بریده‌هایی از کتاب نقد تساهل محض

هربرت مارکوزه (۱۹۷۹-۱۸۹۸)، عضو برجستهٔ مکتب فرانکفورت و استاد فلسفهٔ دانشگاه کالیفرنیا بود. مهم‌ترین کتاب‌های مارکوزه انسان تک‌ساحتی، اروس و تمدن، خرد و انقلاب به فارسی ترجمه شده‌اند.

سه نکتهٔ عمده را می‌توان برای توجیه انکار کارکردن در نظام حاکم و اتخاذ یک نگرش انقلابی مطرح کرد. اولی این است که رژیم حاکم به نحو غیرضروری سرکوبگر است؛ یعنی کار اساسی جامعه می‌تواند با رنج و محدودیت کمتری ادامه یابد.

پلورالیسم به صراحت فلسفهٔ امتیاز یا بی‌عدالتی نیست، بلکه فلسفهٔ برابری و عدالت است که کاربست انضمامی آن از راه نادیده‌گرفتن وجود گروه‌های اجتماعی خاص از بی‌عدالتی حمایت می‌کند.

یکی از ویژگی‌های اساسی یک جامعهٔ آزاد فقدان یک «هدف ملی» واحد و بسیار مهم است.

اثر اصیل تکیه‌گاه سرکوب نیست و نمی‌تواند باشد و شبه‌هنر (که می‌تواند چنین تکیه‌گاهی باشد) هنر نیست.

مفهوم «ایدئولوژی» منعکس‌کنندهٔ کشفی است که از منازعهٔ سیاسی ظهور یافت، یعنی گروه‌های حاکم می‌توانند در تفکرشان آن‌قدر منفعت‌مدارانه به یک وضعیت بچسبند که دیگر نمی‌توانند واقعیت‌های خاصی را ببینند که حس سلطهٔ آنان را تحلیل خواهد برد.

ذاتِ علم، امتناع از باورکردن بر اساس امید است.

انسان‌ها حقایقی را جست‌وجو می‌کنند که در رقابت آن‌ها با طبیعت و دیگر انسان‌ها به نفعشان باشد.

ثانیاً باید شواهد اساسی‌ای وجود داشته باشد که یک وضعیت انقلابی فرارسیده است. فرارسیدن صرفاً این نیست که جنبه‌های مخرب انقلاب به اندازهٔ کافی از حمایت برخوردار خواهند شد بلکه مهم‌تر از آن، این است که چشم‌اندازهای واقع‌بینانه‌ای برای معرفی یک نظام بهتر وجود داشته باشد

متولیان آموزش، اخلاق و روان‌شناسی سروصدای زیادی علیه افزایش بزهکاری‌های جوانان راه می‌اندازند؛ اما در حرف و عمل و تصاویر، کمتر علیه موشک‌ها، راکت‌ها و بمب‌هایی که روز به روز قدرت تخریب بیشتری پیدا می‌کنند و بزهکاری بلوغ‌یافته کل یک تمدن، چیزی می‌گویند.