بریده‌هایی از کتاب نقاشی برای نقاشی

نقاشی نوین، چهره‌ای است عریان و بی‌نقاب از انسان نوین با همهٔ پیچیدگی‌هایش؛ و حتی با همهٔ جست‌وجوهای فلسفی‌اش که پُر است از حیرت و وحشت و سرگردانی و بی‌حاصلی، و حتی جنون.

نقاشی نوین، چهره‌ای است عریان و بی‌نقاب از انسان نوین با همهٔ پیچیدگی‌هایش

اگر انسان به قعر وجود خویش دست نیابد، چگونه خواهد توانست که اوج آن را باز پیدا کند؟

بشر، مشتاق افسانه‌سرایی است

نقاشی نوین، چهره‌ای است عریان و بی‌نقاب از انسان نوین با همهٔ پیچیدگی‌هایش؛ و حتی با همهٔ جست‌وجوهای فلسفی‌اش که پُر است از حیرت و وحشت و سرگردانی و بی‌حاصلی، و حتی جنون.

قعر و اوج وجود بشر، در واقعیتِ هستی او به هم برآمیخته است

آن‌چه در تاریخ نقاشی معاصر به ظهور رسیده است نشان می‌دهد که طلب این آزادی، نقاش نوین را به آن‌جا می‌کشاند که حتی نسبت خود، ارادهٔ خویش و ذهنیات و عواطف خود را نیز با اثر انکار کند.

در ذات تکنولوژی نیز گرایشی آشکار به کسب استقلال از انسان و حتی نابودی او وجود دارد.

نقاشی نوین، چهره‌ای است عریان و بی‌نقاب از انسان نوین با همهٔ پیچیدگی‌هایش؛ و حتی با همهٔ جست‌وجوهای فلسفی‌اش که پُر است از حیرت و وحشت و سرگردانی و بی‌حاصلی، و حتی جنون.

نقطهٔ آغاز فلسفهٔ معاصر حیرتی است همراه با وحشت؛ حیرتِ موجودی اهل تعقل که ناگاه خود را در فضایی ناشناخته، رهاشده در میان زمین و آسمان بازمی‌یابد

بیان کلاسیک متضمن نگاه خاصی به طبیعت و یا واقعیت بوده است در عین استغراق در آن... و بنابراین، هرگز اندیشهٔ تغییر شکل طبیعت و یا خلق واقعیتی دیگر به ذهن نقاش خطور نمی‌کرده است. اما بیان جدید متضمن اِعراض از طبیعت و استغراق در خویشتن است و بنابراین، نقاشْ صورتی به اشیا می‌بخشد که با بیان انفعالات نفسانی او تناسب و هم‌خوانی بیش‌تری دارد. لازمهٔ اِعراض از طبیعت همین استغراق در خویشتن است. نقاش مدرن خود را نه دیگر همچون جزئی از طبیعت و واقعیت خارجی، بلکه خالق آن می‌بیند و این، بیش از هر چیز، ریشه در تعلیمات کانت دارد.

انسان امروز با برگذشتن از عالم کهن تولد یافت و انسان فردا نیز با برگذشتن از عالم امروز تولد خواهد یافت؛ یعنی باید گفت که حقیقت وجود انسان در این برگذشتن‌هاست. انسان از حیرتی به حیرتی دیگر می‌آید و از این‌جا به حیرتی دیگر می‌رود تا خود را، آن‌سان که هست، بازیابد؛ و چون این‌چنین شود خدا را یافته است. نپنداریم که انسان در همین صورت‌های محدود که از او در ذهن داریم خلاصه می‌شود؛ آزادی انسان در آزادی از همهٔ مَلَکات است و حقیقت وجودش در این برگذشتن‌هاست.

گویی این نقاشی است که تلاش دارد نسبت خویش را با هنرمندِ نقاش انکار کند و «خودبه‌خود» ظاهر شود. در این‌جا عناصر بیانی‌ِ نقاشی ـ خط و سطح و رنگ ـ همچون موجوداتی با اراده تصور شده‌اند که می‌خواهند خود را حتی از سیطرهٔ ارادهٔ هنرمند نیز برهانند.

بشر چون عقربی که خود را می‌گزد، روی به انکار طبیعت و نابودی آن آورده است و علت اصلی این جدایی را باید در جریان تاریخی علم در قرون جدید پیدا کرد؛ هنر مدرن نیز هرچند خود بدان معترف نباشد، تابعی است از همین جریان تاریخی.

هنر مدرن، و علی‌الخصوص نقاشی، تابعی است از جریان تاریخی علم در قرون جدید. ـ علم نیز سیری تاریخی در جهت استقلال از طبیعت و غلبه بر آن و تصرف بلاشرط در آن پیموده است. ـ این سیر تاریخی در هنر مدرن به‌مثابه آیینه‌ای برای وقایع پنهان و آشکار روح بشر انعکاس یافته است