بریده‌هایی از کتاب فلسفی زیستن

«فراغت بدون آموختن، برابر با مرگ است؛ قبری‌ست که انسان در آن زنده‌به‌گور است.» سنکا

واژهٔ «فیلسوف» شکل معرّبِ واژهٔ یونانی «فیلسوفیا» است که در لغت به معنای «عاشقِ خِرَد» یا «عاشقِ حکمت» است. کسی که با میل و رغبت شدید در پی چگونه زیستن است. آنکه مصرّ است به حکمتِ عملی‌ای دست یابد که نقشهٔ راهِ چگونه زیستن را عرضه می‌کند.

مایل هستید هویتتان در این دنیا چه باشد؟

شادمانی درونی آدمی، بستگی چندانی به شرایط محیطی ندارد.

«چنان‌چه حادثه‌ای، رنج را بر شما رقم زده است، خود آن حادثه نیست که فی‌نفسه رنج‌آفرین است. بلکه داوری شما رنج‌آفرین است. شما قادر هستید هم‌اکنون آن داوری را از بیخ و بن براندازید.» مارکوس آئورلیوس

خود، آن تغییری باش که می‌خواهی در این جهان ببینی.

موهبت‌هایی را که دارید را شماره کنید

«محال است بتوان مطلبی را به کسی که خویش را دانای کل می‌داند، آموخت.»

حاصل سال‌های عمر، می‌بایست چه باشد؟

گران‌بهاترین دارایی شما، شخصیت برجستهٔ شماست.

می‌تواند روان شما را چنان مقاوم و انطعاف‌پذیر سازد که نه حوادث بیرونی شما را درهم شکند و نه هیچ‌کس شما را از کوره به در بَرد. اداره کردن خود را به شما می‌آموزد

فلسفه زندگی‌تان را پربار خواهد کرد، اما اثربخشی آن هنگام ناملایمات است که جلوه می‌کنند

مردم طالب فراگیری این فلسفه هستند.

اپیکتتوس به شاگردانش می‌آموخت که زندگی خود را به‌چشمی بنگرند که گویی در یک جشنوارهٔ دائمی هستند. جشنوارهٔ زندگی. در این تمثیل او، یک حس قدرشناسی نسبت به زندگی و زنده‌بودن نهفته است و یادآور می‌شود که این مجالِ نیکو، به‌زودیِ زود پایان می‌یابد. علاوه‌بر این، جشنواره‌انگاریِ زندگی موجب می‌شود که از پریشان‌احوالی‌های آن چشم‌پوشی کنیم، درست مانند هرج‌ومرج‌هایی که در یک جشنواره نیز، به چشم می‌خورد.

«پس چرا متحیر می‌شوید؟ مردمان شایسته همان‌ها هستند که آن‌قدر می‌لرزند تا قوی‌تر شوند.»

فلسفه، نقشهٔ گنجی طرح کند که راهگشای زندگی سالم امروزی باشد

سنکا می‌گوید: هرکه مطالعهٔ آراء فیلسوفی را در پیش می‌گیرد، قاعدتاً باید بتواند در هر روز از زندگی خویش، تغییر مثبتی ایجاد نماید. هر روز از روز پیشین کامل‌تر باشد یا دست‌کم در مسیر تکامل طی طریق کند.

خرد شامل تأمل عمیق، قضاوتِ بی‌غرض، بلندنظری و نیز عقل سلیم است. این ویژگی در نقطهٔ مقابلِ رذیلتِ نابخردی و بی‌ملاحظگی قرار دارد.

کلیشه‌پردازی، اتاق روان‌درمان‌گری را نیز می‌توانیم همان‌گونه تصور کنیم.

طی پانزده سال و اندی، مباحث ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و مطالب بسیارِ دیگری را آموختم. جز اینکه نحوهٔ برخورد کارساز با موقعیت‌های چالش‌برانگیز کدام است؟ چگونه بر ترس‌هایم غلبه کنم؟ حالات غمگینانهٔ خود را چگونه التیام بخشم؟ مرگ دوستان را چگونه هضم کنم؟ بر خشم خود چه‌طور غلبه کنم؟ به اعتمادبه‌نفسم چگونه بیفزایم؟

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.»

پس از سال‌ها تحصیل دریافتم که خواندن کتاب‌های دانشگاهی و مقالات بیهوده است، زیرا در زندگی واقعی نمی‌توان آن آموزه‌ها را به کار بست. از این‌رو فردای روزی که آخرین مقالهٔ خود را به اتمام رساندم و تحویل دادم، ترک وطن کردم و سفری هفت‌ماهه به دور دنیا را آغاز نمودم. قصدم گریز بود تا با فرهنگ‌ها و دیگر نقاط جهان آشنا شوم. اما مهم‌تر از همه، هدفم شناخت خود بود

همان‌طور که درخت خود را چنان مستحکم می‌سازد که به هر نسیمی سر خم نکند، ما نیز باید چنان توانمند شویم که چون بید، به هر بادی نلرزیم.

«اگر شایسته نیست، انجامش ندهید؛ اگر حقیقت نیست، بر زبانش نیاورید.»

تنها کسی که زندگی را بر شما حرام می‌کند، خودتان هستید.

خود گزینش‌گر باشید که زمان خویش را صرف کدام امور نمایید

«چنان‌چه حادثه‌ای، رنج را بر شما رقم زده است، خود آن حادثه نیست که فی‌نفسه رنج‌آفرین است. بلکه داوری شما رنج‌آفرین است. شما قادر هستید هم‌اکنون آن داوری را از بیخ و بن براندازید.» مارکوس آئورلیوس

«ما باید یک انسان نیک‌نهاد را درنظر بگیریم و همواره او را پیش چشم قرار دهیم، تا ویژگی‌های خویشتن را مانند او بپروریم. به‌گونه‌ای زیست کنیم که گویی او همواره نظاره‌گرِ ماست و به‌گونه‌ای عمل کنیم که گویی او چشم به ما دوخته است. این امر توصیهٔ «اپیکور» است

«فرد شجاع کسی نیست که هرگز خشم را تجربه نکرده است، شخصی‌ست که به‌رغم تشویش و اضطراب، دست به واکنش شجاعانه می‌زند».

«اگر به قصدِ عمل‌ورزی، اندیشه‌ها را نمی‌آموزید، پس آنها به چه کارتان می‌آیند؟»