بریده‌هایی از کتاب امام جعفر صادق (ع)

همسرم، حضرت امام محمد باقر (ع)، یک بار به من فرمودند: «ای اُم فروه! من در هر شبانه‌روز هزاربار از پیشگاه خداوند برای شیعیانم آمرزش می‌طلبم؛ زیرا ما با آگاهی و یقین بر این نکته که هرچه [اندوه یا مصیبت] به ما می‌رسد، پروردگار آن را می‌بیند، شکیبایی می‌ورزیم، حال آن‌که شیعیان ما، باوجود برخوردار نبودن از چنین دانایی و یقینی، صبر می‌کنند و استقامت می‌ورزند.»

پرداخت زکات برای آن است که خدای یگانه، تأمین نیازمندیها و زندگانی فقیران را از داراییهای ثروتمندان مقرر داشته و اگر همین‌مقدار تعیین‌شده برای نیازمندان بسنده نمی‌بود، حتماً میزان و مقدار زکات را بیشتر تعیین می‌فرمود؛ بنابراین، تنگدستیهای ناداران و نیازمندان، به‌سبب پرداخت‌نکردن حقوق واجب از سوی ثروتمندان و پولداران است [نه به‌خاطر کم‌بودن میزان زکات.]

منصور (خلیفهٔ عباسی) به آن حضرت نوشته بود که: «چرا مانند دیگران نزد ما نمی‌آیی؟» امام (ع) در پاسخ وی چنین نوشتند: - نه چیزی دارم و نه کاری کرده‌ام که به‌خاطر آن بیمناک باشم. تو هم که اهل تقوا و معنویت و آخرت نیستی که بدین‌وسیله به تو امید ببندم. از سوی دیگر، نعمتی هم در تو نمی‌بینم که برای آن به تو شادباش و تهنیت بگویم. همچنین این پُست و مقام را نیز برای خویشتن مصیبت نمی‌دانی تا بتوانم به تو تسلیت بگویم! پس، چرا نزد تو بیایم؟! چندی بعد منصور در نامه‌ای دیگر و در پاسخ به آن حضرت نوشت: - خُب، بیایید و ضمن گفت‌وگو و رفت‌وآمد، ما را پند دهید و نصیحت کنید. و بار دیگر آن بزرگوار به منصور نوشتند: - می‌دانی، هرکس اهل دنیا باشد که تو را نصیحت نمی‌کند. هرکس هم اهل آخرت باشد که هرگز نزد تو نخواهد آمد!

حضرت صادق (ع) خدمتگزارشان را پیِ انجام کاری فرستاده‌اند. ساعتی گذشته است؛ اما هنوز از وی خبری نیست. او هیچ‌گاه این‌قدر دیر نمی‌کرده. امروز، زمان بازگشتش بسیار به درازا کشیده شده است! به همین سبب، امام (ع) خودشان به جست‌وجوی او می‌پردازند و سرانجام می‌بینند که خدمتگزار با خیال راحت در گوشه‌ای به خواب رفته است. امام‌صادق (ع) نگاهی به او می‌اندازند، سپس به‌آرامی بالای سرش می‌نشینند و شروع به باد زدن او می‌کنند. ناگهان خدمتگزار امام، دیده از خواب می‌گشاید، بلند می‌شود، می‌نشیند و با شرمساری و پشیمانی سرش را پایین می‌اندازد! امام ششم (ع) مهربانانه به وی می‌نگرند، لبخندی بر لب می‌آورند و به او می‌فرمایند: - شایسته نیست که هم شب بخوابی و هم روز. شب بخواب و روز کار کن.

هرکس کهنه نداشته باشد، نو هم نخواهد داشت