بریده‌هایی از کتاب کلیدهای رفتار با کودک یک‌ساله

زمانی که کودک دچار قشقرق شدید می‌شود راه درستی برای توقف آن وجود ندارد، اما یک راه اشتباه وجود دارد و آن تسلیم شدن است. در مقابل کج‌خُلقی فرزندتان تسلیم نشوید.

وقتی یک‌ساله شما کلمه «نه!» را بر زبان می‌راند، ببینید آیا واقعآ در مقابل چیزی که حق مقاومت دارد، ایستادگی می‌کند؟ اگر از خوردن پوره‌اش یا پوشیدن جوراب‌های صورتیش، یا بوسیدن عمه اِولین خودداری می‌کند، به تمایل به «نه!» احترام بگذارید. اما اگر از نشستن روی صندلی مخصوص بچه در اتومبیل، تعویض پوشک یا بر زمین گذاشتن قیچی‌ای که در کشوی میز تحریر پیدا کرده است، مقاومت کند، شما باید در مقابل او محکم و ثابت‌قدم باشید. در چنین حالاتی، حفظ آرامش بدون توجه به نوع موضوع، مفید و مؤثر خواهد بود.

منحرف کردن فکر و حواس کودک از رفتار نادرست، یکی از روش‌های بسیار مؤثر اصلاح و تعدیل محیط اطراف است.

چنانچه او «نههای زیادی بشنود یا دریابد از لمس کردن هر آنچه میل دارد، منع شده است، ممکن است این احساس در او به‌وجود آید که تلاش کنجکاوانه او مطبوع طبع و مورد پذیرش شما نیست. اگر با دراختیار قرار دادن اشیای ایمن ولی تحریک‌کننده، او را به فعالیت‌های مختلف تشویق و تهییج کنید، نه تنها علاقه او را برای یادگیری تحریک کرده‌اید بلکه به‌عنوان یک پاداش اضافی، درخواهید یافت زمان بازی او افزایش یافته است و شما چند دقیقه وقت اضافی برای خود خواهید داشت!

از آلودگی پوشک کودکتان شکایت نکنید و ابرو درهم نکشید. چون کودک فکر می‌کند شما او را تأیید نمی‌کنید و دلیل این عدم تأیید را درک نمی‌کند. درهرصورت شما می‌توانید هنگامی که کودک نیاز خود را به تعویض پوشک اعلام می‌کند او را تحسین کنید، چون با این نوع توجه کردن، به او پاداش داده‌اید.

برای پیشگیری از برخوردهای شدید، دادنِ حق انتخاب بین دو مورد واقعی، به کودک، یکی از راهبردهای مهم تلقی می‌شود. به‌جای پرسشِ «شیر میل داری» بپرسید، «شیر را در فنجان قرمز می‌خواهی یا آبی؟»، به‌جای پرسیدنِ «دلت می‌خواهد برای خرید بیایی؟» بپرسید «دلت می‌خواهد حالا برای خرید برویم یا بعد از شنیدن یک داستان؟» از او نخواهید انتخاب بی‌دلیل انجام دهد: «دلت می‌خواهد همین الآن بخوابی یا بعدآ؟» پرسیدن چنین مطلبی از یک کودک بسیار خسته و بدخُلق عادلانه نیست. پیشنهاد و انتخاب، یک روش اجتناب از بعضی واکنش‌های منفی است، که همیشه مفید واقع نمی‌شود.

والدین می‌توانند با در اختیار قرار دادن غذاهای مقوی در وعده‌های کوچک غذایی و میان‌وعده‌هایی مجموعآ پنج الی شش‌بار در روز، یک کودک مستقل را به فرد خوش‌خوراکی تبدیل کنند.

اگر کودک از تیررس نگاهتان خارج شده و صدای او را نمی‌شنوید، احتمالا او در معرض خطر است!

برخلاف دانشمند، که می‌تواند از تجربه دیگران بیاموزد، کودک یک‌ساله در هنگام آموختن به تجربیات شخصی خود نیاز دارد

در غذا دادن و غذا خوردن عجله به‌خرج ندهید ولی به کودک اجازه ندهید وقت غذا را با زمان بازی اشتباه بگیرد. اگر کودک غذا یا ظرف غذایش را پرت کرد، آن‌ها را برندارید. این عمل او را به منزله پایان غذاخوردنش تلقی کنید و به‌آرامی او را از محل صرف غذا دور کنید، حتی اگر هنوز غذایش به پایان نرسیده باشد. کودک با مشاهده مکرر چنین واکنشی از طرف شما متوجه خواهد شد رفتار او را تأیید نمی‌کنید و بعد از آن تا موقعی که غذا خوردنش به پایان نرسیده است ظرف غذا را پرت نخواهد کرد!

این سفر اکتشافی، سفر آسانی نخواهد بود. کودک یک‌ساله، بین تمایل به ترک و یا ماندن در کنارتان، مرتبآ در شک و تردید و دودلی خواهد بود. شما هر روز این نبرد درونی را درحالی‌که او با شور و علاقه برای کسب استقلال مبارزه می‌کند، شاهد خواهید بود. به کودک خود، هنگامی که در اتاق مشغول بازی هست، بنگرید. ممکن است در ضمن بازی، حضور شما را نادیده بگیرد و ظاهرآ مستقل به‌نظر بیاید، اما به‌محض اینکه اتاق را ترک کنید، احتمالا بازی را متوقف کرده و به دنبال شما راه می‌افتد و یا برای برگشتتان داد و فریاد راه می‌اندازد. او همواره به وجود شما در کنارش نیاز دارد، تأمین این نیاز، امنیت روانی او را تضمین می‌کند.

فرزند یک‌ساله‌تان گاه‌گاهی از کارهایی که قادر به انجام آن‌هاست چنان احساس مباهات و غرور می‌کند که گویی شما اصلا در کنار او حضور ندارید ولی در زمان‌هایی که از کوشش‌هایش برای استقلال خسته و ناامید می‌شود، مانند سابق به دامان شما می‌آویزد.

او دهانش را به‌عنوان یک اندام حسی به‌کار می‌برد، بنابراین بیشتر اسباب‌بازی‌ها و سایر اجسامی را که در اختیار دارد، در ضمن بازی، مزمزه کرده یا می‌جود. والدین کودک یک‌ساله از اینکه کودکشان «همه چیز را به دهان می‌برد»، ناراحت می‌شوند، اما این کار عملی است که هر کودک عادی باید انجام بدهد

پا می‌زنند، وول خورند و پدر یا مادر را به‌ستوه می‌آورند، اما به‌هرحال، باز هم اجازه می‌دهند کارتان را

اگر میل دارید ذهن او را فعال و در ضمن سرگرم کنید، کودک خود را روی کف آشپزخانه بنشانید و چند قاشق چوبی، چند بشقاب نشکن و یک کاسه پلاستیکی پر از اسباب‌بازی‌های خودش را در اختیار او قرار دهید. در چنین حالتی، او با خوشحالی با این همه وسیله بازی خواهد کرد و راه‌های بسیار زیادی برای مرتب کردن و جابه‌جایی دوباره آن‌ها کشف خواهد کرد.

سعی کنید قبل از شروع کاری، او را از آنچه که بعدآ پیش خواهد آمد، آگاه کنید. مثلا می‌توانید بگویید، «تا سه دقیقه دیگر می‌توانی در حمام باشی و بعد وقت بیرون آمدن است.» وقتی زمان موردنظر به پایان رسید، از او بخواهید خارج شود ولی اگر به بازی ادامه داد، شیر آب را ببندید (راه آب وان را باز کنید) و او را بیرون بیاورید، ممکن است کودک دوباره به طرف حمام بدود ولی دیگر آب تمام شده است. این شیوه برای کمک به کودک برای توجه به محدودیت‌های درنظر گرفته‌شده، بیش‌ازحد مؤثر خواهد بود. او سردرگم و پریشان نخواهد شد ولی خواهد آموخت هنگامی که صدای شمارا می‌شنود که می‌گویید «من جدی می‌گویم»، به شما توجه کند.

صداهای پس زمینه مثل صدای رادیو و تلویزیون را در حداقل نگه دارید. شاید شما بتوانید صداهای مزاحم را هنگام صحبت کردن و یا شنیدن موسیقی، از ذهن خود حذف کنید و به فردی که با شما صحبت می‌کند گوش فرا دهید، اما بسیاری از بچه‌های کوچک قادر به این کار نیستند.

والدین کودک یک‌ساله از اینکه کودکشان «همه چیز را به دهان می‌برد»، ناراحت می‌شوند، اما این کار عملی است که هر کودک عادی باید انجام بدهد

بعضی کودکانی که برای سهیم کردن دیگران مکررآ تحت فشار قرار می‌گیرند، از اجبار به رها کردن شیء موردنظر چنان نگران می‌شوند که آن‌را محکم‌تر از قبل در دست می‌فشرند و نسبت به آن شیء احساس مالکیت بیشتری می‌کنند.

تمایل به کتک زدن و هل دادن در یک کودک یک‌ساله ناشی از خودمحوربینی طبیعی یا تمایل او به تجربه و آزمایش محدودیت‌ها است

کودکان یک‌ساله کتک می‌زنند و هل می‌دهند. آن‌ها هنوز نمی‌دانند این اعمال، رفتارهای درستی در مقابل دیگران نیستند. در حقیقت، آن‌ها اغلب ممکن است متوجه نشوند که در این کتک زدن و هل دادن شخص دیگری نیز حضور دارد، چون در اندیشیدن به اینکه سایر افراد دارای احساسات مشابه آن‌ها هستند، دچار مشکلند.

اگر به‌نظر می‌رسد کودکتان همیشه اشیاء را از دیگران می‌قاپد، شاید به‌حضور شما در کنار خود احتیاج داشته باشد. اگر شروع به رفتن به‌سوی کودک دیگری نماید، با اسباب‌بازی دیگری ذهن او را منحرف کرده یا سعی کنید هر دو کودک را به بازی با خودتان سرگرم نمایید. کمک به کودک برای اجتناب از درگیری‌های مکرر، به او امکان می‌دهد، راه‌هایی برای سرگرمی پیدا کند، بدون اینکه به او برچسب قلدر و زورگو زده شود.

اگر کودکان زمان خواب مشخصی داشته باشند بهتر می‌خوابند. سعی کنید زمانی را برای خواب انتخاب کنید که هم برای شما و هم برای کودکتان مناسب باشد.

فراز و نشیب‌های رفتاری کودک یک‌ساله را می‌توان نوعی تکاپو در قالب کسب استقلال از والدینش تلقی کرد

کلید کمک به کودک کم‌سازگار، برای آموختن هماهنگی، این است که زمان کافی برای احساس آرامش در اختیار او قرار داده شود.

گاهی کودک یک‌ساله درباره آنچه می‌خورد، بهانه‌گیر است. او ممکن است یک روز غذایی را دوست داشته باشد و روز دیگر از چشیدن آن امتناع ورزد. گاهی شیفته یک نوع غذا می‌شود و میل دارد چندین وعده فقط از آن مصرف کند.

بزرگسالان باید به‌سادگی واکنش‌هایشان را با نیازهای هر کودک برای آموختن بازی با دیگران با درگیری کمتر، تطبیق دهند.

گاهی ممکن است به کودکانی برخورد کنید که رفتاری بهتر از رفتار فرزند شما داشته باشند و از این امر در شگفت باشید. احتمال زیادی وجود دارد که گاهی والدین سایر کودکان نیز به کودک شما بنگرند و از همان رفتار تعجب کنند!

بخشی از واقع‌بین بودن درباره رفتار کودک یک‌ساله‌تان، تشخیص این موضوع است که اگرچه او احتمالا با شما مقابله می‌کند ولی همچنان دارای تمایل شدیدی به تقلید از شما و در جست‌وجوی تأیید شماست. هنگام مشاهده رفتار خوشایند از کودکتان، فراموش نکنید او را تشویق کنید. کودک همیشه آنچه را از او انتظار می‌رود، انجام نمی‌دهد، اما هنگامی که موفقیت‌های او را با لبخند و کلمات تشویق‌آمیز پاداش دهید، صورت او از غرور خواهد درخشید.

به‌محض اینکه کودک یک‌ساله‌تان بتواند «نه» بگوید، احتمالا با افزایش تعداد مواردی که او در مقابل شما مقاومت می‌کند، روبه‌رو خواهید شد. برای تعریف این نوع مقاومت، اصطلاح رفتار مقابله‌گرانه به کار می‌رود چون گاهی والدین احساس می‌کنند، در مقابل هر پیشنهادی، کودک به انجام خلاف آن تمایل دارد. والدینی که تلاش دارند از این رودررویی اجتناب ورزند، ممکن است احساس کنند هر آنچه انجام می‌دهند اشتباه و نادرست است.