بریده‌هایی از کتاب از وحدت تا جدایی

وای به روزی که بافتن جایزه داشته باشد، چه‌ها که نمی‌بافیم.

از اول تاریخ، در برابر هر علمی، هر عالمی می‌تواند متحیر باشد و خاشع و می‌تواند مغرور باشد و مشغول و در حجاب.

و رسول حتی با کسانی که مُعرِض هستند و انتظاری ندارند طرف می‌شود و سؤال می‌کند و هجوم می‌برد که «اَینْ تَذْهَبُون». این حقیقت که انسانِ بیشتر از هفتاد سال و بزرگ‌تر از زندگی و مرتبط با اشیاء و عوالم متیقَّن و محتمل و مجهول، نمی‌تواند با علم و تجربه، و عقل و فلسفه، و قلب و اشراق، و غرایز و مشاورت، مشکل خود را حل نماید؛ اساس دین داری است.

اینها غافلند از این نکته که بر فرض، علوم تجربی، وضعیت غذا و آب و مسکن را نشان دهند، نمی‌توانند آثار و روابط این‌ها را با انسان مقدّرِ مستمرِ مترابط با عوالم معلوم و مجهول و محتمل را توضیح بدهند. و باید و نباید و اعتبارات این راه بلند و این انسانِ مستمر را که از حوزهٔ تجربه بیرون است، مشخص نمایند؛ که در مجموعه‌های مترابط، روابط مطرح است. و روابط تنها در شهادات ما نیست، که شهادات ما با غیب ما هم رابطه دارند. همین است که عالم بالغیب و الشهادة می‌خواهیم.

اینها غافلند از این نکته که بر فرض، علوم تجربی، وضعیت غذا و آب و مسکن را نشان دهند، نمی‌توانند آثار و روابط این‌ها را با انسان مقدّرِ مستمرِ مترابط با عوالم معلوم و مجهول و محتمل را توضیح بدهند. و باید و نباید و اعتبارات این راه بلند و این انسانِ مستمر را که از حوزهٔ تجربه بیرون است، مشخص نمایند؛ که در مجموعه‌های مترابط، روابط مطرح است. و روابط تنها در شهادات ما نیست، که شهادات ما با غیب ما هم رابطه دارند. همین است که عالم بالغیب و الشهادة می‌خواهیم.

«شما فقیه‌ترین مردم هستید هنگامی که بر مقاصد و معانی کلام آگاه شوید»؛

فقیه‌تر کسی است که معانی کلام را بشناسد نه خود کلام را

که بی‌پیر مرو تو در خرابات...