بریده‌هایی از کتاب نقش انسان در هستی

تصور هدف در باره خداوندی که این ویژگی‌ها را دارد و بی‌نیاز و نامحدود است غلط است، چون هدف برای کسی قابل تصور است که در پی چیزی باشد که ندارد و به او نیاز دارد و آن هدف بیرون از او باشد.

این عبودیت، می‌شود هدف از خلقت انسان و جن؛ (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الاِْنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ)

ترکیب خاص آدمی او را مضطرّ به حرکت و رفتن و شدن می‌کند. لکن این حرکت جهت می‌خواهد مانند ماشینی که در بهترین ترکیب تولید شده و از کارخانه خارج می‌شود اکنون به کدام سمت باید رانده شود؟

هدف هر موجودی را می‌توان بر اساس تقدیر و ترکیب آن شناسایی کرد؛ وقتی گفته می‌شود هدف از ساخت فلان ماشین چیست ابتدا پرسش می‌شود از چه اجزاء و با چه ترکیبی ساخته شده است؟ نوع ترکیب آن نشان دهنده هدف از آن است که باری یا سواری یا برای مسابقه ساخته شده است. و همچنین سایر اشیاء. بنابر این هدف از خلقت انسان را نیز ترکیب او مشخص می‌کند. و هر کس درکی از ترکیب انسان و هر موجود دیگری داشته باشد هدف از خلقت انسان و آن موجود را نیز می‌شناسد.

کسی که می‌تواند بیافریند و می‌تواند نیافریند، در هر صورت مسؤول است و باید رجحان‌ها را در نظر بگیرد.

ترکیب بی‌نهایت انسان، جهتی بی‌نهایت را می‌طلبد و بر این اساس حتی بهشت نیز برای انسان منزل است نه مقصد؛ که در قرآن آمده: (إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ کانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلا). جنات فردوس و بهشت باغ‌ها منزل کسانی است که عاشقانه اعمال صالحه و جهت‌دار در جهتی بی‌نهایت و به دور از شرک و محدودیت به جا آورده‌اند.

امام در این بیان کوتاه می‌فرماید: «فَقَسَمَ بَینَهُمْ مَعَایشَهُمْ وَ وَضَعَهُمْ مِنَ الدُّنْیا مَوَاضِعَهُم»، ابتدا به نیازها توجه نمود و آنچه لازمه حیات و حرکت به سوی هدف بود در بین آنها تقسیم کرد آنگاه آنها را در جایگاهشان قرار داد تا با این رزق‌ها و معایش، رسالت و مسئولیت‌ها را به نحو احسن انجام دهند. و به اهداف از پیش تعیین شده برسند و بار امانت را به مقصد برسانند.