بریده‌هایی از کتاب رؤیاهای فلسفی یک روانکاو: کتابی درباره روانکاوی قهرمان درون

در رابطه با مگسان یا باید شیرینی باشی، یا مگس، یا کثافتی بابِ طبع مگسان.

مطالعه قبل از اندیشیدن، می‌تواند بیش از سود زیان به همراه آورد و باعث شود که تمام ذهن ما از آراء دیگران پر شود و فرصت زایش تفکر خودمان برای همیشه از بین برود. به قول شوپنهاور «هنر مطالعه نکردن بسیار مهم‌تر از هنر مطالعه کردن است.» ما باید بتوانیم کتابهایی را بخوانیم که جنین ذهنی ما را به خوبی تغذیه کنند و کمک کنند تا ایده‌های ذهنی ما پرورش یابند و این مستلزم آن است که به ازاء هر ساعت مطالعه، چندین ساعت اندیشه و خلوت کنیم تا مبادا ذهنمان، تالار گفتمان افکار دیگران شود و نتواند هیچ فکری از برای خود داشته باشد و اندیشه‌ای نو و از آنِ خود بیافریند.

به ازاء هر ساعت مطالعه، چندین ساعت اندیشه و خلوت کنیم تا مبادا ذهنمان، تالار گفتمان افکار دیگران شود و نتواند هیچ فکری از برای خود داشته باشد و اندیشه‌ای نو و از آنِ خود بیافریند.

«تو باید بشوی آن که هستی!»

گاهی چشم دوختن به منابع رنج و به آغوش آنها رفتن بسیار ارجحیّت دارد به دوری کردن از آنها.

راست‌ترین و اصیل‌ترین سخن این است که از آلام جهان انسان را گریزی نیست و آن چه ما را با هم متفاوت می‌کند چگونگی برخورد با این آلام است.

چه بسیار مردمان که روانشان بسیار زودتر از جسمشان درگذشته است و هیچ وقت هم متوجه آن نشده‌اند.

آن کس که این تضاد را انکار می‌کند به زودی از وجود آن شگفت زده خواهد شد.

نباید از این اعتراف شانه خالی کنم که در بسیاری اوقات مأیوسانه به هر سو گریخته‌ام تا از منابع قدرتمند رنج دوری کنم، اما در همه حال شگفت زده شده‌ام که جهان از هر چیز تهی شود از رنج خالی نخواهد شد و این همان بزرگترین درس است: اگر از رنج‌هایت بگریزی، از تمام هستی و واقعیتش گریخته‌ای و این خود باعث رنجی سترگ‌تر و احوالی افسوس برانگیز‌تر می‌شود.

مجاورت تو با انسان‌ها نشان می‌دهد که به چه میزان خودت و قهرمانت را تاب می‌آوری و به چه سان در خدمت خود یا بسیاران هستی. چه بسیار جان آزاده که در مجاورت، پژمرده و همرنگ جماعت شده‌اند و چه بسیار میوه رسیده، که اسیر وسوسه پست علف‌های هرز شده و به زیر پایشان سقوط کرده است. یا با دوست خردمندی در آمیز یا به تنهایی ات بگریز: به آنجا که «بادی خنک و سرد وزان است» .

بزرگترین دشمن بشر ناامیدی اوست.

شک ندارم و این را از سایه همیشه همراهم فرا گرفته‌ام که هر روشنی، تیرگی در پی دارد و این هر دو، روایتهایی از یک داستان اند.

نباید نهر زیبایی دوستی را به رودی خروشان و سِیلی بنیان کَن تبدیل کنی.

اکثریت در بیشتر اوقات از آنِ ابلهان است و البته پرهیاهوترین شان.

برای آن کس که در حال غرق شدن است موعظه نکنید، دست نزنید، هورا نکشید، سرزنش نکنید و توقع نداشته باشید کسی که کنترل از کف داده است با منطق شما و کمکِ زبانی از کنار آب، به خود آید و خود را برهاند

آنان که ما را در کودکی درمانده حکم‌های والدی خود کرده‌اند، در بزرگسالی نیازی نمی‌بینند که مستقیم و واضح ارزش‌های خود را به ما القاء کنند. نخی برای بستن ما کافی است و ما درمانده زنجیر محکم عقاید والدی و اجتماعی و محیطیِ دوران کودکیِ خود هستیم.

رابطه درست آن رابطه‌ای ست که تو و دوستت یکدیگر را در پروراندن امید‌های خود یاری کنید و تو باید سرزمین حاصلخیزی برای بذر امیدهای خود در وجود دوستت بیابی و بنگری که چه لذت بخش است: روییدن و قد کشیدن و تبلور یافتن دوستت در کنار تو و تحقق یافتن او در کنار بالیدن تو. این چیزی فراتر از احساس نیاز و تصاحب و حل شدن در دیگری است.

در هر راهنمایی و کمکی ابتدا باید به این نکته اندیشید که مبادا با بر عهده گرفتن مسئولیت فردی دیگر، خود را و او را به بند کشیم. پس قبل از هر یاری رسانی باید این نهیب را به خود بزنیم که مبادا آزادیِ فرد مقابل به هر قیمتی، فدای کاستن از رنج و اضطراب او شود. کندن علف هرزی، به کاشتن تخم درختی تنومند از اضطراب و ناخرسندی نمی‌ارزد. باز هم سخنی ذهنم را پر می‌کند که: "من شاید دستاویزی در مسیر سیل باشم اما چوب زیر بغل هرگز. "

تو باید جنگجو باشی اما نه برای هر ستیزی. آن کلام درخشان را خوب به یاد بیاور که «تو جنگجوی جنگ‌های بهتری» . پس خود را سرباز پیاده هر جنگ کوچکی نباید قرار دهی.

به قول شوپنهاور «هنر مطالعه نکردن بسیار مهم‌تر از هنر مطالعه کردن است.»

اما بسیاری از تلاش‌های ما برای دوری از رنج خود بزرگترین رنج را به ارمغان می‌آورد. رنجی نامحسوس اما سمج و پایدار. اضطراب ناشی از تنهایی، طرد شدن، انزوا، مورد خیانت واقع شدن، از دست دادن عزیزان، همه و همه از خود این فلاکت‌ها پایدار‌تر و سمج‌تر است. ما اضطراب را حس می‌کنیم و این مقدم بر تجربه رنج است.

«هراس‌ها مانند ستارگان اند» ؛ در صبحگاه هم وجود دارند فقط خورشید آگاهی اجازه رؤیت آنها را نمی‌دهد و شب با خاموش شدن این نور، می‌توانیم هراس‌هایمان را روشن و در بالای سرمان ببینیم.

چه بسیار کمک‌های ما که صدماتی بیش از مواهب به بار می‌آورند.

نشانه بارز بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی خیرخواهانه امروزی این است که افراد صرفا برای آرام کردن میل سودمند بودن خود و اینکه معنایی برای خود دست و پا کنند، دست به فعالیت اجتماعی می‌زنند و اکثراً انگیزه اول آنها، خودخواهانه‌تر از آن است که بتوانیم با صفات بشردوستانه و عوام فریبانه از آن بگذریم. نمونه بارز این دسته آنهایی هستند که فعالیت‌های اجتماعی خود را در بوق و کرنا کرده و پرچم اصلاحات اجتماعی را با سر و صدا به دوش می‌کشند و در واقع در پی آرام کردن شهوت شهرت و مخفی کردن درون خالی از معنای خود هستند. هرگاه هیاهو را در رفتار گروهی از خیرخواهان دیده‌ام نیک دانسته‌ام که رفتار آنان بیشتر نفرت را در دیگران می‌پرورد و جای کمی برای آن چه خیرخواهی خوانده می‌شود باقی می‌گذارد.

راست‌ترین و اصیل‌ترین سخن این است که از آلام جهان انسان را گریزی نیست و آن چه ما را با هم متفاوت می‌کند چگونگی برخورد با این آلام است. دفاع‌های روانی ما در مقابل حقیقت‌های گزنده وجود مهمترین وجه تمایزِ بین ما هستند و آن چه که ما هستیم مستقیماً به شیوه دفاع ما در برابر آلام جهان بستگی دارد.

یا با دوست خردمندی در آمیز یا به تنهایی ات بگریز: به آنجا که «بادی خنک و سرد وزان است» .

جهان از هر چیز تهی شود از رنج خالی نخواهد شد و این همان بزرگترین درس است

آلام جهان انسان را گریزی نیست و آن چه ما را با هم متفاوت می‌کند چگونگی برخورد با این آلام است

«عدالت خود با من گفت که انسان‌ها برابر نیستند.»

که جهان از هر چیز تهی شود از رنج خالی نخواهد شد و این همان بزرگترین درس است: اگر از رنج‌هایت بگریزی، از تمام هستی و واقعیتش گریخته‌ای و این خود باعث رنجی سترگ‌تر و احوالی افسوس برانگیز‌تر می‌شود.