بریده‌هایی از کتاب رد پای نور؛ دفتر اول

مومن عاجز می‌شود اما مایوس هرگز.

خود باختگی در شهوت و ناامیدی و ترس، سه پایه محکم شیطان هستند.

برو انرژی خودت رو جایی صرف کن که ارزشش رو داشته باشه ...

به مشکلات هجوم بیاور. زندگی یعنی مشکل و انسان یعنی کسی که این مشکلات را از میان بر می‌دارد، نه خودش را ببازد و خودکشی کند. اگر مشکلات را محاصره نکنی، مشکلات تو را محاصره می‌کنند و ناامید و ذلیل می‌سازند.

او در جواب من که نظرش را درباره موسیقی جویا شدم، نه گفت خوب است نه بد. نه گفت حلال است نه حرام. نه گفت گوش کن نه گوش نکن. بلکه جوابی داد که تا مدت‌ها به جانم افتاده بود و اعصابم را خط خطی می‌کرد. او گفت: اگه وقت داری گوش کن!

...آنچه مرا به حرکت وادار می‌کند علم به چیزی نیست، اضطرار به آن است احتیاج به آن است.

مومن عاجز می‌شود اما مایوس هرگز

...بعضی‌ها در نگاه اول آشنا هستند، زود انس می‌گیرند و دیر می‌بُرند. در همان نگاه اول گویا سال‌ها با هم بوده‌اند و مدّت‌ها در هم جوشیده‌اند.

دردی از این بالاتر نمی‌شود که روزی، آنکه از همه دوست‌ترش داری رویش را از تو برگرداند.

راستی به ادب قسم، که ادب را نفهمیده‌ایم و یا فهمیده و یک چشمی و یک بعدی به آن نگاه کرده‌ایم... «درس‌هایی از انقلاب (انتظار)، ص: ۱۱۴»

تو هم به جای آبغوره گرفتن، ببین از این به بعد چه کار باید بکنی و برای کارهایی که باید بکنی چقدر فرصت داری. مشکل ماها اینه که با بی‌رحمی تموم، سرفرصت‌ها و ثانیه‌هامون رو یکی یکی می‌بُریم، کار بعدی‌مون هم این می‌شه که می‌شینیم برای این ثانیه‌های مُردَمون مجلس ختم می‌گیریم که آخه چرا؟ پس حواست رو جمع کن که این مجلس ختم، یه تذکری باشه برای شروع کردن‌ها و حرکتت، نه اینکه خودش یک سر بریدن جدید باشه و تو رو در خودش نگه داره.

آن طور زندگی کن که مرگ مزاحم زندگی ات نباشد.

یادت نره که کریم هر چقدر هم کریم باشه به اندازه گنجایش ظرفی که ببری درِ خونه‌اش ظرفت رو پر می‌کنه، اما شاید تو بیشتر بخوای و اصرار هم کنی و او هم بده، ولی چون ظرفت گنجایش نداشته، سر ریز می‌شه، می‌ریزه رو لباس‌هات، کثیفت می‌کنه و خودت آرزو می‌کنی که کاش نگرفته بودی یا ظرف بزرگ‌تری برده بودی.

مربی آگاه آن نیست که به جای افراد فکر بکند و استدلال کند و بفهمد و ببیند. مربی آگاه کسی است که چشم افراد را باز می‌کند و پرده‌ها را کنار می‌زند و فکر را حرکت می‌دهد تا افراد استدلال‌ها را بیابند و بفهمند و زیبایی‌ها را ببینند.

تنهایی آفت بدی است. در تنهایی به فکر تولید و تکثیر باش و دوستان را خلق کن و یا کشف کن.

از هجوم راهزنها باید بفهمی که متاع و کالای ارزشمندی داری. پس برای مبارزه آماده باش. در این مبارزه سه جبهه شکل می‌گیرد: (جبهه اول:) در مرحله ذهن و شناخت (جبهه دوم:) در مرحله قلب و ایمان و عشق (جبهه سوم:) در مرحله عمل و تمامی زندگی

ماها، نه وصل‌ها و نه فصل‌ها و جدایی‌هامون روی معیار نیست، برای خدا نیست، بلکه بر اساس میل خودمونه؛ این نفس منه که به من می‌گه کجا باش، با کی باش و با کی نباش. هر کی به مذاقم خوش‌تر بیاد باهاش هستم وگرنه، نه!

دل آدمی، بزرگ‌تر از این زندگی است. و این، راز تنهایی اوست. او چیزی بیش‌تر از تنوع و عصیان را می‌خواهد. او محتاج تحرّک است و حرکت، با محدودیت سازگار نیست، که محدودیت‌ها، عامل محرومیت و تنهایی ماست. «نامه‌های بلوغ، ص: ۸۹»

احساس را با احساس بزرگ‌تر و عشق را با عشق بزرگ‌تر و نیرومندتر باید مهار کرد.

...بعضی‌ها در نگاه اول آشنا هستند، زود انس می‌گیرند و دیر می‌بُرند. در همان نگاه اول گویا سال‌ها با هم بوده‌اند و مدّت‌ها در هم جوشیده‌اند. «مسئولیت و سازندگی ص: ۲۱۵».

برای شناخت اهمیت‌ها و مهم‌ترین حکم‌ها، راه‌هایی هست. تو، یک مقدار ثروت داری و یا مدتی فرصت داری و کسانی هستند که محتاج ثروت تو و یا محتاج محبت تو هستند. پدر و مادر هست، همسر هست، فرزندها هستند، فرزندهای برادرانت هستند که تو عهده‌دارشان هستی. به کدام می‌رسی؟ در این موارد آن که بی‌ظرفیت‌تر است، شکننده‌تر است، خسته‌تر است، مقدم می‌شود. و همین است که اگر میان حق الله و حق الناس تزاحمی افتاد، حق الناس مقدم می‌شود، که آن‌ها ضعیف‌تر هستند.

کسانی که راه‌های درازی در پیش دارند و به همراه‌های زیادی نیاز دارند، این‌ها با شروع دوستی، به پرورش آن روی می‌آورند. این‌ها می‌خواهند با هر وسیله، طرف را لای گیره بگذارند و آن را صیقل بدهند. این‌ها با این هدف طرح دوستی می‌ریزند و با این هدف به پرورش آن همت می‌گمارند. این‌ها برای محکم شدن گیره‌های دوستی، راه‌های زیادی را تجربه می‌کنند و از بهترین راه‌ها برای جذب و برای ایجاد صمیمیت وارد می‌شوند و در انتظار نتیجه هستند. هرگاه نتیجه‌ای ندیدند دوستی را قطع می‌کنند و راه را می‌بندند. این‌ها بی‌حساب دوست نمی‌شوند و بی‌حساب به دوستی ادامه نمی‌دهند. اگر مطلوب را به دست آوردند، با هم به سوی هدف سفر می‌کنند و در این سفر، همسفرهای راه حق خواهند بود، وگرنه از هم می‌برند؛ که مؤمن اگر یاری ندید، بارها را به دوش نمی‌کشد و در پشت سنگ‌ها نمی‌ماند. او سدها را می‌شکند و سنگ‌ها را به زمین می‌سپارد.

یاد بگیر بر شرایط تأثیرگذار باشی که البته این کار هم احتیاج به تمرین، استمرار و تحمل داره.

حاج آقا، خب عصبانیت که دست خود آدم نیست. یعنی شما می‌گی وقتی فلانی یه میخ‌طویله دست گرفته به اعصاب آدم فرو می‌کنه یه داد خشک و خالی هم نزنم؟ حاج شیخ با شنیدن این پاسخ، جوهره صدایش را بیشتر کرد و با تحکم گفت: یعنی چه که دست خودم نیست؟ پس تو چیت دست خودته؟ خجالت بکش! عصبانیت خودت رو کنترل کن. به اعصاب خودت مسلط باش. برای خودت مجازات بگذار؛ با هر بار عصبانیت استغفار کن، صدقه بده، روزه بگیر، چه می‌دونم خودت رو تنبیه کن، یعنی چه که دست خودم نیست؟ دو تا از این کارا رو بکن ببینم باز هم می‌گی دست خودم نیست یا نه.

آدم باید روی حالت‌هاش کنترل و تسلط داشته باشه، نه اینکه تحت کنترل حالت‌هاش باشه. من باید بتونم هر موقع لازمه عصبانی بشم و هر موقع لازمه بخندم. به تعبیر دیگه من باید امیر بر حالت‌های خودم باشم نه اسیرشون. همهٔ این خنده‌ها، غضب‌ها و حالت‌های آدم به عنوان یک وسیله و یک امکان در اختیار من هستند، پس باید بدونم کجا و چه جوری از این امکان استفاده کنم که لازمه‌اش هم اینه که بر اون‌ها مسلط باشم و تسخیرشون کرده باشم.

برو، برو انرژی خودت رو جایی صرف کن که ارزشش رو داشته باشه ...

به مشکلات هجوم بیاور. زندگی یعنی مشکل و انسان یعنی کسی که این مشکلات را از میان بر می‌دارد، نه خودش را ببازد و خودکشی کند.

اگر مشکلات را محاصره نکنی، مشکلات تو را محاصره می‌کنند و ناامید و ذلیل می‌سازند.

قناعت اسلام به معنای کم به دست آوردن نیست، که کم برداشتن و به همراهان رسیدن است

بعضی با تواضع رام می‌شوند و بعضی با غرور و بی‌اعتنایی. بعضی با بخشش و انفاق دوست می‌شوند؛ با محبتی که به آن‌ها می‌کنی گرم می‌گیرند؛ و بعضی با چیزی که از آن‌ها می‌ستانی حتی یک سیگار؛ و یا سؤالی که برایشان طرح می‌کنی، حتی پرسشِ ساعت چند است، درِ دوستی را باز می‌گذارند. بعضی با شنیدنِ درد دل‌هایشان رام می‌شوند؛ و بعضی با شنیدن درد دل‌هایت. این روحیه‌های گوناگون و متضاد، راه‌های دوستی متفاوتی می‌خواهند.