بریده‌هایی از کتاب سفر با اپیکور

خوش‌اقبالْ جوان نیست، بلکه کهن‌سالی است که خوب زندگی کرده؛ چون جوان هنوز میان امواج عقاید مختلف در نوسان است، اما کهن‌سال در بندر پهلو گرفته و شادکامی خود را تضمین کرده است. اپیکور

نیچه می‌گوید: «هنگام ازدواج از خود بپرسید: آیا می‌توانید با همسر خود تا سالمندی، کنار یکدیگر، زندگی کنید و هم‌صحبت هم باشید؟ تمام چیزهای دیگر در ازدواج گذرا هستند.»

«برای جوان‌مرگ شدن زیادی پیر هستم.»

دنیا پُر از رنج است؛ بااین‌حال، شکوفه می‌دهند درختان گیلاس.

«هرچه تغییر بیشتر باشد، یکنواختی بیشتر است»

مسئلهْ دیر مردن یا زود مردن نیست، بلکه خوبْ مردن یا از بیماری مردن است و خوب مردن یعنی رهایی از خطر بیمارْ زندگی

درنگْ بهترین درمان عصبانیت است. سنکا

لذت بردن از هم‌نشینیِ بدون چشمداشت با دوستان، کاملاً متفاوت از تمایلات شخصی است که هنوز غرق در زندگی شغلی و روابط خود است.

افلاطون در کتاب قوانین می‌نویسد: «انسانْ بازیچهٔ خداست که عالی‌ترین وجه اوست... بنابراین تمام افراد اعم از مرد و زن بایستی به بهترین بازی‌ها بپردازند و بدین ترتیب زندگی را به معنای واقعی زندگی کنند. بنابراین بهترین روش زندگی بازی کردن است. زندگی را باید همچون بازی زندگی کرد.»

اپیکور از مرگ ترسی نداشت. مشهور است که گفته: «تا زمانی که هستیم مرگ فرا نرسیده است و هنگامی‌که فرارسد دیگر نیستیم. مرگ وحشتناک‌تر از نیستیِ پیش از حیات نیست، و دل‌مردگی پیش از مرگ وحشتناک است.»

افراد عجول و مضطرب همیشه دلیلی برای سبک زندگی پراضطراب خود دارند. به عقیدهٔ آنها تکاپو راهی برای مبارزه با بطالت است.

«خوش‌اقبالْ جوان نیست، بلکه کهن‌سالی است که خوب زندگی کرده. چون جوان هنوز در میان امواج عقاید مختلف در نوسان است، اما کهن‌سال در بندر پهلو گرفته و شادکامی خود را تضمین کرده است.»

شخص زندانِ خود است؛ خودی که معنایی برای زندگی نمی‌یابد؛ خودی که حتی تلاشی برای یافتن چنین معنایی نمی‌کند. این همان خلأ فراگیر است که کلمهٔ فرانسویِ ennui به بهترین نحو آن را حکایت می‌کند. کلمه‌ای که پس از آهنگ کول پرتر در انگلیسی محبوب شد.

«شخص سالمند می‌تواند در هر سنی که می‌خواهد زندگی کند.»

در دوران جوانی تنش اصلی میان رابطهٔ صمیمانه و تنهایی است.

اپیکور علت‌هایی را تشریح می‌کند که موجب به تلخ‌کامی انجامیدن رابطهٔ جنسی می‌شود. رابطهٔ جنسی با شهوت شروع می‌شود، سپس به هیجان می‌کشد، با مقاربت اوج می‌گیرد و سپس به حسادت، کسالت یا هر دو می‌انجامد که به باورِ اپیکور هیچ آسایشی در آن نیست.

فهمیدن اینکه این جهان پوچ است کار سختی نیست، اما آیا این پوچی ما را به خودکشی رهنمون می‌سازد؟

با خود می‌گویم: «در اینجا بودن غنیمت است.» بعد لبخندی می‌زنم و می‌گویم: «درحقیقت، صِرف بودن غنیمت است.»

دکتر اوری مونکی، سرپرست تیم تحقیق، اشاره می‌کند که «شواهد عصب‌شناختی ما نشان می‌دهد که حکمت، در پیِ سالمندی بروز می‌کند و هرچه ذهن ما پیرتر شود بهتر می‌تواند از ظرفیت‌های خود استفاده کند.»

درحقیقت، او به‌دنبال برانگیختگی حسِ عجیب و غریبی نبود.

حقیقت این است که تکاپوی شخص حریص تمامی ندارد و پس از هر هدفی که در زندگی به آن دست می‌یابد، به‌دنبال هدف دیگری است. در همین حین است که تیک‌تاک بلند ساعت به گوش می‌رسد و گذر عمر را به ما یادآور می‌شود. در این میان جایگاه آرامش ما کجاست و کی وقت آن می‌رسد تا بعدازظهری را با دوستانمان بنشینیم و به گفت‌وگو بپردازیم یا به آهنگی گوش کنیم یا در باب داستان زندگی‌مان اندیشه کنیم. کارهایی که فرصتی دوباره برای انجام دادنشان نداریم.

زمان برای ما ثابت مانده بود. عجله‌ای نداشتیم برای رسیدن به جایی.»

. تقلایی بی‌پایان که هرگز رضایت را به‌دنبال ندارد و بیشتر موجب ناکامی و اضطراب می‌شود و به جایی می‌رسد که خودِ تازگی هم کهنه می‌شود. در بازدید از دوازدهمین مکان از دوازده مکانی که باید پیش از مرگ ببینید، یازده مکانِ قبل تکراری می‌شود و دیگر هیچ هیجانی را به‌دنبال ندارد.

«کار کردن آسان است، اما بطالتِ واقعی شجاعت و شکیبایی می‌طلبد.»

انسان محکوم به آزادی است، چون از هنگامی‌که پا به جهان گذاشت، مسئول اعمال خویش بود. ژان - پل سارتر

اما لذت‌های گذرای رابطهٔ جنسی (و عشق شهوت‌آلود) از دیدِ او جز پشیمانی به‌دنبال ندارد و به تلخ‌کامی‌اش نمی‌ارزد.

سورن کی‌یرکگارد که پدر اگزیستانسیالیست شناخته می‌شود، عقیده دارد که نهایت انکار انسان، انکار فناپذیری اوست. ما تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیریم تا از مواجهه با این حقیقت خودداری کنیم و از این باور که خواهیم مرد و دیگر زنده نخواهیم شد به وحشت می‌افتیم.

نکته اینجاست که سالمندی آخرین مرحله از زندگی به‌حساب می‌آید و سالمند با انکار آن در تلاش است تا وجود خود را در آخرین مرحله از زندگی انکار کند. بنابراین انتخاب راه‌هایی برای همیشه‌جوان‌ماندن، راهی برای انکار مرگ است.

«تحصیلات بهترین توشه برای سفر به سالمندی است.» و

وقتی اپیکور می‌گوید که ذهن ما در سالمندی آزادی منحصربه‌فردی می‌یابد و دلیلش «نداشتن ترس از آینده است»، منظورش این است که اکنون می‌توانیم به خطرهایی دست بزنیم که وقتی جوان‌تر بودیم از انجام دادنشان واهمه داشتیم.