بریده‌هایی از کتاب ایلان ماسک

ماسک هیچ‌وقت نمی‌گوید باید این کار را برای ساعت دو بعدازظهر چهارشنبه آماده کنی، بلکه می‌پرسد من نیاز دارم که این کار غیرممکن تا چهارشنبه ساعت ۲ بعدازظهر تمام شود. آیا از عهدهٔ انجامش برمی‌آیی؟ بعد از گفتن بله باید سخت کار کنیم. نه به این دلیل که او از شما خواسته است، بلکه شما برای انجام قول خودتان تلاش می‌کنید. این تفاوتی است که می توانید احساس کنید.

با مطالعهٔ زندگی‌نامهٔ افراد موفق درک خواهیم کرد که موفقیت به شانس و اقبال بستگی ندارد و اگر فردی توانسته به موفقیت بزرگی برسد، در این مسیر بارها با مشکلات فراوانی دست‌وپنجه نرم کرده و تسلیم شرایط نشده است.

چرا باید دربارهٔ مسائلی که اندوهگینم می‌کند حرف بزنم؟ این کار نفعی برای آینده ندارد.

ایلان از آن دسته افرادی نبود که بگوید تو را درک می‌کنم یا متوجه منظورت هستم، زیرا درون او حسی وجود ندارد که به او بگوید ممکن است دیگران متوجه چیزی باشند که من نباشم

ماسک سخت‌ترین کارش را بعد از حضور در یک دفتر کاریابی به‌عهده گرفت. او تحقیق کرده بود که پردرآمدترین شغل کدام است؛ نظافت اتاق بخارشوی الوار کارگاه چوب‌بری با فرچه‌های مخصوص که ۱۸ دلار در ساعت درآمد داشت. ایلان دربارهٔ آن کار چنین توضیح می‌دهد: «باید لباس مخصوص کار می‌پوشیدیم و سینه‌خیز از تونل باری که فقط اندازهٔ بدن یک انسان جا داشت، رد می‌شدیم. سپس درحالی‌که هنوز اتاق پر از بخار داغ بود باید با بیل شن‌ها، شیرهٔ درخت و سایر آشغال‌های باقی‌مانده را از همان مسیری که وارد شده بودیم، بیرون می‌آوردیم. راه فراری نبود. فرد دیگری در آن‌طرف با چرخ‌دستی این خرت‌وپرت‌ها را بیرون می‌کشید، اگر بیش از نیم‌ساعت در اتاق می‌ماندیم، از گرما تلف می‌شدیم.» ۳۰ کارگر با هم شروع به‌کار کردند، روز سوم فقط پنج نفر سر کار آمدند و در پایان هفته ماسک و دو نفر دیگر باقی‌مانده بودند.

«اینجا شرکتی است که ما در آن به جای حرف‌زدن، عمل می‌کنیم.

او یک مخترع، تاجر، سلبریتی و یک مهندس صنعت است و توانایی ایجاد ایده‌های بزرگ و تبدیل آن‌ها را به محصول دارد. او هزاران نفر را به استخدام خود درآورده تا در کارخانجات آمریکا، فلزات را به چیزهایی تبدیل کنند که زمانی غیرممکن به‌نظر می‌رسید. او در آفریقا به‌دنیا آمده اما اکنون به‌عنوان یک آمریکاییِ نوآور در صنعت، یک متفکر فراملیتی و شخصی که سیلیکون‌ولی را در یک دورهٔ بلندپروازانه قرار داده شناخته می شود.

دوریس داونز مدیر بخش نوآوری زیپ ۲ می‌گوید: «یادم می‌آید در جلسه‌ای برای تصمیم‌گیری انتخاب محل جدید شرکت و تغییرات فنی حضور یافتیم، یکی از حاضران از غیرممکن بودن تغییرات مدنظر ما صحبت کرد، ایلان به او نگاه کرد و گفت واقعاً برایم مهم نیست شما چه فکر می‌کنید. سپس از جلسه خارج شد. برای او کلمهٔ نه وجود نداشت و از دیگران نیز انتظار داشت آن را از دایرهٔ واژگان خود حذف کنند.»

مدیران پی‌پال که در مهمانی آخر هفته جمع شده بودند تا موفقیت شرکت را جشن بگیرد. کوین هارتس یکی از سرمایه‌گذاران پی‌پال می‌گوید: «همگی دور یک میز در کافه‌ای نشسته و خوشحال بودیم اما ایلان به مطالعهٔ دستورالعمل یک موشک ساخت شوروی سابق مشغول بود. کتابی قدیمی که گویا از ای‌بی خریداری شده بود. همان‌طور که ایلان مشغول خواندن کتاب بود از اکتشافات فضایی و تغییر دنیا حرف می‌زد.»

آنچه برای ماسک غیرقابل‌تحمل بود بهانه‌های واهی و عدم وجود برنامهٔ مشخص کاری بود. مانند بسیاری از مهندسان شرکت، هولمان نیز بعد از یکی از بازخواست‌های ماسک به این موضوع پی‌برد. «اولین باری که بازخواست شدم بدترین تجربه‌ام بود. مشکلی پیش آمده بود و ماسک از من پرسید چقدر زمان می‌برد تا همه‌چیز حل شود و من پاسخی نداشتم. ماسک با لحن تندی گفت که تو باید بدونی، این مسئله برای این پروژه خیلی مهمه و همه چیز به این موضوع بستگی داره. چرا برنامه‌ای براش نداری؟ من آماج سوال‌های سریع و تندوتیز او بودم. فکر می‌کردم که مهم‌ترین مسئله اطلاع رسانیِ سریع است اما یاد گرفتم که آنچه مهم است، داشتن اطلاعات کافی راجع به موضوع است.»

یک‌بار ایلان به یکی از آن‌ها گفت: «ذهن من مانند سامورایی‌ها است، ترجیح می‌دهم خودکشی کنم تا شکست بخورم.»

درس‌هایی مانند آفریکانس را باید می‌خواندیم و من واقعا نمی‌دانستم که به چه دردی می‌خورد. احمقانه بود. من فقط نمرهٔ قبولی می‌گرفتم و همین کفایت می‌کرد. در درس‌هایی مانند فیزیک و کامپیوتر بالاترین نمره‌ها برای من بود. من برای گرفتن بالاترین نمره‌ها باید دلیل کافی می‌داشتم. ترجیح من به انجام بازی‌های کامپیوتری، برنامه‌نویسی و کتاب‌خواندن بود تا گرفتن بالاترین نمره در درسی که هیچ فایده‌ای برای من نداشت.

اگر بتوانید به حوزه‌های مختلفِ دانش دسترسی پیدا کنید و براساس آن‌ها فکر کنید و تصمیم بگیرید، آن‌گاه رویاهای دیوانه‌کننده‌ای را در ذهن خود می‌پرورانید. این‌ها مسائل مهمی هستند و این‌گونه است که انسان پیشرفت می‌کند.»

ایلان صاحب یک دستگاه کمودور مدل VIC-۲۰ شد. یک کامپیوتر خانگی محبوب در دههٔ ۱۹۸۰ که رکورد فروش کامپیوتر را شکست. به‌همراه دستگاه، یک کتابچه نیز وجود داشت که زبان برنامه‌نویسی بیسیک را آموزش می‌داد. ایلان می‌گوید: «شش ماه طول می‌کشید تا بتوانی تمام مطالب کتاب را یاد بگیری، اما من مثل خوره‌ها به جان کتاب افتادم و سه شبانه‌روز نخوابیدم تا تمام آن را فراگرفتم. آن کتابچه متقاعدکننده‌ترین چیزی بود که برای نخوابیدن در زندگی دیده بودم!»

«اگر دایملر بخواهد تغییر کوچکی در ظاهر سرعت‌سنج خود بدهد باید با تأمین‌کنندهٔ آن در سوی دیگر دنیا تماس بگیرید و سپس منتظر تأییدیه‌ها بمانند و اگر بخواهند فونت حرف P روی داشبورد ماشین‌شان را تغییر دهند یک‌سال زمان خواهد برد. اما در تسلا کافی‌ست که ایلان تصمیم بگیرد برای عید پاک شکل یک خرگوش روی سرعت‌سنج ماشین‌ها قرار بگیرد، چندساعت بعد کار تمام شده است!»

«ایلان بچه‌مثبت‌ترین آدمی است که هرکسی می‌تواند دیده باشد. او هرگز الکل نمی‌نوشید و در مهمانی هم هیچ‌کاری نمی‌کرد. هیچی! در واقع صفر!» تنها جایی که رسی رفتار ایلان را توأم با هیجان می‌دید، هنگام بازی‌های کامپیوتری بود که می‌توانست او را تا چند روز سرحال نگه دارد.

«شما بر نقطه‌ای از سطح زمین ایستاده‌اید. یک کیلومتر به جنوب می‌روید، یک کیلومتر به غرب و پس از آن یک کیلومتر به شمال، اما به همان‌جایی می‌رسید که از اول شروع کرده‌اید. شما در کجای زمین ایستاده‌اید؟»

سرنوشت بشر در کائنات یک تعهد فردی است و هر کس باید بخشی از خود را فدای آن کند

اگر سرمایه‌گذاری ماسک، دانش بازاریابی، هوش مهندسی، تدبیر و روحیهٔ مبارزه جوی او نبود، امروز تسلایی وجود نداشت تا دربارهٔ آن صحبت کنیم.

ما با این نگرش بزرگ شدیم که توانایی انجام هرکاری را داریم. فقط باید تصمیم می‌گرفتیم و انجام می‌دادیم.

به سمت ساختمان اصلی اسپیس‌اکس به راه افتادیم. در مسیر جمله‌ای گفت که من را به فکر فرو برد: «گمان می‌کنم تعداد زیادی از افراد باهوش وجود دارند که دنبال مسائل اینترنتی مالی و قوانین آن هستند، به‌همین خاطر است که عرصهٔ فناوری خالی شده و نوآوری به‌اندازه‌ای که لازم است، وجود ندارد.»

«در دوران دانشگاه به تمام این مسائل فکر کرده بودم. این‌ها داستان‌های ساختگیِ بعد از رسیدن به موفقیت نیستند. نمی‌خواهم فردی تازه‌به‌دوران‌رسیده به‌نظر بیایم یا یک‌فرصت‌طلب و یا شخصیتی مد روز که به‌زودی به فراموشی سپرده می‌شود. همچنین من یک سرمایه‌گذار نیستم، من دوست دارم تا فناوری‌های نوینی را بسازم که برای آینده کاربردی باشند.»

تمام تلاش ما این است که در صنعت هوافضا تأثیر فوق‌العاده‌ای بگذاریم اما اگر قوانین دست‌وپاگیر اجازهٔ چنین کاری را نمی‌دهد پس باید با قوانین مبارزه کنیم. در این راه مشکلاتی هست مثلاً در مورد کسانی که قانون وضع می‌کنند؛ اگر قانونی را تغییر دهند و آن تغییر مشکلی ایجاد کند شغل‌شان را ازدست‌می‌دهند. اما اگر تغییر آن قانون منتهی به شرایط بهتری شود، پاداشی دریافت نمی‌کنند و این منصفانه نیست. از یک طرف تنبیه وجود دارد و از طرف دیگر هیچ! در چنین شرایطی مشخص است که تغییر قوانین تلاش بسیار زیادی می‌خواهد چراکه قانون‌گذار تمایلی به ایجاد تغییر نخواهد داشت.»

ماسک هرگز به آیندهٔ هوش مصنوعی خوش‌بین نیست و گمان می‌کند ممکن است به‌طور اتفاقی رشتهٔ کار از دست انسان رها شود و تصادفاً ماشین‌های شیطانی ساخته شوند.

احترام به تصمیمات دیگران است به‌خصوص کسانی که علی‌رغم گرفتن پاسخ منفی، باز هم دست از تلاش خود برنمی‌دارند. پیش از من تعداد زیادی از خبرنگاران برای نوشتن زندگی‌نامهٔ ماسک با او تماس گرفته بودند. اما در بین آن‌ها من تنها کله‌شقی بودم که حتی با شنیدن پاسخ منفی به کار خودم ادامه دادم و به‌نظر می‌رسید این دلیلِ موافقت نهایی او با انجام این کار بود.

«گمان می‌کنم تعداد زیادی از افراد باهوش وجود دارند که دنبال مسائل اینترنتی مالی و قوانین آن هستند، به‌همین خاطر است که عرصهٔ فناوری خالی شده و نوآوری به‌اندازه‌ای که لازم است، وجود ندارد.»

ماسک اهدافی دست‌نیافتنی را تعیین می‌کند تا کارمندانش تحت فشار قرارگیرند و به‌سختی کار کنند.

همسر سابق او جاستین می‌گوید: او هر آنچه را بخواهد انجام می‌دهد و لحظه‌ای برای رسیدن به آن تردید نمی‌کند. این‌جا دنیای ماسک است و بقیهٔ مردم دنیا در آن زندگی می‌کنند.

یک‌بار ایلان به یکی از آن‌ها گفت: «ذهن من مانند سامورایی‌ها است، ترجیح می‌دهم خودکشی کنم تا شکست بخورم.»

در زمانی که هزینهٔ فرستادن یک محمولهٔ ۲۵۰ کیلوگرمی به فضا معادل ۳۰ میلیون دلار بود، ماسک قول داد تا محموله‌های ۶۳۵ کیلوگرمی را تنها با ۶ میلیون دلار هزینه به فضا ارسال کند.