بریده‌هایی از کتاب باز هم من

آنچه باعث برانگیخته‌شدن عواطف و هیجانات می‌شود عبارت است از: تجربیات و ادراکات مربوط به دنیای بیرون، همچنین خاطرات، تصورات، تخیلات و رؤیاها، که ما آنها را جزو دنیای درون محسوب می‌کنیم.

طبق نظر اریکسون، در پایان دورهٔ نوجوانی باید بتوانیم بگوییم: «من می‌دانم در این جامعه چه کسی هستم، و می‌دانم چه می‌خواهم.» به‌نظر اریکسون، در پایان نوجوانی، آن شکاف‌ها و گسل‌هایی که در جریان شکل‌گیری هویت به‌وجود آمده بود، از میان برداشته می‌شود.

( تخته‌سنگ تا زخم تیشهٔ پیکرتراش را بر خود هموار نسازد و تاب نیاورد، به تندیسی چشم‌نواز و اثری ماندگار تبدیل نخواهد شد. انسان برای غلبه بر دشواری‌ها ناچار است استعدادهای بالقوه‌ای را که در درونش نهفته است فعال کند و آن را شکوفا سازد؛ و این همان تحقق خویشتنِ خویش و لاجرم رشد هویت و قوام و استحکام آن است. )

بر طبق نظریهٔ اریکسون، فرد برای ساختن هویت باید در یک واحد فرهنگی شرکت داشته باشد، یعنی باید با سهیم‌شدن در معیارها، در آرمان‌ها و در آداب و رسوم مردم دیگر، مانند برخی از آنها شود. فرد با اشغال جایگاهی در میان آنها ـــ که تنها او می‌تواند آن را اشغال کند ـــ باید همزمان مانند هیچ‌کس دیگر نباشد.

مانند هیچ‌کس دیگر نبودن، یعنی منحصربه‌فرد بودن، و درعین‌حال همانند دیگران به الزامات و نظم و ترتیب جمع پایبند بودن

حرکت از هویت اخذشده به هویت خودساخته، رسالتی است برای همهٔ عمر. ما پیوسته هویت‌هایی را اخذ می‌کنیم و سپس در طی گفت‌وشنود آن را تغییر می‌دهیم، تا بار دگر با آنچه ما آن را واقعآ از آنِ خود می‌دانیم مطابقت کند. این یک فرایند مداوم است که در جریان آن، هویت پدید آورده می‌شود و تغییر می‌یابد. این، حرکتی است به سوی فردیت‌یافتن، و درضمن یک فرایند خودتنظیم‌کننده است

همانندسازی را می‌توان فرایندی دانست که در جریان آن، شخص از روی نمونهٔ یک فرد دیگر که الگو و سرمشق قرار گرفته است، افکار و احساس‌ها و حالت‌های خود را نسخه‌برداری می‌کند. از روی الگو و سرمشق می‌توان آموخت و این فراگیری را نیز می‌توان درونی کرد.

اگر می‌خواهیم به هویت واقعی خودمان پی ببریم، پرداختن به هر دو مورد ضروری است: همانندسازی و تغییر همانندسازی، حتی این نیز ضروری است که در مورد همانندسازی کندوکاو کنیم و آن را زیر سؤال ببریم.