بریده‌هایی از کتاب در محاصره احمق ها

روان‌شناسان کودک می‌گویند رفتارهای تکان‌دهنده‌ای که از بچه‌هایمان می‌بینیم غالباً همان رفتارهایی‌اند که در خودمان می‌بینیم و آرزو می‌کنیم که ای کاش این رفتارها در ما نبودند

همان‌گونه که عنوان کتاب نشان می‌دهد، در اطراف ما کسانی زندگی می‌کنند که یا ما از درک آنها عاجزیم یا در شرایط نامطلوب، شناخت آنها چالش‌برانگیز و سخت است. کسانی را حتی در شرایط عادی هم اصلاً درک نمی‌کنیم. سخت‌ترین کار، برقراری رابطه با کسانی است که مثل ما نیستند. علت آن است که رفتار آنها بر اساس معیارهای ما «نادرست» محسوب می‌شود.

شاید ناراحت‌کننده باشد که بدانیم ما به عنوان گوینده و تولیدکنندهٔ پیام کنترل اندکی بر میزان درک و فهم شنونده از آن پیام داریم. مهم نیست شما چه مؤلفه‌هایی را برای ترغیب ذهن شنونده به درک صحیح‌تر و دقیق‌تر پیامتان به کار ببرید. هرچه بکنید، برای درک دقیق و صحیح پیام از سوی شنونده کاری از دستتان برنمی‌آید. این یکی از چالش‌های متعدد در برقراری ارتباط بین افراد است. شما که نمی‌توانید کارکرد ذهنی مخاطبتان را تغییر دهید

خصوصیات یک انسان مثل حساب و سود و زیانِ یک شرکت روی صفحهٔ نرم‌افزار اکسل نمایش داده نمی‌شود. نمی‌توانیم همه چیز را محاسبه کنیم.

به این دلیل کسی را احمق می‌دانیم که در او کمبود و نقصی می‌یابیم. شاید هم نمی‌توانیم او را درک کنیم. رفتاری که یک فرد در یک موقعیت انجام می‌دهد رفتاری نیست که فردی دیگر در همان موقعیت انجام می‌دهد.

مهم نیست از چه شیوه‌ای برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنید؛ شما فردی همیشه در اقلیت هستید. مهم نیست رفتارتان چگونه باشد؛ اکثر آدم‌هایی که در اطرافتان به سر می‌برند رفتاری متفاوت با شما دارند. شما نمی‌توانید رفتار دلخواه خودتان را ملاک ارتباط آنها قرار دهید. ارتباط خوب و متعامل ارتباطی مطلوب و مبتنی بر انعطاف و توانایی شما در برآورده کردن نیازهای طرف مقابل است.

اگر خصلت قرمزها مثل یک لیوان کوچک و کم‌حجم است، خصلت زردها مثل لیوان‌هایی است که روزانه با آن آب می‌خوریم. لیوان‌های آبخوری حجم بیشتری دارند و راحت می‌توان فهمید کِی پُر می‌شوند. سطح آب داخل لیوان کم‌کم بالا می‌آید. اگر دقت کنید، مشکلی نخواهید داشت و پر شدن لیوان را کاملاً می‌بینید.

مهم نیست از چه شیوه‌ای برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنید؛ شما فردی همیشه در اقلیت هستید. مهم نیست رفتارتان چگونه باشد؛ اکثر آدم‌هایی که در اطرافتان به سر می‌برند رفتاری متفاوت با شما دارند. شما نمی‌توانید رفتار دلخواه خودتان را ملاک ارتباط آنها قرار دهید. ارتباط خوب و متعامل ارتباطی مطلوب و مبتنی بر انعطاف و توانایی شما در برآورده کردن نیازهای طرف مقابل است.

شاید تاکنون در این فکر بوده‌اید که چرا با بقیه فرق می‌کنید. رفتارهای انسانی در اکثر مواقع و اکثر موارد پیچیده، درهم‌وبرهم و مبهم است. در بعضی موارد، آدم‌های اطراف ما ابله و احمق به نظر می‌آیند.

در بعضی موارد، آدم‌های اطراف ما ابله و احمق به نظر می‌آیند.

وقتی کسی را متفاوت با خودمان می‌یابیم، خیلی ساده اما خطرناک است که او را احمق، اشتباه‌کار و حتی کم‌هوش بنامیم. اما دنیای امروز ایجاب می‌کند که وقتی قصد داریم قوت یا ضعف کسی را ارزیابی کنیم، درکی پیچیده‌تر از او داشته باشیم.

واقعیت این است که ما با هم متفاوت هستیم.

باید گوش دادن به سخن دیگران را یاد بگیریم. باید در هر لحظه و هر موقعیت، آن‌گونه که مناسب است، گوش دهیم، اقدام کنیم و با صراحت حرف بزنیم. اگر آموزش ببینیم، همه می‌توانیم خود را با شرایطِ متفاوت تطبیق بدهیم.

کار را به روش خودمان انجام دهیم

حوصلهٔ قرمزها از وضع موجود خیلی زود سر می‌رود؛ به همین علت، دست‌به‌کار تغییر می‌شوند.

قرمزها همیشه در فکر اقدام بعدی هستند.

همهٔ اینها تعریف رفتار زرد است. اینها انسان‌هایی شاد و سرزنده‌اند. همیشه به دنبال فرصت‌هایی برای لذت بردن‌اند. زندگی از نظر آنها یک ضیافت است. زردها سعی می‌کنند از طعم هر لحظه آن لذت ببرند. خنده و شادی همهٔ زندگی آنها را پر کرده است. چرا این‌طور نباشند؟ از نظر آنها خورشید همیشه می‌درخشد؛ اگر اینجا ندرخشد، در جایی دیگر در حال درخشیدن است

سبزها دوست ندارند در کاری شکست بخورند. به نظرشان شکست آنها دیگران را به دردسر می‌اندازد. چون بازیکنانِ تیمیِ خوبی هم هستند، کاری نمی‌کنند که تیمشان شکست بخورد. آنها تیمشان را برتر از خودشان می‌دانند، چه شرکتشان باشد، چه همکارانشان، چه تیم فوتبالشان و چه خانواده‌شان

امکان ندارد با آبی بحثی بکنید که بپذیرد.

همهٔ ما در بعضی موقعیت‌ها در جایی می‌ایستیم که قادر به درک گفتار و رفتار دیگران نیستیم. چرا؟ چون آن گفتار یا آن رفتار با سخن ما و رفتار ما تفاوت دارد. به همین سبب، خیال می‌کنیم طرف مقابل ما احمق و ابله است.

قرمز به این دلیل که خیال می‌کند بیشتر از دیگران می‌داند، سعی می‌کند رفتار و کردار دیگران را تحت تأثیر قرار دهد و همه چیز را زیر نظر بگیرد که کار درست انجام شود و خطایی رخ ندهد. قرمز معتقد است که همهٔ کارها باید به روش دلخواه او صورت گیرد. اما این نوع فکر و رفتار، عیب هم دارد. عیب آن بدیهی و در این است که دیگران احساس می‌کنند تحت سلطهٔ این فرد قرمز قرار گرفته‌اند.

چون قرمز بود، سریع فکر می‌کرد و سریع عمل می‌کرد

با کسی که هیچ وقت حاضر به تغییر نظر خود نباشد چه می‌کنید، کسی که وقتی حقایق مؤید ضرورت تغییر باشد، باز هم از تغییر خودداری کند؟

سبزها صبور هستند. منتظر می‌مانند، حتی اگر کاری پیش نرود. [سیگاری‌ها، معتادان و همهٔ کسانی که حاضر نیستند دست از عادات ناپسند و خطرناک خود بردارند احتمالاً از همین دسته هستند.]

وقتی دوست صمیمی ما سخنی بگوید، سخن او برای ما حجت است. فرد سبز هم اگر به کسی اعتماد کند، سخن آن شخص برای سبز قانون است. به همین دلیل، سبزها ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرند. سبزها با این درجه از اعتماد ممکن است زودباور و ساده‌لوح هم باشند. اما متأسفانه هستند کسانی که از این ساده‌لوحی و زود باوری آنها سوءاستفاده می‌کنند.

شاید ناراحت‌کننده باشد که بدانیم ما به عنوان گوینده و تولیدکنندهٔ پیام کنترل اندکی بر میزان درک و فهم شنونده از آن پیام داریم. مهم نیست شما چه مؤلفه‌هایی را برای ترغیب ذهن شنونده به درک صحیح‌تر و دقیق‌تر پیامتان به کار ببرید. هرچه بکنید، برای درک دقیق و صحیح پیام از سوی شنونده کاری از دستتان برنمی‌آید. این یکی از چالش‌های متعدد در برقراری ارتباط بین افراد است. شما که نمی‌توانید کارکرد ذهنی مخاطبتان را تغییر دهید.

هر سخنی که به کسی بزنید از فیلتر ذهنی او عبور می‌کند: اشارات، اطلاعات جانبدارانه و متعصبانه، پیش‌فرض‌ها و پیش‌انگاره‌های ذهنی. آنچه از سخنان شما باقی می‌ماند پیامی است که او درک می‌کند و می‌فهمد. به دلایل متفاوت، پیام شما آن‌گونه دریافت می‌شود که شنونده می‌خواهد؛ یعنی بعد از تفسیر و تعبیرِ او فهمیده می‌شود. در پایان، پیام به گونه‌ای به مخاطب منتقل می‌شود که با قصد و منظور شما به کلی تفاوت دارد. طبعاً آنچه از فحوای پیام شما فهمیده می‌شود بستگی به کسی دارد که حرف شما را می‌شنود. به ندرت کسی پیام شما را دقیقاً به همان‌گونه می‌فهمد که شما قصد بیانش را داشته‌اید.

فقط ماهی‌های مرده با جریان آب حرکت می‌کنند