بریده‌هایی از کتاب هنر و جامعه

مدت‌ها است که دریافته‌ایم که هنر یک بازی ساده شخصی بی‌نتیجه نیست، بلکه بر زندگی جمعی انسان‌ها اثر می‌گذارد و می‌تواند سرنوشت جوامع انسانی را دگرگون کند.

اسطوره، تا هنگامی که موضوع پرستش است نمی‌تواند منبع الهام هنرمند قرار گیرد. تنها زمانی که دیگر موضوع پرستش نباشد، یعنی تا هنگامی که خیالات شورانگیز آدمی نتواند آن را مرکز تفنن‌های فکری خود قرار دهد، نمی‌تواند منبع الهام باشد. پس هنر فقط وقتی می‌توانسته است در مرحله لاهوتی زاده شود که این مرحله فروپاشی خود را آغاز کرده باشد.

در آن دوران هنوز جامعه‌شناسی با جغرافیای آب وهوا یکی دانسته می‌شود و هنگامی که از تأثیر محیط سخن می‌گویند، بیش از هر چیز دیگر منظورشان محیط طبیعی است.

اسطوره، تا هنگامی که موضوع پرستش است نمی‌تواند منبع الهام هنرمند قرار گیرد. تنها زمانی که دیگر موضوع پرستش نباشد، یعنی تا هنگامی که خیالات شورانگیز آدمی نتواند آن را مرکز تفنن‌های فکری خود قرار دهد، نمی‌تواند منبع الهام باشد.