بریده‌هایی از کتاب زنان، دشتان و جنون ماهانه

«اگر زنانی که به سندرم پیش از عادت ماهانه مبتلایند، برای مدت زیادی گرسنه بمانند، قند خون‌شان کاهش می‌یابد، آدرنالین بسیار ترشح می‌کنند و کنترل رفتارشان را از دست می‌دهند.

پی‌ام‌اس برای اکثر آن‌ها دیوی آشنا بود که مجبور بودند ماهی یک‌بار ملاقاتش کنند.

در خانم‌هایی که زندگی پُراسترسی دارند، pms شایع‌تر و نشانه‌های آن شدیدترند.»

کیفر مرگ برای زنانی که در هنگام دشتان به چیزها و عناصر مقدس نگاه کنند یا لمس کنند تعیین شده. به موجب این روایات، باید جایی ویژه و کاملاً دور از خانه و آبادی و آبادانی برای این زنان تعیین نمود. به موجب این احکام که نمونه‌ای از آن در سد در گذشت، هر گاه زن دشتانی چشم باز نموده و اطراف را بنگرد، تا شعاع فرسنگ‌ها، هر چه را که نظرش بر آن افتاده پلید و نجس کرده است.

یکی از شروط چهارگانه‌ی طلاق در عصر ساسانی پنهان کردن دشتان بوده است. در آن‌جا آمده است «و به دین مزدیسنان نشاید که زن رها کنند و طلاق نیفتد مگر به چهار چیز: یکی این‌که بستره‌ی شوهر خویش ببرد و بی‌رسمی کند. دوم آن‌که دشتان پنهان کند و شوهر نداند. سوم جادویی کند و بیاموزد. چهارم فرزند ازش نزاید.»

اگر زنانی که به سندرم پیش از عادت ماهانه مبتلایند، برای مدت زیادی گرسنه بمانند، قند خون‌شان کاهش می‌یابد، آدرنالین بسیار ترشح می‌کنند و کنترل رفتارشان را از دست می‌دهند.

این‌جاست که به بُعد مثبت دوره‌های انزوای دشتان پی می‌بریم. انزوایی که در آن زن از مشغله‌ها و مسئولیت‌های سنگین روزمره معاف است و در عوض آن می‌تواند در مکانی خلوت و آرام، فعل و انفعالات و جریانات اندام زنانه‌ی خود را نظاره کند. این تأمل و سکوت و نظاره همان رفتاری است که مردمان شرق دور در بیشتر وجوه زندگی‌شان به کار می‌گیرند.

این پدیده را به یک فرایند فیزیکی، که با یک تعریف ساده‌ی بیولوژیک قابل‌تعریف است، تنزل داده و به آن بی‌اعتناست. این بی‌اعتنایی که به معنای انکار هر نوع نشانه‌ی ضعف و فروتری است، سبب شده زن امروز بیشتر از پیشینیانش از پیامدهای دشتان و پیش‌دشتان آسیب ببیند. در واقع به‌گونه‌ای دیگر می‌توان چنین گفت که هر اندازه زن بیشتر به مراقبت‌های دشتانی بپردازد از گزند آسیب‌های روان‌تنی آن بیشتر در امان خواهد بود و هر اندازه همچون زن امروز در صدد انکار ــ از نوع فمینیستی آن ــ باشد، بیشتر گرفتار آن می‌شود.

یادم نمی‌آید کدام اندیشمند این کلام زیبا را گفته «یافتن نیکوست، جُستن نیکوتر است.»

زن بیش از همه‌ی پدیده‌ها در تیررس جزمیت احکام است.

نکته‌ی قابل‌تأمل این است که ایرانیان باستان به بارور نشدن زن دشتان آگاه بوده‌اند و همزمان اعراب جاهلیت بر این باور بودند که آمیزش با زن دشتان موجب تولد فرزند خون‌خوار و جسور و بی‌باک می‌شود!

دالتون می‌گوید اصطلاح تنش پیش‌قاعدگی تنها نشانه‌های روانی را در بردارد: افسردگی، بی‌حالی و زودرنجی. پی‌ام‌اس هم این نشانه‌ها و هم نشانه‌های جسمانی مثل آسم، میگرن و صرع را در برمی‌گیرد. او می‌گوید "تصویر زنان به صورت موجوداتی دمدمی‌مزاج، تغییرپذیر، متلون و مشکل‌پسند" و بی‌منطقی ادواری ما را می‌توان براساس اوج و فرود هورمون‌های قاعدگی تبیین کرد. دالتون ادعا می‌کند نشانه‌های پی‌ام‌اس در چهار روز قبل از قاعدگی و چهار روز اول قاعدگی شدیدترند.

اما آیین یهود در قیاس با آیین زرتشت، تساهل بیشتری در رو در رویی با این مسئله دارد. حال در مقایسه‌ی این دو آیین با دین اسلام درمی‌یابیم اسلام نسبت به این مسئله آسان‌گیرانه‌تر برخورد کرده است. در احکام اسلامیِ دشتان، از قوانین سخت‌گیرانه‌ای که در رسالات مغان و یهودیان دیده می‌شود خبری نیست.

در آموزه‌های اسلامیِ دشتان نه سخنی از طرد و دوری‌گزینی از زنان است و نه از مجازات‌های سنگین مرگ یا انقطاع قومی و دینی خبری هست. عمل حرام در قرآن و کتاب‌های احکام، همخوابگی با زن دشتان است. اسلام توصیه‌ای مبنی بر دوری کردن از زن یا منع او از کارها و روابط روزمره با دیگران نکرده است.

برخی کاتبان مسیحی دردهای قاعدگی را هم مانند درد زایمان به نفرین الهی نسبت می‌دادند؛ نفرین حوا به خاطر نافرمانی. اما در سال ۶۰۴ میلادی پاپ گریگوری کبیر، دشتان را یک رویداد طبیعی نامید که تنها نشانه‌ی ضعف اندام زنانه است و نه نشانه‌ی گناهکاری.

کهکشان راه شیری هم دم یا بدن یک مار غول‌آساست.

چه اندازه خوراک و چه اندازه نان باید برای او ببرند؟ تنها به اندازه‌ی دو دینار نان و به اندازه‌ی یک دینار شیربا تا مبادا نیرو بگیرد. اگر کودکی با وی برخورد یافته باشد، باید نخست دست‌ها و پس از آن تن کودک را بشویند.

نفخ شکم، سردرد، سرگیجه، تشویش و اضطراب، دردناک شدن پستان‌ها، گریه‌های بی‌دلیل، افسردگی، خستگی، بی‌حالی، عصبانیت بی‌دلیل، تحریک‌پذیری، حواس‌پرتی، تشنگی، تمایل شدید به خوردن مواد قندی و تورم دست‌وپاها... شدت pms در زنان بسیار متفاوت است

زنان شاغل بیشتر از زنان خانه‌دار به این اختلال مبتلایند. همچنین در همین مقاله آمار زنان مبتلا به این سندرم در میان متأهلان و مطلقه‌ها بیشتر است.

جنون ماهانه اما همه‌ی ماجرا به همین خون‌ریزی ساده در هر ماه ختم نمی‌شود. این خون‌ریزی زهدانی، اتفاقی است که مقدمات و پیامدهایی برای اندام زن در پی دارد. به تعبیری زلزله‌ای است در بخش اندام تناسلی زنانه. زلزله‌ای با قدرت تخریب متفاوت در هر اندام.

زنان کاملاً سالم از ناراحتی‌های ناشی از سندرم پیش از عادت ماهانه به درجات متفاوت رنج می‌برند. کارفرمایان نیز به این مسئله توجه داشتند و پیش‌بینی‌هایی برای مراقبت‌های موقتی از کارگران کرده‌اند. این اختلالات جزئی شامل خستگی بیش‌ازحد، تحریک‌پذیری، نداشتن تمرکز و درد است

پی‌ام‌اس برای اکثر آن‌ها دیوی آشنا بود که مجبور بودند ماهی یک‌بار ملاقاتش کنند.

با افزایش سن و همچنین پس از هر بارداری نشانه‌های pms شدیدتر می‌شود. به همین دلیل pms در بیشتر بیماران، بین سی تا چهل‌سالگی تشخیص داده می‌شود

«پایان‌نامه‌ی دکتر اسراییل هم که در سال ۱۹۳۸ نوشته شده، نشان می‌دهد که سندرم پیش از عادت ماهانه به علت پایین بودن پروژسترون در برابر میزان طبیعی یا بالای استروژن است. در سال‌های اخیر این مسئله بارها تأیید شده و هنوز هم یکی از قابل‌قبول‌ترین تئوری‌ها برای پیدایش این شرایط به شمار می‌رود.»

پزشکان امروزی می‌گویند کاستی و فزونی هورمون‌هاست که بر سیستم عصبی اثر می‌گذارد و این‌گونه می‌شود که زن در روزهایی از ماه تحریک‌پذیر می‌شود، پرخاش می‌کند، گریه می‌کند، حسادت می‌کند، بهانه می‌گیرد، سردرد می‌گیرد، خشمگین می‌شود، فریاد می‌کشد و اطرافیان را حیرت‌زده می‌کند.

ارداویرافنامه تقریباً هزار سال پیش از کمدی الهی نوشته شده و روایتگر سیروسیاحت مسافری است که از عالم مردگان بازگشته است. ارداویرافنامه به زبان فارسی میانه نوشته شده. ویراف مقدس نام یکی از موبدان زرتشتی است که به عقیده‌ی پارسیان به معراج رفته. این کتاب در حقیقت معراج‌نامه‌ی اوست. زمان نگارش این کتاب قرن سوم هجری است. اَردا یعنی مقدس و ارداویراف یعنی ویراف مقدس.

یادم نمی‌آید کدام اندیشمند این کلام زیبا را گفته «یافتن نیکوست، جُستن نیکوتر است.»

شاید خاطره‌ی جمعی چنین افسانه‌هایی سبب شده است تا هنوز هم تحریم‌هایی برای زنان دشتان مبنی بر نزدیک نشدن به رودخانه‌ها وجود داشته باشد. برای مثال در میان اقوام بختیاری ایران این باور وجود دارد که زنان شب‌ها نباید به حریم رودخانه‌ها نزدیک شوند. این تحریم زمانی عجیب و قابل‌تأمل است که بدانیم آناهیتا، الاهه‌ی آب در اسطوره‌های ایرانی منبع تمام باروری‌هاست. نطفه‌ی همه‌ی مردان را پاک می‌کند و رحم مادینگان را تطهیر می‌کند. او منشأ دریای کیهانی است.

گراهن می‌گوید یکی از مهم‌ترین و غنی‌ترین نمادهای دشتان در اسطوره‌ها مار است. او یادآوری می‌کند مار در فرهنگ غرب نماد آلت جنسی مردانه است اما می‌تواند نماد جنسی زنانه هم تلقی شود؛ با این استدلال که دهان و آرواره‌های قوی و گشوده‌ی مار هنگام بلعیدن غذا، شباهت به گشودگی واژن هنگام مقاربت و زایمان دارد. از نظر او بند ناف جنین هم به مار شبیه است. این شباهت باعث شده در برخی اسطوره‌های آفرینش افریقایی بگویند که ماری در شکم زن به رشد کودک کمک می‌کند. با لحاظ کردن چنین نگاهی مار نماد قدرت جنسی خون، انرژی و دشتان است

انسان اسطوره‌پرست، خون دشتان را نشانه‌ی بیماری و ضعف نمی‌داند. از نگاه او این خون برکت و رحمت مادر زمین است.