بریده‌هایی از کتاب هرس ذهن

«هر جست‌وجویی برای دستیابی به «وجود عاری از درد و رنج» محکوم به شکست است».

بیایید به جای فکر کردن به استعدادهایی که آرزوی‌شان را داریم یا خودخوری به دلیل موهبت‌هایی که در اختیار نداریم، تمام تلاش‌مان را در استفاده از داشته‌هایمان به کار بندیم. بی.جی. ریچاردسون دست از مقایسه با دیگران بردارید مقایسه و پایین‌تر دانستن خود از دیگران دلیل اصلی آشفتگی ذهنی و رنج عاطفی است. «ای کاش به اندازهٔ دوستم جذاب بودم». «چرا به اندازهٔ برادرم باهوش نیستم؟» «اونا خیلی بیشتر از ما پول دارن». «فلانی همیشه در حال سفره، ولی من نمی‌تونم سفر کنم».

زندگی شاد به چیز زیادی احتیاج ندارد: تمام چیزی که نیاز دارید در وجودتان است، در طرز تفکرتان است. مارکوس اورلیوس

به گفتهٔ دکتر راس هریس، «هر جست‌وجویی برای دستیابی به «وجود عاری از درد و رنج» محکوم به شکست است».

افکار، چه منفی، چه خنثی یا مثبت، ذهن‌مان را به‌هم‌ریخته می‌کنند؛ درست همان‌طور که اگر وسایل بسیار زیادی در خانه‌تان داشته باشید، خانه به‌هم می‌ریزد.

مادر طبیعت برای زنده نگه داشتن نیاکان‌مان مغزشان را به نحوی تکامل داد که آن‌ها را مرتب فریب بدهد تا سه اشتباه مرتکب شوند: بیش از اندازه مهم قلمداد کردن تهدیدها، دست کم گرفتن فرصت‌ها و دست کم گرفتن منابع (برای رویارویی با تهدیدها و بهره بردن از فرصت‌ها).

«بنابراین تکامل طوری به ذهن‌مون شکل داده که از لحاظ روانی عذاب بکشیم: خودمون رو مقایسه و ارزیابی کنیم و از خودمون انتقاد کنیم، روی نداشته‌هامون تمرکز کنیم، خیلی زود از داشته‌هامون دل‌زده بشیم و انواع سناریوهای ترسناک رو که اکثرشون هیچ وقت اتفاق نمی‌افتند، تصور کنیم. جای تعجب نیست که خوشبختی برای انسان این‌قدر سخته!»

هنسون می‌گوید: مغز در برابر تجربیات منفی مثل چسب عمل می‌کنه و در مقابل تجربیات مثبت مثل تفلون.

واقعیت این است که وقتی از کارتان رضایت ندارید این مسأله روی سلامت ذهنی‌تان تأثیر منفی می‌گذارد. به این فکر کنید که چقدر انرژی ذهنی منفی به مدیر بد، کاری که از آن بیزارید یا تصمیم شغلی که از آن پشیمان هستید اختصاص داده‌اید. بخش اعظم زندگی‌مان را در حال کار کردن هستیم، پس تصمیمی که خودمان دربارهٔ کار می‌گیریم مهم‌ترین عامل تعیین‌کنندهٔ خوشبختی یا نارضایتی کلی‌مان از زندگی است.

حق انتخاب، که در جوامع آزاد محترم است، وقتی پای سلامت روانی وسط باشد بازده نزولی دارد. بری شوارتز، روانشناس، عبارت «تناقض انتخاب» را ابداع کرده است که خلاصه‌ای از یافته‌های اوست مبنی بر اینکه داشتن انتخاب‌های بیشتر باعث افزایش اضطراب، دودلی، ازکارافتادگی و نارضایتی می‌شود. داشتن انتخاب بیشتر شاید نتایج بهتری به دنبال داشته باشد، ولی باعث احساس سعادت نمی‌شود.

به کمک تمرین‌های مختلف ذهن‌آگاهی و عادات عملی، می‌توانید قدرت را از چنگ افکارتان درآورید و در ذهن‌تان بیشتر «جا» باز کنید، تا از آرامش و خوشبختی درونی لذت ببرید. آن‌گاه ذهن‌تان به اندازهٔ کافی خلوت و شفاف می‌شود که با اهمیت‌ترین چیزهای زندگی‌تان، بیهوده‌ترین چیزهای زندگی‌تان و نحوهٔ سپری کردن زندگی روزمره‌تان را اولویت‌بندی کند. مقدمه‌ای بر کتاب هَرس ذهن هدف کتاب ساده است: عادات، اعمال و ذهنیتی را به شما آموزش می‌دهیم که می‌توانید به کمک آن‌ها به‌هم‌ریختگی ذهنی‌تان را که مانع از ذهن‌آگاهی و تمرکزتان می‌شود، هرس کنید.

«به نظر می‌رسه که دوست فیس‌بوکی‌ام زندگی شادی داره. ولی زندگی من افتضاحه». «آیا باید فیت‌بیت بخرم و از این به بعد حواسم به سلامتیم باشه تا در جوانی نَمیرم؟» «وای نه، اون وبینار «چطور قبل از رسیدن به ۳۰ سالگی یک میلیون دلار درآمد کسب کنید؟» رو فراموش کردم. اگه اطلاعات خیلی مهمی در این وبینار مطرح شده باشه چی؟» همه‌چیز مهم و اضطراری به نظر می‌رسد. همهٔ ایمیل‌ها و پیام‌ها باید پاسخ داده شوند. همهٔ دستگاه‌ها و اختراعات جدید باید خریداری شوند. این‌ها پیوسته ما را درگیر کارهای سطحی و از افراد دوروبرمان و احساسات درون‌مان جدا می‌کنند.

مادر طبیعت برای زنده نگه داشتن نیاکان‌مان مغزشان را به نحوی تکامل داد که آن‌ها را مرتب فریب بدهد تا سه اشتباه مرتکب شوند: بیش از اندازه مهم قلمداد کردن تهدیدها، دست کم گرفتن فرصت‌ها و دست کم گرفتن منابع (برای رویارویی با تهدیدها و بهره بردن از فرصت‌ها). به این ترتیب بود که «سوگیری منفی» طی تکامل شکل گرفت، یعنی گرایش ما به نشان دادن واکنش شدیدتر به محرک‌های منفی در مقایسه با محرک‌های مثبت. محرک‌های منفی در مقایسه با محرک‌های مثبتی با همان شدت (به‌عنوان مثال از لحاظ صدا و نور)، فعالیت عصبی بیشتری ایجاد می‌کنند. به علاوه، راحت‌تر و سریع‌تر درک می‌شوند.

۲۵ دقیقه روی یک کار تمرکز کنید، ۵ دقیقه استراحت کنید و بعد دوباره ۲۵ دقیقه تمرکز کنید. گاهی این راهبرد بسیار دشوار است، ولی به شما کمک می‌کند روی مهم‌ترین فعالیت‌هایتان تمرکز کامل داشته باشید.

خانه‌هایمان را از اشیایی پر می‌کنیم که به آن‌ها نیاز نداریم و وقت‌مان را با جریان مداوم توئیت‌ها، اخبار، مقالات، پست‌های وبلاگ و ویدیوهای گربه‌ها پر می‌کنیم. اطلاعات و اشیا دورمان تلنبار شده است و با این حال در کنترل آن‌ها ناتوانیم. همهٔ این وسایل و اطلاعات اضافی فقط وقت و بازده‌مان را می‌بلعد و از طرف دیگر افکار واکنشی، اضطراب‌آور و منفی ایجاد می‌کند. به‌عنوان مثال: «به نظر می‌رسه که دوست فیس‌بوکی‌ام زندگی شادی داره. ولی زندگی من افتضاحه». «آیا باید فیت‌بیت بخرم و از این به بعد حواسم به سلامتیم باشه تا در جوانی نَمیرم؟»

احساسات مثل ابر در آسمان طوفانی می‌آیند و می‌روند. تنفس آگاهانه لنگر من است. ــ تیک نات هان

هر جا که قدم می‌زنید (چه فضای داخل و چه بیرون)، هر مقصدی که دارید، در طول راه توجه داشته باشید. لازم نیست با عجله پیش بروید و نگاه‌تان فقط به نتیجه باشد. بگذارید خود قدم زدن مقصدتان باشد.

به جای آن که چای‌تان را سر بکشید و به تمام کارهای آن روزتان فکر کنید، دیدگاه‌تان را عوض کنید و نوشیدن چای را (در زمانی که این کار را انجام می‌دهید) تنها کار مهم در جهان تلقی کنید. این تغییر دربارهٔ تمام کارهایتان صدق می‌کند

چه شد که ارزش‌ها و اولویت‌های زندگی را که زمانی باعث تعادل و تعقل‌مان می‌شد، فراموش کردیم؟ چه کار باید بکنیم؟ نمی‌توانیم به گذشته برگردیم و بدون فناوری زندگی کنیم. نمی‌توانیم تمام دارایی‌های مادی‌مان را رها کنیم و در غار زندگی کنیم. باید راهی پیدا کنیم که بدون رسیدن به مرز جنون در این دنیای مدرن زندگی کنیم.

مغز در برابر تجربیات منفی مثل چسب عمل می‌کنه و در مقابل تجربیات مثبت مثل تفلون.