بریده‌هایی از کتاب نماز شب

«هر کس بخواهد حافظ علوم شود باید که به این پنج خصلت توجه کند: ۱- نماز شب به جای آرد اگر دو رکعت باشد. و پیوسته درحال وضو و طهارت باشد، و در پیدا و پنهان، پارسا و خدای‌ترس باشد (مرتکب معصیت نشود) غذا برای عبادت بخورد نه برای شهوت و شکم پنجم: آن‌که از مسواک زدن دندان‌های خود غافل نشود!»

ترا سفارش می‌کنم به بخشش گناه دیگران

مؤمن همان انسان زیرک و باهوشی است که شادیش بر چهره و اندوهش در دلش باشد

و نیز در کتاب معراج‌السعاده منقول است که پروردگار، به حضرت موسی علیه‌السلام وحی فرستاد که ای پسر عمران دروغ می‌گوید، کسی که گمان کرده است مرا دوست دارد. و با وجود این، چون ظلمت شب او را فرامی‌گیرد، بخوابد، آیا دوست، خلوت دوست خود را طالب نیست؟!

تو را وصیت می‌کنم به رعایت تقوای الهی و برپا داشتن نماز و ادای زکات، زیرا کسی که زکات نپردازد نمازش قبول نخواهد شد و نیز ترا سفارش می‌کنم به بخشش گناه دیگران و خویشتن داری به هنگام خشم و غضب. ارتباط با خویشاوندان، تعاون و همکاری با برادران دینی و کوشش در رفع نیازهای آن‌ها. به هنگام برخورد با جهالت و نادانی بردبار باش. در کسب آگاهی دینی تلاش کن، در کارها ثابت‌قدم، و با قرآن هم‌پیمان باش. اخلاق خود را نیکو گردان و دیگران را به کارهای شایسته امر (سفارش) کن، و از پلیدی باز دار. و به طور کلی تو را سفارش می‌کنم به خودداری از تمام معاصی و گناهان. نماز شب را ترک مکن

درب‌های آسمان بروی نماز شب‌خوان باز می‌شود

نماز ستون دین است و هیچ چیزی بدون ستون پابرجا نمی‌شود

مذهب عاشق ز مذهب‌ها جداست عاشقان را ملت و مذهب خداست

اگر به یاد خدا افتادی یقین بدان اول خدا به یاد تو بوده است.

ملا احمد نراقی رحمة‌الله در کتاب شریف معراج السعاده از قول امام جعفر صادق علیه‌السّلام آورده است، «شرف و بزرگی مؤمن به برخاستن در شب‌هاست.» و نیز فرمودند که سه چیز فخر مؤمن و زینت اوست، در دنیا و آخرت نماز شب در سحرها. و مأیوس بودن از آن‌چه در دست مردم است. و ولایت و دوستی ما اهل البیت (علیهم‌السلام).» و نیز فرمود که: «اگر یکی از شما بخواهد که آن‌چه از خدا بطلبد به او عطا کند، پس ناامید شود از همه مردم (یعنی از آن‌چه که در دست مردم است، از هرچه که دل و فکر او را به غیر وادار نماید) و امید به غیرخدا نداشته باشد. و چون خدا دل او را چنین یافت هیچ چیز از خدا نمی‌خواهد، مگر این که به او می‌دهد.»

در بعضی از اخبار قدسیه رسیده است که «مرا بندگانی هست، که ایشان مرا دوست دارند و من ایشان را دوست دارم. ایشان مشتاق من‌اند. من مشتاق ایشان، ایشان مرا یاد می‌کنند و من ایشان را، و اول عطای من به ایشان آن است که نور خود را به دل ایشان می‌افکنم، پس ایشان از من خبر می‌دهند، هم‌چنان که من از ایشان خبر می‌دهم. و اگر آسمان‌ها و زمین‌ها را در ترازوی ایشان نهم در حق ایشان کم می‌دانم، و رو به ایشان می آورم و کسی که من رو به او آورم، احدی نمی‌داند که چه می‌خواهم به او عطا کنم.»

پس ای علی بن الحسین تو خود به سفارشات من عمل کن و شیعیان مرا نیز دستور ده تا عمل کنند. و نیز تو را به صبر و پایداری و انتظار فرج، توصیه می‌کنم، «زیرا پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود: «بهترین کارهای امت من انتظار فرج است.» شیعیان ما همیشه در غم و اندوه ما خواهند بود تا فرزند من ظهور کند. و زمین را از عدل و داد پر کند همانگونه که از ظلم و ستم پر شده باشد. پس بار دیگر تو را به صبر و استقامت توصیه می‌کنم، تو نیز همه شیعیان و پیروان مرا به صبر و استقامت فرمان ده. سلام و درود و رحمت حق بر تو و بر همه شیعیان ما، خداوند برای ما کافی است و او خوب کارگزاری است. او بهترین سرپرست و بهترین یاور است.

اگر سحرخیزی و شب زنده‌داری، نصیبت گردید. خدا اول به یاد تو بوده است

راه روندهٔ راه خدا چشم و دل خود را از غیر خدا بگرداند، نه برای بهشت عبادت خدا بنماید، نه برای ترس از جهنم، نه برای نیل به مقامات معنوی، زیرا سرای آخرت مخصوص خالصین است.

نماز شب انسان را از تنبلی و سستی باز می‌دارد، چون سستی و تنبلی یکی از حربه‌های کارساز شیطان الرجیم است که سدّ راه عبادت بندگان قرار می‌دهد

«هنگامی‌که برای نماز (اقامه نماز) بپا می‌خیزی، از قدمت تا آسمان ملائکه تو را دربرمی‌گیرند، و ذات اقدس حق به نظر لطف و محبت به تو نگاه می‌کند و آن‌چه را بگویی جوابت می‌گوید، و به تو بر ملائکه مقرب خود افتخار می‌کند، و از موقعی که رو به قبله می‌ایستی تا سلام نماز هر عملی که انجام می‌دهی به ملائکه می‌گوید، آیا نمی‌بینند بنده مرا، و برای هر عملی کرامتی برای تو می‌نویسد و جزاء و پاداش در نظر می‌گیرد.»

بهترین افراد نزد خدای منان کسانی هستند که از معاصی پرهیز نمایند

اگر صورت و سیرت خوب می‌خواهی نماز شب بخوان. اگر می‌خواهی خصلت‌های بد و اخلاق‌های زشت از تو دور بمانند نماز شب بخوان

اگر به یاد خدا افتادی یقین بدان اول خدا به یاد تو بوده است. آیت‌الله جوادی آملی که خدا در دنیا و آخرت بر تفضلاتش بیفزاید. می‌فرمود: هنگامی که به یاد خدا افتادی یقین بدان اول خدا به یاد تو بوده است، زمانی که زبانت ذاکر شد، خدای منان اسم مبارک خود را بر زبانت جاری نموده است. قدرش بدان. اگر سحرخیزی و شب زنده‌داری، نصیبت گردید. خدا اول به یاد تو بوده است، پس آن را راحت از دست مده که اگر آن را از دست بدهی، چراغ خانه خویش (قبر) را خاموش نموده‌ای.

امام جعفر صادق علیه‌السّلام آورده است، «شرف و بزرگی مؤمن به برخاستن در شب‌هاست.»

آن کسی که تحمل مشکلات کند، و در برابر طوفان‌ها ایستادگی به خرج دهد روزی میوهٔ شیرین آن را می‌چیند، روزی که فریاد دشمنان خاموش، کارشکنی‌ها بی‌رنگ، جاده‌های پیشرفت و تکامل صاف و پیمودن مسیر حق آسان خواهد شد.

رسول خدا صلی‌الله علیه و آله در وصیتی به امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: «یا علی: إذا نظرت فی مرآة فکبر ثلاثه و قل! اللهم کما حسنت خلقی، و حسن خُلقی» یعنی «یا علی: چون در آیینه بنگری سه بار تکبیر (الله اکبر) گوی و این دعا را بخوان: خداوندا چنان‌که صورت مرا زیبا آفریدی سیرت یعنی، راه و روش، روش خلق و خوی، مذهب، فرهنگ فارسی عمید) و اخلاق مرا هم زیبا فرما.»

حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام به یکی از اولاد خود فرمودند که: «ای فرزند چنان از خدا بترس که هم‌چنین دانی که اگر طاعات همه اهل زمین را کرده باشی از تو قبول نخواهد کرد و چنان به خدا امیدوار باش که چنان دانی که اگر گناهان همه اهل زمین را کرده باشی تو را خواهد آمرزید. (معراج‌السعاده، ص ۱۷۵)

راوی گوید: محضر امام علیه‌السلام عرض کردم، فدایت شوم، اگر آخر شب از خواب برخاستم چه بگویم؟ حضرت علیه‌السلام فرمودند: هرگاه از خواب برخاستی بگو: «الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی المرسلین، و الحمدالله الذی یحیی الموتی و یبعث من فی القبور»

هم‌چنان که گناه باعث محروم شدن از نماز شب می‌شود، برعکس، خواندن آن باعث ریزش گناهان و ترک معاصی بشود، و در ضمن نماز شب ارادهٔ انسان‌ها را در برابر مصائب و سختی‌های روزمره زندگی قوی و محکم می‌نماید.

خوبی‌ها مال خداست، بدی‌ها از جانب ماست نماز شب، نیکی و خوبی می‌باشد که از طرف خداوند به انسان داده شده است. خدا در آیهٔ شریفه ذیل می‌فرماید: «مَّا أَصَابَک مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللّهِ وَمَا أَصَابَک مِن سَیئَةٍ فَمِن نَّفْسِک» «آن‌چه از خوبی‌ها و نیکی‌ها به تو رسد از ناحیهٔ حضرت حق است. و آن‌چه از گناهان و بدی‌ها به سراغت آید از نفس خود تو است.» و نیز نبی‌مکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود: «عدوتی عدوک نفسک التی بین جنبک» یعنی: دشمن‌ترین دشمن تو نفس تو است که بین دو پهلویت قرار دارد.» و خداوند منان هیچ وقت به بندگانش ستم روا نمی‌دارد.

نماز شب ارادهٔ انسان‌ها را در برابر مصائب و سختی‌های روزمره زندگی قوی و محکم می‌نماید.

ای شیطان اگر من موفق به کاری شدم، عنایت خداست، وشاید این وسیله‌ای برای سنجیدن و آزمایش من می‌باشد.

سورهٔ مبارکه ابراهیم، آیه ۷ می‌فرماید: «وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکمْ لَئِن شَکرْتُمْ لأَزِیدَنَّکمْ وَلَئِن کفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ» یعنی: «و باز به خاطر آرید، خدا اعلام فرمود که شما بندگان اگر شکر (نعمت) بجا آورید، بر نعمت شما بیفزایم. و اگر کفران کنید، به عذاب شدید گرفتارتان می‌کنیم.»

هم‌چنان که گناه باعث محروم شدن از نماز شب می‌شود، برعکس، خواندن آن باعث ریزش گناهان و ترک معاصی بشود، و در ضمن نماز شب ارادهٔ انسان‌ها را در برابر مصائب و سختی‌های روزمره زندگی قوی و محکم می‌نماید.