بریده‌هایی از کتاب ایده‌های خیابانی؛ نوشته‌هایی درباره‌ی شهر، تن و زندگی روزمره

جوامع توسعه‌نیافته، همچون ایران، دولت به شکل بسیار عریان، پارادوکسیکال و تناقض‌آمیز است. به این سبب، در این جوامع برای شناخت دولت و تناقض‌هایش نیاز چندانی به روشنفکران نیست؛ رانندۀ تاکسی کفایت می‌کند.

«پارادایم تجربۀ مدرنیتۀ جهانی برای بیشتر مردم، اقامت‌داشتن در یک جا اما تجربه‌کردن «جابه‌جایی» است که مدرنیتۀ جهانی برای آنان به ارمغان می‌آورد» (تاملینسون: ۲۷۰).

افول ایدئالیسم اوتوپیایی انقلابی به سمت رئالیسم انضمامی جامعۀ ایران در سه دهۀ اخیر، در نشانه‌ای به نام موتورسیکلت به‌طور ملموسی قابل ردیابی است.

شهر در این دوره فضایی حس می‌شد که با انسانیت، خوبی، عشق و... در تضاد است و به نابودی این‌ها می‌انجامد. در واقع، شهر در شعر شاعران پلی بود که می‌توانست حس تنفر نسبت به مدرنیزاسیون رضاخانی و آمرانه را انتقال دهد. شاملو به صراحت می‌گوید: و معبر هر گلوله بر هر گوشت دهان سگی است که عاج گران‌بهای پادشاهی را در انوالیدی می‌جود. و لقمۀ دهان جنازۀ هر بی‌چیز پادشاه رضاخان! شرف یک پادشاه بی‌همه‌چیز است.

ساخته‌شدن اجتماعی «بدن»، بی‌شک، فرآوردۀ قدرت و دانشی است که بر ذهن و بدن فرد اعمال می‌شود. جالب آن که این اعمال قدرت برای تغییر بدن در جهت ارزش اجتماعی حاکم و عدم تخطی از آن، بر عهدۀ خود «زن» است. در جامعه، زنان بعد از مدتی خود اصلی‌ترین سوژۀ مراقبت از خویش (سلطه بر خود) می‌شوند، چرا که مراقبت دائم از بدن‌ها حتی اگر مراقبت‌کننده (نگرندۀ مرد) دیده نشود، آنچنان درونی می‌شود که آنان خود به بهترین مراقبان خود برای عدم تخطی از لاغری و «خوش‌اندام» بودن تبدیل می‌شوند. این دقیقاً همان روش نامحسوسی است که فوکو بدان اشاره می‌کند.

به نظر برایان ترنر، رشد نظریه‌های «رژیم غذایی» و جلوگیری از «چاقی» کاملاً همسو با رواج این تلقی است که «بدن» نوعی «ماشین» است که باید منظم کار کند و دارای بدنه‌ای زیبا باشد.

زیمل در مقاله‌ای دربارۀ مد معتقد است که شهر با آزادساختن فرد از بسیاری از قیدوبندهای جامعۀ سنتی، فردیت را به ارمغان می‌آورد؛ اما همین فرد آزادشده، خود را در میانۀ فشار ساختارهای جامعه‌ای می‌یابد که دائماً به عرصۀ فردیت او تعرض می‌کند. از دید زیمل، فرد مدرن در این وضعیت، تنها با پیگیری نمادها و نشانه‌های منزلتی «مد» است که می‌تواند فردگرایی خود را گسترش دهد و فشارهای زندگی جدید را تحمل کند. به یک معنا، «خود» از طریق مصرف «مد» است که می‌تواند خود را اثبات کند.

از نظر وی، ضعف جایگاه اجتماعی زنان در قسمت اعظمی از تاریخ موجب شده تا آنان با آنچه عرف و شایسته است رابطۀ نزدیکی پیدا کنند؛ زیرا که ضعف تاریخی و تحمیل‌شده بر آنان این حالت را در وجودشان درونی کرده که از مسئولیت‌های پذیرش فردیت اجتناب ورزند و در سایۀ برگزیدن شکل زندگی همگانی از سوءاستفادۀ دیگران در امان با