بریده‌هایی از کتاب طاعون

فاسدترین آدم‌ها کسانی هستند که نادانند اما گمان می‌کنند همه‌چیز را می‌دانند، آن‌وقت به خودشان اجازه می‌دهند دیگران را بکشند. روح آدم جنایت‌کار کور است، درنتیجه نه خوبی واقعی در او وجود دارد، نه عشق پاک، و نه روشن‌بینی.

فاسدترین آدم‌ها کسانی هستند که نادانند اما گمان می‌کنند همه‌چیز را می‌دانند، آن‌وقت به خودشان اجازه می‌دهند دیگران را بکشند. روح آدم جنایت‌کار کور است، درنتیجه نه خوبی واقعی در او وجود دارد، نه عشق پاک، و نه روشن‌بینی.

همهٔ بدبختی‌های انسان‌ها از آن‌جا سرچشمه می‌گیرد که به زبانی روشن و صریح حرف نمی‌زنند

زن فروشنده میان صحبت‌های هیجان‌آمیزش، از بازداشت شخصی در این اواخر حرف زده بود که سروصدای زیادی در الجزیره به‌پا کرده بود. قضیه از این قرار بود که کارمندی جزء مرد عربی را در ساحل دریا کشته بود.

اگر آدم دائمآ دربند نظر و عقیدهٔ شخصی‌اش نباشد، می‌فهمد که لجاجت و یکدندگی ناشی از حماقت است.

صدسال پیش در ایران، طاعون همهٔ ساکنان یک شهر را کشت، البته به‌جز مرده‌شو که تمام این مدت به کارش ادامه داد.

اگر یکی میان ما، برحسب تصادف، می‌کوشید با کسی درددل کند یا از احساسش حرفی بزند، پاسخی که دریافت می‌کرد، هرچه می‌خواست باشد، بیش‌تر وقت‌ها نمک به زخمش می‌پاشید

تنها چیزی که آرزو می‌کند این است که او را به حال خودش بگذارند.

ولی بیش‌ترشان باید راهی بیمارستان می‌شدند و در بیمارستان هم معلوم است آخر عاقبت کار مردم فقیر بیچاره به کجا می‌انجامد.

فاسدترین آدم‌ها کسانی هستند که نادانند اما گمان می‌کنند همه‌چیز را می‌دانند،

شر در این دنیا کم‌وبیش همیشه از نادانی سرچشمه می‌گیرد، و خیر هم اگر هدفش مشخص نباشد، به همان اندازهٔ شر می‌تواند آسیب برساند.

از لحظه‌ای که طاعون باعث شده بود دروازه‌های شهر بسته شود، فقط در حال و هوای جدایی زیسته بودند، آن‌ها از این گرمای انسانی که باعث می‌شود آدم همه چیز را از یاد ببرد محروم مانده بودند.

به‌خدا اعتقاد دارید، دکتر؟ این پرسش را هم خیلی طبیعی مطرح کرد. ولی این‌بار ریو به تردید افتاد. بعد گفت: ــ منظورتان را از این سوآل نمی‌فهمم. من در تاریکی قرار دارم و می‌کوشم همه‌چیز را روشن ببینم. خیلی وقت است که دیگر به اصالت بعضی حرف‌ها اعتقاد ندارم. ــ همین موضوع است که شما را از پانلو جدا می‌کند؟ ــ گمان نمی‌کنم. پانلو اگرچه آدمی است اهل مطالعه، ولی مرگ‌های زیادی را ندیده است، به همین دلیل هم از آن به‌عنوان یک حقیقت یاد می‌کند. ولی فرودست‌ترین کشیش روستا که به اوضاع و احوال افراد حوزهٔ مذهبی‌اش وارد است و آخرین نفس‌های آدم محتضری را شنیده، مثل من فکر می‌کند. او پیش از این‌که به بدبختی‌ها جنبهٔ متعالی بدهد، به مداوای آن‌ها می‌پردازد.

اگر امروز طاعون به شما چشم دوخته، به این علت است که لحظهٔ تأمل فرارسیده. مردمان پرهیزکار و درست‌کردار از این امر باکی ندارند، ولی بدنهادان حق دارند بر خود بلرزند، زیر این گنبد بی‌کران جهان هستی، بلای آسمانی آن‌قدر به دروکردن خرمن بشریت ادامه خواهد داد تا کاه از دانه جدا شود. تردیدی نیست که مقدار کاه خیلی بیش‌تر از دانه خواهد بود، و تعداد خطاکاران بیش‌تر از برگزیدگان، خداوند خواهان این بلا نبوده است.

دختر و پسر با هم ازدواج می‌کنند، کمی همدیگر را دوست دارند و کار می‌کنند. آن‌قدر کار می‌کنند که دوست‌داشتن از یادشان می‌رود.

این شیوهٔ حرف‌زدنِ آدمی است که از دنیایی که در آن زندگی می‌کند خسته شده، با این‌همه به همنوعانش علاقه‌مند است و تا آن‌جا که می‌تواند با بی‌عدالتی و دادن امتیازهای نابه‌جا مبارزه می‌کند.

سرانجام ژان او را ترک کرده بود. طبعآ تنها نرفته بود. «تو را دوست دارم، ولی دیگر خسته شده‌ام... از رفتن و تو را ترک‌کردن خوشحال نیستم، ولی برای زندگی دیگری را در پیش‌گرفتن لازم نیست آدم خوشحال هم باشد.»

پیش می‌آید که آدم مدتی طولانی در رنج باشد و خودش متوجه نشود.

در حال حاضر می‌خواست مانند همهٔ آن‌هایی که دور و برش بودند وانمود کند که طاعون می‌تواند بیاید و برود، بی‌آن‌که چیزی را در قلب آدم عوض کند.

رهایی که داشت نزدیک می‌شد دو چهره داشت، یکی سرشار از شادمانی و دیگری غرق در اشک.