وقتی سران و ارتش عرب به دنبال مصالحه با دولت غاصب هستند، ما چرا باید در راه آزادی فلسطین فداکاری کنیم.

رمان مشهور دن آرام اثر میخاییل شولوخوف، آثار مختلف آنتوان چخوف و نویسندگان مشهور دیگر روس، و خانهٔ من نوشتهٔ حمزه توف از دیگر مطالعات من بوده است. اثر جالب توجه دیگری که در من تأثیر بسیاری گذاشت، السجنٌ المراۀٌ الحیاهٔ نوشتهٔ ناظم حکمت، نویسندهٔ ترک، است. او در این کتاب به سه مقولهٔ زندان، زن، و زندگی می‌پردازد. کتابی مشهور از یولیوس فوتیستان، نویسندهٔ یوگسلاو، آثار الطاهر وطار، نویسندهٔ الجزایری، و مجموعه‌ای از نوشته‌های حنا مینه (ادیب مشهور سوری) مثل الشهداء یعودون (شهدا برمی‌گرداند)، الجوات و التعصب و روایات الشراع و العاصفه، الثلج یأتی من النافذه (برف از پنجره می‌آید)، الشمس فی یوم غائم (خورشید در روز ابری) از آثاری بودند که من طی این مدت مطالعه کردم.

یاسر عرفات آن‌چنان زیرک بود که می‌دانست چگونه ملتی را به بازی بگیرد. او هم درد بود و هم درمان، و اگر در این میان محاکمه یا کشته می‌شد، مدافع مردم فلسطین شناخته می‌شد؛ نه خائن به آن‌ها!