بریده‌هایی از کتاب معرفت نفس (جلد اول)

پیغمبر یک نگاه عالی و تبسّم‌آمیزی به بچّه‌ها کردند و بعد فرمودند: وای به بچّه‌های آخرالزّمان، از دست پدر و مادرهایشان. گفتند: یا رسول الله! پدر و مادرهایشان بی‌دین هستند و لذا بچّه‌ها بی‌دین می‌شوند؟! حضرت فرمودند نه! پدر و مادرها شیعه و مقدّس و خوب هستند، امّا تنها به فکر دنیای بچّه‌هایشان هستند و به فکر آخرت بچّه‌هایشان نیستند.

اگر روح ما و آن بُعد ملکوتی ما حافظ ما شد و فرماندهٔ کل قُوا شد و توانست در عمق جان ما نفوذ کند و توانست بُعد مادی ما را کنترل کند، این انسان می‌رسد به جایی که به جز خدا نداند.

معرفت و شناخت نفس، شاهراهی است که به معرفت خدای سبحان منتهی می‌شود و لذا فریقین در روایات خود، از قول پیامبر گرامی (ص) نقل کرده‌اند که هرکس خود را بشناسد، خدا را شناخته است: «مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّه»

و از چیزهایی که خدا به مؤمن واقعی می‌دهد، همین عاقبت‌به‌خیری برای خود و زن و بچّه‌اش است. ملائکه نمی‌گذارند شیطان انسی و شیطان جنّی او را نابود کند و ببرد.

تا توانی می‌گریز از یار بد یار بد بدتر بود از مار بد مار بد تنها همی بر جان زند یار بد بر جان و بر ایمان زند

داعش، زائیدهٔ همان سقیفهٔ بنی‌ساعده است.

در میان فلاسفه، این قول مشهور است که پروردگار عالم قبل از خلقت جسم انسان، روح او را در چندین هزار سال قبل خلق کرده است و همهٔ این ارواح نزد خدا موجود بوده است و بعد به مرور زمان، این ارواح، وارد بدن‌ها شده است.

پست‌تر از هر میکروبی، کسی است که عقل دارد و تعقّل ندارد و فکر دارد و تفکّر ندارد.

رفیق بد خیلی از ابلیس بدتر است

همه‌جا محضر خداست و ما در محضر خدائیم و ادب حضور باید مراعات شود

خدا همه چیز برای ما فراهم کرده است که از «عدم» به «وجود» و از «وجود» برسیم به آنجا که «شبیه» خدا شویم: «عَبْدی اطْعِنی حَتّی اجْعَلُک مثلی اقُولُ لِشَی‌ءٍ کنْ فَیکون تَقُولُ لِلشَّی‌ء کنْ فَیکون» بنده‌ام! متابعت کن و آنچه می‌گویم بشنو و تشخیص هدف بده که برای چه خلق شدی و بعد از تشخیص هدف، شناخت وظیفه و عمل کردن به وظیفه داشته باش و آنگاه به مقام عبودیت می‌رسی و وقتی به مقام عبودیت رسیدی، آنگاه می‌توانی هرکاری که من می‌کنم، تو هم بکنی.

همینطور که خدا ما را دوست دارد و از هفتاد پدر مهربان، مهربانتر است و مهربانی بالاتر از خدا نداریم، اگر ما دل داشته باشیم، تا سر حدّ عشق خدا را دوست داریم. لذا وقتی تا سر حدّ عشق خدا را دوست داشته باشیم، آنگاه گناه در زندگی ما نیست، نافرمانی از خدا در زندگی ما نیست و ما به طور ناخودآگاه گناه نمی‌کنیم

رسد آدمی به‌جایی که به‌جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مقام آدمیّت اگر این درّنده خوئی ز طبیعتت بمیرد همه عمر زنده مانی به روان آدمیّت طیران مرغ دیدی تو ز پای‌بند شهوت به در آی تا ببینی طیران آدمیّت

اگر این وجدان اخلاقی در درون کسی نباشد، از هر سگ درّنده‌ای درّنده‌تر است. آن کسی که وجدان اخلاقی ندارد، ضررش برای جامعه از هر میکروب و از هر درّنده‌ای بیشتر است

(فَإِذا رَکبُوا فِی الْفُلْک دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَی الْبَرِّ إِذا هُمْ یشْرِکونَ) وقتی در بن‌بست‌ها گیر کند، عمق جانش خدا خدا می‌کند. عمق جانش از خدا حاجت و رفع گرفتاری‌ها را می‌خواهد؛ امّا بدبختی اینست که وقتی بن‌بست او تمام شد، به جای اینکه ادامه دهد و به جای اینکه آن عمق جانش را در معرض روح بگذارد و روح، او را آدم و موحّد کند، دوباره همان بدجنسی گل می‌کند.

این روایت را هم سنّی و هم شیعه نقل کرده است. امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند اگر کسی خود را بشناسد، عالم را شناخته است: «وَ تَحْسَبُ أَنَّک جِرْمٌ صَغِیرٌ وَ فِیک انْطَوَی الْعَالَمُ الْأَکبَر» خود را بشناس، آنگاه عالم را می‌شناسی و عالم در تو نهفته است.

طیران مرغ دیدی تو ز پای‌بند شهوت به در آی تا ببینی طیران آدمیّت

اگر ترس از آینده باشد، این ولی خدا نیست و اگر غم و غصّه از گذشته باشد، این ولی خدا نیست.

امیرالمؤمنین دست مبارک را با آبی که از شن بیرون می‌آمد، شُستند. دیدم که زمزمه دارند و هر لقمه‌ای که برمی‌دارند علاوه بر اینکه در اوّل بسم الله و در آخر الحمدلله می‌گویند، یک جمله هم دارند و می‌فرمایند لعنت خدا باد به کسی که به واسطهٔ شکم به جهنّم رود؛ شکمی که بتوان با کدوی پخته سیر کرد!

حیوان ناطق یعنی حیوانی که روح دارد

این چهار قُل را زیاد بخوانید و و وقتی بچّه‌هایتان می‌خواهند به مدرسه بروند، به آن‌ها بدمید.

مرد پاکدامن و زن پاکدامن کسی است که دوست نامحرم ندارد

مبغوض‌ترین چیزها پیش خدا، طلاق است

ما اگر عقل داشتیم جهنّمی نمی‌شدیم و ما بی‌عقل بودیم، لذا مثل کرم ابریشم در این دنیا به خود تنیدیم تا اینکه مُردیم و جهنّمی شدیم.

اگر غیبت می‌کنید و تهمت می‌زنید و اگر توهین می‌کنید و اگر بداخلاق هستید، بدانید که دل ندارید. دل و قلبی که شما را زنده نگاه می‌دارد، حیوان‌ها نیز دارند و مرادمان این دل نیست، بلکه مراد دلی است که ابزار برای روح واقع شود.

همه‌جا محضر خدا و ما در محضر خدائیم و ادب حضور باید مراعات شود.

(فَإِذا رَکبُوا فِی الْفُلْک دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَی الْبَرِّ إِذا هُمْ یشْرِکونَ)

ادب حضور زمانی مراعات می‌شود که در محضر خداوند متعال و در زندگی ما، گناه نباشد

ای مردم! ما قرآن را فرستادیم و دوست داریم که تعقّل و تفّکر کنید. پس تعقّل و تفکّر داشته باشد تا این تعقّل و تفکّر تو را برساند به جایی که به جز خدا نداند. و الاّ اگر آدم بی‌فکر باشد، که بعضی اوقات ما فکرهایمان را صرف این دنیا می‌کنیم، صرف شهوت و غضب و اختلاف‌ها و صرف به جان هم افتادن و یکدیگر را خراب کردن می‌کنیم، پست‌تر از هر میکروب و درنده‌ای خواهد بود.

انسان گاهی می‌رسد به اینجا که ولیّ خدا را در خانهٔ خدا قربة‌الی‌الله می‌کُشد! زیرا فکر ندارد و تعقّل ندارد، زیرا در زندگی فکر نمی‌کند تا نتیجه بگیرد.