بریده‌هایی از کتاب گیاهان دارویی

طب را در ایران به چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده‌اند، که متأسفانه مثل کشور هندوستان به اوراد و سحر و جادو آمیخته و کم کم از صورت خارج شده است.

گیاه بادآورد را با بیست تاشصت گِرم در یک لیتر آب دم می‌کنند دم کرده آن در این مقدار آب در عفونت‌های سینه‌پهلو و انواع تب تجویز می‌شود. اگر بیست تا چهل گرم بادآورد را در یک لیتر شربت مخصوص دم کنند قبل از هر غذا دو تا سه قاشق سوپ خوری از آن بخورند دارای خواص کاملی می‌باشد. در بیماری روماتیسم مصرف دم کرده بیست تا شصت گرم از این گیاه در یک لیتر آب موجب می‌شود که اسیداوریک بدن به خارج دفع گردد و موجب راحتی و تسکین کامل بیمار می‌شود.

مقوی معده، نیروبخش، مقوی قلب وبادشکن است و برای عوارض ضعف معده، اختلالات هاضمه، دل به‌هم‌خوردگی، انواع قولنج، انواع اسهال مصرف می‌گردد، سوسنبر کرم کش است و بچه‌هایی که به واسطه داشتن کرم معذب شده‌اند باید از آن مصرف کنند

ریشه و برگ گیاه دارای اثر مقوی معده، مدر، ضد اسکوربوت، تصفیه کننده خون، و صفرابر است، به علاوه برای مبتلایان به بیماری قند مفید تشخیص داده شده است. امروزه بیشتر توجه به اثر صفرا بر این گیاه دارند و در طبابت‌ها از آن برای رفع احتقاق‌های کبدی، التهاب و ورم مجرای دفع صفرا و دفع سنگ‌های صفراوی استفاده به عمل می‌آورند. دندان شیر سرشار از ویتامین‌های A و B و C می‌باشد. شیره‌ای که از برگ‌های دندان شیر گرفته می‌شود به مقدار پنجاه گرم آن درصد گرم شیر برای بیماری‌های پوستی، سودا، جرب، ورم کبد و طحال، نقرس، روماتیسم، یرقان، تنبلی معده و یبوست تجویز می‌شود.

پونه دارای اثر باد شکن، محلل، صفرابر، خلط‌آور، ضدنزله و ضدعفونی کننده است در طب عوام از آن اختصاصاً برای رفع سیاه سرفه، آسم، هیستری، نفخ، نقرس و به عنوان قاعده‌آور استفاده به عمل می‌آمد.

دم کرده ده تا بیست گرم گل بابونه در یک لیتر آب که به سوء هاضمه، کندی عمل روده‌ها، یبوست و عفونت‌های دردناک یا اختلال قاعده‌گی شده‌اند مفید و مؤثر است

این گیاه را همراه با سالاد غذا مصرف می‌کنند، برای مبتلایان به مرض قند بسیار مفید است، در صبحانه به صورت تازه همراه با شیر مصرف می‌شود. در بیماری‌های پوستی به ویژه اگزما، خارش دردهای تناسلی زنان و در درمان ریزش مو بسیار مؤثر است، برای ریزش موی سر بهتر است از کوبیده علف آن به صورت مالیدنی به سر استفاده کرد، در دردهای مفصلی مزمن، بیماری‌های کلیه و کبد و بیماری‌های سینه با اثر اخلاط‌آور فراوان، در بهبودی آن مؤثر است. تصفیه کننده خون، نیرودهنده، مقوی معده، اشتهاآور، مدر و آرام‌کننده‌ی دردهای عصبی می‌باشد

در دوم گرم وخشک است خارج کننده اخلاط لزج و غلیظ است و حل کننده و پاک کننده‌ای قوی، ضد سنگ ادراری و مدر بول است ضماد آن بهترین ادویه سرطان است و جهت بزرگی کرنه یا گوشت اضافی بینی موثر و ضد جراحات متعفن می‌باشد، ضماد پودر برگ‌های آن برای زخم‌های تازه مفید است، شیاف آن برای بواسیر و پخته آن برای شقاق بواسیر نافع و آب پخته میوه آن با روغن زیتون مسکن دردهای مفصلی است آب ریشه باباآدم برای تقویت موی سر وبرای کورک‌ها و دمل‌ها به صورت شستشو به کار می‌رود. جوشانده آن برای بیماران پوستی نافع است.

در دوم گرم و مقوی اعصاب و قلب است و نیز مقوی حواس پنج گانه است. مؤثر بر کار معده و کبد و خوردن جوشانده آن نشاط‌آور است هضم کننده غذاهای سنگین و باعث ازدیاد حافظه است، ضد تنگی نفس و ضد تپش قلب است، خوردن آن برای کسانی که خواب‌های وحشتناک می‌بینند نافع است جوییدن آن برای برطرف کردن بوی زننده دهان مفید است، کوبیده پخته شده آن برای درد مفاصل و آب پخته آن برای خارش بدن و دانه‌های خارش‌دار بدن مؤثراست.

در دوم گرم و مقوی اعصاب و قلب است و نیز مقوی حواس پنج گانه است. مؤثر بر کار معده و کبد و خوردن جوشانده آن نشاط‌آور است هضم کننده غذاهای سنگین و باعث ازدیاد حافظه است، ضد تنگی نفس و ضد تپش قلب است، خوردن آن برای کسانی که خواب‌های وحشتناک می‌بینند نافع است جوییدن آن برای برطرف کردن بوی زننده دهان مفید است، کوبیده پخته شده آن برای درد مفاصل و آب پخته آن برای خارش بدن و دانه‌های خارش‌دار بدن مؤثراست.

هنگامی که عقرب و مار و یا زنبور و دیگر حیوانات زهردار انسان را بگزند اگر محل گزش را با عرق بادرنجبویه بشویند سودمند خواهد بود

پخته آن با روغن زیتون جهت تورم غدد بنا گوشی و پخته آن با ماءالشعیر جهت جاری شدن اخلاط از ریه‌ها و برای آسم مؤثر است پخته آن با سکنجبین جهت درد کلیه‌ها و نیز پخته آن با ریشه شیرین بیان برای خروج چرک مثانه و سوزش آن موثر است. (انجره پنج مثقال ریشه، شیرین بیان پنج مثقال)

کوبیده برگ آن را با کمی عسل مخلوط کرده روی زگیل بمالند در از بین بردن آن‌ها مؤثر است،

مرکب القوی است، محلل و دفع کننده اخلاط بیماری‌زا است و قابض و خشک کننده است و زود حل شونده نیز می‌باشد، مقوی اعضاء و نرم کننده ورم‌ها است و برای صداع و درد شقیقه خیلی خوب است برای معده دردهای رحمی و لگنی شربا «و ضمادا» مؤثر است پخته او به صورت ضماد حل کننده ورم‌ها است، پخته آن با شربت برای کورک‌ها یا جوش‌های پوستی و با افسنتین برای ورم معده موثر است. جوشانده آن برای آسم، تنگ نفس و نیز برای رها کردن سنگ‌های ادراری و برای تسکین دردهای روده‌ای مؤثر است مقدار مصرف روزانه آن تا ۲ مثقال است ماده مؤثر اکلیل الملک کومارین است که ضد ورم و مسکن قوی است.

گل و برگ‌های این گیاه به مصارف دارویی می‌رسد دارای خواص تقویت کننده، هضم کننده و اشتها آور، مقوی قلب، تب بر، مدر، قاعده‌آور، ضد عفونی کننده و ضد کرم و کسانی که به نارسایی کبد مبتلا هستند می‌توانند دو تا چهار گِرم گرد گل یا برگ افسنتین را مصرف کنند. بیماران مبتلا به ناراحتی‌های هضمی و خونریزی‌های داخلی وزنان باردار نباید آن را مصرف کنند.

مدر، ضد تشنج، صفرابر، مقوی معده، نیرو دهنده، بسیار قوی ومصرف آن به موجب سهولت ترشح و دفع صفرا می‌شود، در ورم مزمن کیسه صفرا استسقا ناشی از بزرگ شدن حجم کبد تشمع کبدی به علت مسمومیت‌های غذایی مخصوصاً مصرف نوشابه‌های الکلی به علاوه در رفع زردی، تورم کبد و انسداد مجاری آن مؤثر می‌باشد.

روناس (فوه) گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع نیم متر تا یک و نیم متر که به حالت وحشی در منطقه مدیترانه از اسپانیا تا آسیای صغیر و هم‌چنین در شمال آفریقا و برخی نواحی آسیا می‌روید. منشأ اولیه آن خاور نزدیک و قفقاز بوده است ساقه آن چهارگوش و پوشیده از خارهای کوچک قلاب مانندی است که به وسیله تکیه‌گاه‌ها ارتباط پیدا می‌کند. این خارها در کنارهای برگ و رگبرگ میانی نیز دیده می‌شود. برگ‌های آن بیضوی دراز و نوک تیز است و با آنکه به ظاهر مجتمع به تعداد ۶ در طول ساقه دیده می‌شود، مع‌هذا بیش از دوتای آن‌ها برگ نیست. گل‌های آن کوچک زرد رنگ و مجتمع به صورت