بریده‌هایی از کتاب پدر، مادر، معلم؛ من نوجوانم

منِ نوجوان دیگر نمی‌خواهم چون کودک دبستانی عمل کنم. من می‌خواهم اگر کاری خوب است، به انگیزهٔ شخصیم آن کار را انجام دهم، نه برای خاطر دیگران. من می‌خواهم خود منشاء انجام اینگونه کارها باشم، نه دیگران. با همین انگیزه است که در شیوهٔ انجام بعضی کارها تغییراتی ایجاد می‌کنم. مثلاً درس خواندن و یا نماز خواندن خود را از دید شما پنهان می‌کنم. بعضی از ما نوجوانان وقتی می‌خواهند نماز بخوانند، به داخل اتاق رفته و چراغ را هم خاموش کرده و نماز می‌خوانند، آنان حتی مهر خود را نیز پنهان می‌کنند تا کسی نداند که نماز می‌خوانند. آنان با این کارِ خود نشان می‌دهند که می‌خواهند نماز را با انگیزهٔ خود بخوانند نه برای تشویق دیگران.

من در این مرحله از زندگی به تدریج به لحاظ هوشی و عقلی به شما بزرگ‌ترها نزدیک می‌شوم. مقصودم از این نزدیک شدن این است که می‌توانم مانند شما استدلال کرده و بسیاری از استدلال‌ها و حتی مغلطه‌ها و فریبکاری‌های شما را تشخیص دهم. یعنی می‌توانم فرق استدلال درست را از استدلال فریب‌کارانه و منحرف کننده تشخیص دهم. این تغییر موجب می‌شود که صداقت را از فریب‌کاری و خلوص را از جانبداری‌های غیر صادقانه، تشخیص دهم.

استقلال‌طلبی ما نوجوانان به اشکال مختلف خود را نشان می‌دهد. ما در این سنین دوست داریم حریمی خصوصی داشته باشیم. اگر اتاقی داریم، دوست داریم کسی بدون اجازهٔ ما وارد آنجا نشود؛ دوست نداریم کسی به لوازم ما دست بزند؛ دوست داریم وسایلی چون کامپیوتر را که می‌تواند وسیله‌ای مشترک در خانواده باشد را به عنوان یک وسیلهٔ شخصی استفاده کنیم. یکی از شکایت‌های شما پدران و مادران از ما نوجوانان در همین زمینه است؛ شما از این که ما با برادر یا خواهر کوچک‌تر از خود در اینگونه موارد درگیر می‌شویم، گله‌مند هستید.

اگر شما مرا کاملاً محدود کرده و اجازهٔ تصمیم یا عمل مستقل را به من ندهید، من نیز ناگزیر به لجبازی شده و می‌خواهم همه حریم‌ها را با همین لجبازی بشکنم؛ که در این صورت بین من و شما یک جنگ پایان‌ناپذیر درمی‌گیرد. از طرف دیگر، من را کاملاً به حال خودم نگذارید که ممکن است در دام انواع مشکلات از جمله ورود به جمع دوستان نامناسب بیفتم. بهترین راه برای مواجه شدن با استقلال‌طلبی من، فراهم آوردن تدریجی موقعیت‌ها برای انجام مستقلانه کارها و وظایف است. شما در هر زمینه‌ای که احساس می‌کنید من می‌توانم مستقلانه عمل کنم، اجازهٔ آن کار را به من بدهید؛ در زمینه‌هایی که فکر می‌کنید هنوز من به حدی که بتوانم به تنهایی عمل کنم نرسیده‌ام، با توضیحات مناسب، مرا قانع کنید که در آن زمینهٔ خاص هنوز نمی‌توانم با استقلال عمل کنم.

از وقتی که از حدود یازده سالگی عبور کرده‌ام، وارد مرحله نوجوانی شده‌ام. این مرحله تا حدود هجده یا نوزده سالگی ادامه پیدا خواهد کرد. یعنی من دوره راهنمایی و دبیرستانم را در مرحله نوجوانی سپری خواهم کرد.