بریده‌هایی از کتاب مردم شناسی ایرانی

برهنگی در غرب، بی‌رغبتی جنسی را برای غربی‌ها به ارمغان آورد؛ چراکه برهنگی سبب تحریک انسان، در سنین اولیهٔ بلوغ، به‌طرف عمل جنسی می‌شود؛ ولی درنهایت به سردمزاجی جنسی می‌گراید. زیرا اِسراف جنسی در دوران بلوغ، به بی‌رغبتی جنسی در سنین بالاتر منتهی می‌شود، مگرآنکه کالاهای رغبت‌زای جنسی، مانند الکل یا قرص‌های نشاط‌آور جنسی، به میدان بیاید که باز در درازمدت سبب بی‌رغبتی جنسی بیشتر خواهد شد. حال، اگر غریزهٔ جنسی که امری نشاط‌آور در زندگی است، به رکود کشانده شود، بنیاد خانواده به سستی می‌گراید و فحشا جای آن را پر می‌کند. درنتیجه، افسردگی فردی که همچون طاعونِ عصر در غرب مطرح شده، بر افراد حاکم می‌شود. پس برهنگی، بر افسردگی جنسی در غرب و رکود روحی‌روانی افراد افزوده است.

حجاب در اسلام، برای حفظ نشاط جنسی است؛ زیرا تخیل جنسی را تحریک می‌کند و موجب معنادارشدن مسئلهٔ جنسی می‌شود. اسلام به‌شدّت بر طبیعت جنسی تأکید می‌کند و انسان کاملِ خود را نه فقط در معنویت انسان کامل، بلکه در مسائل دنیوی و جنسی او می‌داند؛ زیرا نکاح و عمل جنسی از ویژگی‌های انسان کامل در اسلام است و هرکس از این سنت روی برگرداند، مسلمان نیست. پس، انسان کامل در اسلام، الگوی جامع و کامل انسان در دنیا و آخرت و ازجمله در زمینهٔ مسئلهٔ جنسی است که باید از آن پیروی شود.

در دورهٔ پهلوی دوم، رواج استفاده از کلمات فرنگی در افواه، نام‌گذاری لاتین بر فروشگاه‌ها و... باعث شد غرب‌زدگی به‌صورت نوعی جلوه‌فروشی نخ‌نما درآید

در چنین فضایی، میل به تقلید در ایران گسترش یافت؛ به‌گونه‌ای که عناصر داخلی تحقیر شدند و مدارس بومی کم‌وبیش به بهانهٔ پیشرفت تعطیل شدند. می‌توان شاخص این خودویرانگری را به گفتهٔ دکتر شریعتی، تأسیس دارالفنون درمقابل مدرسهٔ مَروی دانست. مدرسهٔ مروی محمِل سنت‌های طبی، هنری، ادبی، نجوم، تاحدی فیزیک و از همه مهم‌تر فلسفهٔ ایرانی بود. اساتیدی همچون زنوزی و میرزاابوالحسن جلوه و شعرانی، کسانی بودند که در همان زمان رساله‌هایی در نقد «امانوئل کانت» نوشتند. به این رساله‌ها، از ابتدا بی‌توجهی شد و حتی امروز هم کسی کمر همّت به احیای آن‌ها نمی‌بندد. دارالفنون به شبیه‌سازی‌هایی علیل و ناقص علاقه داشت که در آن شکوفایی نبود؛ بلکه به وابستگی استمرار می‌بخشید، تاجایی‌که دانشگاه‌های ما، هنوز بعد از صدوپنجاه‌سال سابقه، در حسرت ایرانی‌شدن می‌سوزند. هنوز اشرافیت سیاسی غرب‌زده، در دانشگاه‌ها بازسازی می‌شود. ما به جای کسی مانند «جلوه» که کانت را نقد می‌کرد، کتاب‌های فراوانی در توصیف متفکران غربی به‌دست داده‌ایم و حتی از ترجمهٔ کتاب‌های اصلی ایشان امتناع کرده‌ایم. این موضوع، خود نشانه‌ای از غرب‌زدگی است.

اگر فلسفه، وارداتی یا تحمیلی باشد، موجب شکل‌گیری نوعی بازتولید کاذب فرهنگی می‌شود که درنتیجهٔ آن خودآگاهی دروغین فرهنگی تولید می‌شود. این پدیده، موجب بیگانگی فرهنگی شده و باعث می‌شود که بیگانه‌گرایی فرهنگی در یک کشور ریشه‌دار شود و تاریخ فرهنگی آن کشور را شکل دهد. مانند آنچه از مشروطه تا به حال برای بازتولید فلسفی غرب در ایران رخ داده و اوج آن توسط محمّدعلی فروغی صورت گرفته است. اگر به مقدمه‌های فروغی در کتاب سیر حکمت در اروپا مراجعه کنید، به این مطلب پی خواهید برد.

ملکهٔ انگلستان در سفر دوم ناصرالدین‌شاه، وی را به حضور نپذیرفت. شاه، برای دورماندن از چنین تحقیری، دست به دامان «سرجان ملکم خان» شد. او نیز درمقابل انحصار امتیاز قماربازی و لاتاری را طلب کرد و از همین طریق، نفوذ درخورِ توجهی به‌دست آورد. وی بعدها در گسترش اندیشه‌های منتهی به مشروطه، نقش بسیاری بر عهده داشت که پیداست در تعاملی منفی با مشروطهٔ مشروعه قرار داشت. این شور و شیفتگی فقط گریبان‌گیر شاه نبود. به قول فوزیه در کتاب سه سال در دربار ایران: «مسابقه‌ای میان خانواده‌های سلطنتی برپا شده بود، به‌طوری‌که یکی از همسران شاه، حاضر نشد چشم بیمار خویش را همین‌جا در ایران معالجه کند و اصرار داشت به اتریش برود. سرانجام، حتی مسافرت به خارجه نیز مفید نیفتاد و وی کور شد. گویی وضع او استعاره‌ای از احوال ایرانیانی بود که بعدها بر سر ازخودبیگانگی، قوهٔ بینایی از کف دادند.»

معنویت از جنسیت جدا نیست و حجاب، بدون آنکه به سستی و لهوولعب دچار شود، با حفظ کرامت انسانی، سبب رشد انگیزه جنسی و نشاط در جامعه اسلامی می‌شود.

حجاب، فرهنگی است که سبب گرم‌شدن غریزهٔ جنسی در جامعه و هدایت ارضای آن در قالب خانواده می‌شود. به‌همین‌دلیل، امروزه شرق به‌علّت محورقراردادن ارضای جنسی و حجاب، جنسی‌تر از غرب شده است

از دیدگاه نویسنده، نبرد فکری آینده، بین دو قشر خاص خواهد بود. ازطرفی، کسانی‌که به‌دنبال تولید ایرانی‌بودن با ساختار مردم‌گرایانه و در قالب ولایت فقیه هستند و مایلند سنت‌های اسلامی را در دنیای جدید و بدون حذف ویژگی ایرانی‌بودن احیا کنند و درمقابل، نوعی اشرافیت سیاسی که چهرهٔ جدیدش نوعی لیبرالیسم تصوف‌گراست؛ ترکیبی از بازار آزاد سرمایه در قالب عرفانی بدون فقه که با عقلانیت ایرانی معارض است.

۹. زندگی‌محوری شرق درمقابلِ غرب، عرفان را در محوریت قرار می‌داد و الههٔ عرفانی ایرانی که از تجلّی‌های خداوند مهر بود؛ یعنی آناهیتا، الههٔ آب بود و آب مظهر حیات بود. زندگی‌محوری آب، عرفان را خلق کرد و ایران اشراقی و عرفانی را شکل داد؛ ولی با تحوّل دینی در ایران و آمدن زرتشت، الههٔ ایرانی نیز عوض شد و آتش، مظهر ایران شد. از اینجا بود که فلسفه خلق شد. ۱۰. الههٔ آتش، برعکس آب، فصل‌آفرین است. فلسفه نیز فصل‌آفرین است. به‌عبارت دیگر، تمایزیابی مفاهیم در پناه آتش و نور اوج می‌گیرد. بنابراین، زرتشت بنیان‌گذار فلسفه شد. نیچه نیز در کتاب چنین گفت زرتشت به این نکتهٔ مهم اشاره می‌کند. در یونان نیز برای ایجاد فلسفه، پرومته، الههٔ یونانی، از زئوس آتش را دزدید و فلسفه را به‌وجود آورد.

اگر مسلمانان با همین روند به کشورهای غربی مهاجرت کنند، در زمان کوتاهی، دیگر از مسیحیت و یهودیت چیزی باقی نخواهد ماند

اگر عقلانیت جنسی را قبول کنیم، باید صنعت فحشا را هم بپذیریم

فروغی در مقدمهٔ سیر حکمت در اروپا، دغدغه دارد که چگونه فلسفهٔ غربی را به‌گونه‌ای فهمیدنی و بدون‌ضربه‌زدن به فارسی‌زبانان ارائه دهد؛ اما تلاش وی در همین میزان محدود، باقی می‌ماند. درمقابل، برای نمونه، «ژنرال میجی»، هفت نفر را از ژاپن به اروپا می‌فرستد تا از شخص «هوسرل» فلسفه بیاموزند. ایشان بعدها فلسفهٔ غربی را با شینتوئیسم می‌آمیزند و بنیان ژاپن جدید را بنا می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که غرب‌زدگی با نفهمیدنِ غرب، به‌صورتی عمیق، مترادف است.

در مدخل ایران، در تاریخ کمبریج، اشاره شده است که اگر ایرانیان را از در می‌راندی، از پنجره وارد می‌شدند تا به نوکری پذیرفته شوند.