بریده‌هایی از کتاب بده و بستان؛ رویکردی انقلابی به موفقیت

«ارزش واقعی هر شخص زمانی مشخص می‌شود که ببینید چه رفتاری با فردی که به هیچ وجه نمی‌تواند سودی به او برساند دارد.»

عقل سلیم می‌گوید افراد بسیار موفق سه ویژگی مشترک دارند: انگیزه، توانایی و فرصت. اگر می‌خواهیم موفق شویم، باید ترکیبی از سخت‌کوشی، استعداد و خوش‌شانسی داشته باشیم.

اگرچه بسیاری از ما تصور می‌کنیم که بخشنده‌ها بی‌عرضه و پخمه‌اند، اما باید بدانید که آن‌ها به طرزی باورنکردنی موفق هستند.

در دهه ۱۹۶۰، روان‌شناسی به نام ریموند کتل تئوری سرمایه‌گذاری هوش را مطرح کرد. او می‌گفت که علاقه چیزی است که افراد را وادار به صرف زمان و انرژی‌شان در به‌دست آوردن مهارت‌ها و پایه‌های علمی خاص می‌کند. امروزه، ما شواهد خوبی داریم که نشان می‌دهند علاقه مقدم بر استعداد است. معلوم شده است که انگیزه دلیل ایجاد استعداد در افراد است.

در طیف وسیعی از مشاغل مهم، بخشنده‌ها دست پایین را دارند: آن‌ها باعث پیشرفت دیگران می‌شوند، اما موفقیت خود را در این فرایند قربانی می‌کنند.

گیرنده‌ها یک نشان متمایز دارند: آن‌ها دوست دارند بیشتر بگیرند تا ببخشند. آن‌ها تعادل رابطهٔ متقابل را به نفع خود بر هم می‌زنند و منافع خود را بر نیازهای دیگران مقدم می‌دانند. گیرنده‌ها معتقدند که دنیا جای رقابت است، جایی که اگر نخوری، خورده می‌شوی. آن‌ها فکر می‌کنند برای موفق شدن باید بهتر از دیگران باشند. برای اثبات صلاحیتشان خودستایی می‌کنند و مطمئن می‌شوند که اعتبار زیادی بابت تلاش‌هایشان به دست می‌آورند. گیرنده‌های معمولی، بی‌رحم یا سفاک نیستند؛ آن‌ها فقط محتاط و مراقبِ خود هستند. گیرنده‌ها فکر می‌کنند: «اگه خودم هوای خودم رو نداشته باشم، هیچکس هوام رو نخواهد داشت.»

در محل کار، بخشنده‌ها معمولاً کمیاب‌اند. آن‌ها کفه ترازوی رابطهٔ متقابل را به سمت طرف مقابل خم می‌کنند و ترجیح می‌دهند بیشتر از این که بگیرند، ببخشند. درحالی‌که گیرنده‌ها معمولاً خودخواهند و به این فکر می‌کنند که دیگران چه چیزهایی می‌توانند به آن‌ها بدهند، بخشنده‌ها دیگرخواهند و بیشتر روی این که دیگران چه نیازی به آن‌ها دارند، تمرکز می‌کنند.

به این ترتیب، اگر احتمال حضور بخشنده‌ها در قعر نردبان موفقیت بسیار زیاد باشد، چه کسانی در صدر این نردبان قرار دارند؟ گیرنده‌ها یا برابری‌طلب‌ها؟ هیچ‌کدام. وقتی که یک بار دیگر به این داده‌ها نگاه کردم، الگوی شگفت‌انگیزی را کشف کردم: در صدر هم بخشنده‌ها قرار دارند.

«دلم می‌خواد وقتی جایی رو ترک می‌کنم آنجا بهتر از زمانی باشه که واردش شدم.»

موفقیت شدیداً به نحوه تعامل ما با دیگران بستگی دارد. هر بار که با فرد دیگری سرِ کارمان تعامل می‌کنیم، باید دست به یک انتخاب بزنیم: آیا سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم ارزش‌ها و سودها را از آن خودمان کنیم؟ یا بدون نگرانی از آنچه در مقابل دریافت می‌کنیم، در ارزش‌آفرینی مشارکت می‌کنیم؟

زمان زیادی طول می‌کشد که بخشنده‌ها بتوانند حسن‌نیت و اعتماد دیگران را جلب کنند، اما سرانجام به اعتبار زیادی دست می‌یابند و روابطی با دیگران برقرار می‌کنند که موفقیتشان را ارتقاء می‌دهد.

«اگر همه بخوان تو برنده بشی، بردن آسون‌تر می‌شه. اگه با کسی دشمنی نکنی، موفق شدن آسون‌تر می‌شه.»

در اتاق نویسندگی سیمپسون‌ها، بخشنده‌تر از بقیه بودن، به مایر کمک کرد که بهترین ایده‌ها را از دیگران استخراج کند. او می‌گوید: «سعی کردم جَوی ایجاد کنم که همه احساس کنن می‌تونن مشارکت کنن، که اشکالی نداره اگه بارها اشتباه کنن.» این به ایمنی روان‌شناختی معروف است. باور این که می‌توانی بدون این که جریمه یا تنبیه شوی ریسک کنی.

هر انسانی باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد زیر نور نوع‌دوستیِ خلاقانه قدم بزند یا در تاریکی خودخواهی ویرانگر. مارتین لوترکینگ

ساموئل جانسون می‌نویسد: «ارزش واقعی هر شخص زمانی مشخص می‌شود که ببینید چه رفتاری با فردی که به هیچ وجه نمی‌تواند سودی به او برساند دارد.»

رئیس‌جمهور سابق امریکا، بیل کلینتون، می‌نویسد: «سیاست، بیزینسِ «گرفتن» است. باید بارها و بارها و بارها حمایت، کمک مالی و رأی بگیری.»

در حالی که گیرنده‌ها اغلب سعی می‌کنند که باهوش‌ترین فردِ اتاق باشند، بخشنده‌ها با روی خوش از تخصص دیگران استقبال می‌کنند، حتی اگر این کار باورهایشان را تهدید کند.

اگر گیرنده باشید به صورت استراتژیک به دیگران کمک می‌کنید، یعنی زمانی کمک می‌کنید که منافع خودتان بیشتر از هزینه‌هایتان باشد، اما اگر بخشنده باشید، ممکن است از یک آنالیز سود-هزینه متفاوت استفاده کنید: یعنی زمانی کمک می‌کنید که منافع دیگران از هزینه‌هایتان بیشتر باشد. گاهی حتی شاید اصلاً به هزینه‌های شخصی‌تان فکر نکنید و بدون این که در مقابل انتظار چیزی داشته باشید به دیگران کمک کنید.

«من کلید موفقیت رو در یک کلمه خلاصه می‌کنم: سخاوتمندی. اگه تعاملات شما به وسیله سخاوتمندی اداره بشه، پاداش‌های خوبی دریافت خواهید کرد.»

توانایی پیش‌بردن اهداف، تا حد زیادی به این ربط داره که شما خودتون رو نماینده و وکیل کسی بدونین.

روان‌شناسی به نام آنجلا داکوورث به این می‌گوید سرسختی: یعنی داشتن اشتیاق و پشتکار برای رسیدن به اهداف بلندمدت. تحقیق او نشان می‌دهد که مهم‌تر از هوش و استعداد، افراد سرسخت - به کمک علاقه، تمرکز و انگیزه‌شان – می‌توانند به عملکرد بالایی دست پیدا کنند.

در رابطهٔ متقابل سنتی مکتب قدیمی، افراد مثل برابری‌طلب‌ها رفتار می‌کردند و با یکدیگر ارزش ردوبدل می‌کردند. ما به افراد کمک می‌کردیم و آن‌ها هم به ما کمک می‌کردند و ما به افرادی می‌بخشیدیم که از آن‌ها می‌خواستیم درعوض چیزی به ما بدهند. اما امروز، بخشنده‌هایی مانند آدام ریفکین می‌توانند نوع بسیار قدرتمندتری از رابطهٔ متقابل را کلید بزنند. به جای تبادل ارزش، ریفکین به دنبال افزودن ارزش است. بخشندگی او یک قانون ساده دارد: لطف پنج دقیقه‌ای. «شما باید برای انجام کاری برای دیگران که انجامش برای شما پنج دقیقه یا کمتر طول بکشد مشتاق باشید.»

وقتی که وقت، انرژی، دانش، یا منابع‌مان را برای کمک به دیگران می‌بخشیم، در واقع سعی می‌کنیم این باور را حفظ کنیم که آن‌ها ارزش کمک ما را داشته‌اند.

روزهایی که افراد به دیگران برای لذت و هدف خودشان کمک می‌کردند، انرژی‌شان بیشتر می‌شد. بخشیدن به این دلایل به آن‌ها حس استقلال، برتری و ارتباط با دیگران می‌داد و انرژی‌شان را تقویت می‌کرد. وقتی که روی آتشنشان‌ها و کارمندهای صندوق‌های خیریه مطالعه می‌کردم، همین الگو را یافتم: وقتی که انرژی و وقت خود را به دلیل حس لذت و هدفمندی می‌بخشیدند، نه از روی تعهد و وظیفه‌شناسی، بیشتر و طولانی‌تر کار می‌کردند.

در حالی که بخشنده‌های نوع‌دوست همواره مرتکب اشتباه اعتماد به دیگران می‌شوند، بخشنده‌های هردوگانه با اعتماد به دیگران شروع می‌کنند، اما سبک‌های رابطهٔ متقابل خود را در تعامل با افرادی که ظاهراً گیرنده هستند، تغییر می‌دهند و تنظیم می‌کنند. در هنگام تعامل با گیرنده‌ها، تغییر حالت دادن به برابری‌طلب‌بودن یک استراتژی دفاع از خود است. اما یک بار از هر سه بار، بهتر است که دوباره به حالت بخشندگی برگشت و به گیرنده‌ها فرصت داد تا خود را اصلاح کنند.

در هنگام تعامل با افراد، منطقی است اگر بخشنده‌ها با کمک غربالگریِ صداقت و رفتارکردن مانند برابری‌طلب‌ها در تعامل با گیرنده‌ها از خود محافظت کنند. اما در شرایط گروهی، روش دیگری برای بخشنده‌ها وجود دارد که مطمئن شوند کسی از آن‌ها سوءاستفاده نمی‌کند: واداشتن همهٔ افراد گروه برای رفتارکردن مانند بخشنده‌ها.

برخی افراد، وقتی لطفی به کسی می‌کنند، همیشه به دنبال فرصتی هستند تا آن را پس بگیرند. و برخی این‌طور نیستند، اما آن‌ها هم به این موضوع واقف‌اند، با این حال به آن به چشم یک دِین و قرض نگاه می‌کنند. اما برخی حتی به عنوان قرض هم به آن نگاه نمی‌کنند. آن‌ها همچون درخت تاکی هستند که بدون هیچ چشم‌داشتی انگور می‌دهند... بعد از کمک به دیگران... آنها به سادگی سراغ کار دیگری می‌روند... ما باید این‌گونه باشیم. مارکوس اورلیوس، امپراتور روم

بخشنده‌ها به گونه‌ای برنده می‌شوند که یک اثر موجک درست می‌کنند و موفقیت اطرافیانشان را افزایش می‌دهند.

این را به جرئت می‌توانم بگویم که تو با شرکت در این آزمون به هدف اصلی‌ات رسیده‌ای... موفقیت ارزش‌های انسان را نشان نمی‌دهد، بلکه این تلاش است که نشان‌دهنده ارزش‌های انسانی است.

«بدگویی نمایانگر نوع شایع، مؤثر و کم‌هزینهٔ مجازات است.»