بریده‌هایی از کتاب فرزند دوم، پیامدها و راه حل ها

مهم‌ترین واکنش و رفتار کودک در برابر تولد نوزاد، برگشت به حالت بچگی است. پس‌روی به بیان ساده، عبارت از برگشت به رفتار و حالت نوزادی یا کوچکی است. این رفتار بچگانه که پس از تولد نوزاد بروز می‌کند، نباید باعث تعجب و نگرانی والدین شود. بعضی از کودکان در اثر پس‌روی، کارها و مهارت‌هایی را که به‌تازگی آموخته‌اند، فراموش می‌کنند. کودکی که برای چندین ماه پوشیدن پوشک را ترک کرده است، ممکن است چندین بار در روز خود را خیس و کثیف کند و کودکی که می‌توانست بدون کمک دیگران لباس خود را بپوشد، این توانایی را از دست می‌دهد؛

کارهایی را که برای نوزاد انجام می‌دهید، به کودک توضیح دهید. اگر نوزاد در گهواره خود را جمع می‌کند و به خواب می‌رود، به او بگویید که بچه‌های کوچک دوست دارند در یک جای کوچک جمع شوند و خود را گرم کنند. به کودک بگویید که یک روانداز برای گرم کردن نوزاد لازم است. اگر گهواره یا تخت نوزاد در اتاق خودتان است، به او بگویید که برای شنیدن صدای گریه نوزاد و شیر دادن به او، باید او را پیش خود نگه دارید. اگر نوزاد پستانک می‌مکد، به او بگویید که بچه‌های کوچک دوست دارند برای آرامش و سرگرمی چیزی را بمکند. کودک دوست دارد از مشاهدات خود چیزهای تازه یاد بگیرد

گاهی ممکن است کودک را به‌خاطر بیدار کردن نوزاد یا مادر سرزنش کنند یا از ورود او به اتاق مادر هنگام شیر دادن به نوزاد جلوگیری نمایند. این رفتار تأثیر نامطلوبی بر کودک می‌گذارد و همه افراد خانواده باید به او توجه کنند تا در وی احساس منفی و حسادت به‌وجود نیاید.

اگر کودک نتواند احساس منفی خود را این‌گونه ابراز کند، برای فرونشاندن خشم خود راه دیگری انتخاب می‌کند و با کتک زدن و هل دادن هم‌بازی‌هایش، خود را آرام خواهد کرد. کودکانی که به این رفتار خشونت‌آمیز دست می‌زنند، معمولا بچه‌هایی هستند که پدر و مادرشان به آن‌ها اجازه حرف زدن، اعتراض و شکایت کردن نمی‌دهند. این نحوه ابراز خشم معمولا بعد از تولد نوزاد بیشتر مشاهده می‌شود.

بهترین راه جلوگیری از پس‌روی کودک، پذیرش احساساتی است که به‌صورت رفتار بچگانه جلوه می‌کند. والدین باید به کودک یاد دهند که او می‌تواند با رفتار بجا که نشانه رشد اوست، بهتر توجه دیگران را به خود جلب نماید. هرگز نباید کودکی را که طرز استفاده از توالت را آموخته است، ولی در اثر پس‌روی خود را خیس و کثیف می‌کند و نیاز به پوشک دارد، سرزنش نمود. باید با مهربانی به او یادآوری کنید که «پوشک نپوشیده است» و درصورتی‌که این اتفاق تکرار شود، باید با آن به‌طور معقول برخورد کرد و ضمن نشان دادن اخم و ناراحتی خود به او بفهمانید که کار خوبی نکرده است. اگر کودک به‌تازگی پوشک را ترک کرده است، باید دوباره به او پوشک بپوشانید؛ ولی اگر مدت زیادی است که شلوار می‌پوشد و فقط یک یا دو بار خود را خیس کرده است، بهتر است با او مدارا نمایید تا دوباره کنترل و توانایی قبلی خود را به‌دست آورد. درمورد رفتارهای مشابه نیز همین توصیه را به کار بندید و تا جایی که می‌توانید آن را تحمل کنید. باید بدانید که این مرحله، نشان‌دهنده نیازهای کودک برای سازش با نوزاد است.

اولین قدم در تشویق کودکان برای قبول مسئولیت و انجام کارهای منزل، آگاه ساختن آن‌ها به ارزش همکاری است. وقتی کودک کار خوبی انجام می‌دهد و به شما کمک می‌کند، او را تحسین و تشویق نمایید. منتظر

حتی اگر با حرف زدن درباره مشکل خود راه‌حلی پیدا نکنید، از اینکه درباره مسائل خود حرف زده‌اید، احساس آرامش خواهید کرد. اگر از این گفت‌وگو نتیجه خوبی گرفتید، باز هم خواهید خواست

می‌شوید که چگونه می‌توان

طرز رفتار والدین با بچه‌ها تحت تأثیر سن و اختلاف سن آن‌ها قرار دارد،

اگر مشاجره بین برادران و خواهران مسئله‌ای دائمی باشد، باید آن را انعکاسی از مسائل درون خانواده دانست و علت آن را در روابط خانوادگی ــ مثلا بین پدر و مادر ــ جست‌وجو کرد. گاهی نیز این برخوردها مربوط به مسئولیت سنگین والدین و وقت محدودی است که صرف فرزندان خود می‌کنند. اگر کودکی احساس کند که مورد بی‌توجهی والدین قرار می‌گیرد، سعی می‌کند تا به‌نحوی واکنش نشان دهد و با آزردن فردی که مسئول این بی‌توجهی است، خشم خود را فرونشاند. گاهی نیز برخوردها، درنتیجه سوءتفاهم در سیستم ارتباطی خانواده به‌وجود می‌آید. در موارد دیگر، برخوردها مربوط به حقارت و ضعفی است که کودکان در خود احساس می‌کنند و این احساس و ناراحتی به‌صورت خشم ظاهر می‌شود.

اگر کودکی احساس کند که مورد بی‌توجهی والدین قرار می‌گیرد، سعی می‌کند تا به‌نحوی واکنش نشان دهد و با آزردن فردی که مسئول این بی‌توجهی است، خشم خود را فرونشاند.

اغلب، آنچه که والدین رقابت بین کودکان تصور می‌کنند، برخورد و اصطکاک ساده‌ای است که حل‌وفصل آن از عهده کودکان و نوجوانان خارج است؛ ولی والدین و بزرگ‌ترها می‌توانند آن را فیصله دهند. کودکان برای پیدا کردن راه‌های مسالمت‌آمیز به‌جای مشاجره، به وقت و تجربه نیاز دارند و به‌تدریج یاد می‌گیرند که افراد مختلف در عین داشتن تفاوت‌هایی، قابل رفاقت و دوستی هستند. این مطالب را باید والدین به کودکان خود بیاموزند و بدانند که کودکان بدون تجربه کردن و معاشرت، این روابط را یاد نمی‌گیرند. کودکان این نکات را در زندگی روزمره و در بازی با دوستان خود تجربه می‌کنند و می‌آموزند. اگر این رفتار کودکان را چشم‌وهم‌چشمی یا حسادت بنامیم و این مشکلات عادی را بغرنج تلقی کنیم، فرصت رشد و تکامل را از آن‌ها خواهیم گرفت. کودکان وقتی باهم هستند، چیزی می‌آموزند و اگر آن‌ها را به‌نحوی تربیت کنید که نسبت به دیگران خوش رفتاری کنند، راه موفقیت در اجتماع را برای آن‌ها هموار خواهید کرد.

اصل اول در جواب دادن به پرسش کودک، فهمیدن منظور و سؤال کودک است. ازاین‌رو بهتر است قبل از جواب دادن به سؤال، از او بخواهید که درباره پرسش خود توضیح دهد یا از او بخواهید که عقیده و فکر خودش را درباره مطلبی که می‌پرسد بیان کند.

اصل دوم در جواب دادن به پرسش کودک، رعایت اختصار و سادگی است.

اگر شما جای فرزندتان بودید، از مشاهده رفتار و برخوردهای والدین‌تان چه انتظاری داشتید؟ آیا دوست داشتید آن‌ها را کسانی ببینید که از وجود یکدیگر لذت می‌برند و زندگی مشترک خود را دوست دارند یا کسانی باشند که روابط سردی دارند و بیشتر به فکر کار اداره و منزل هستند و به سلامت و نشاط خانواده خود نمی‌اندیشند؟

اگر می‌خواهید در چیدن سفره یا میز غذاخوری کمک نمایند، لباس‌هایشان را جمع کنند و در جالباسی بچینند، شما نیز باید این نظم و ترتیب را رعایت کنید. پدر خانواده باید برای نشان دادن ارزش همکاری به فرزندان خود، با شرکت در انجام کارهای منزل، به مادر کمک کند. این مدل‌سازی برای تربیت پسر خانواده خیلی مؤثر است.

کودک اغلب به احساسات دوگانه والدین خود پی می‌برد و می‌فهمد که در حضور او به‌گونه‌ای متفاوت با نوزاد رفتار می‌کنند. بهتر است با نوزاد به‌طور عادی رفتار کنید و تمام عشق و علاقه خود را به او ابراز نمایید و به کودک نیز بگویید که او را نیز همیشه دوست داشته و دارید.