بریده‌هایی از کتاب مانیفست یک فمینیست در پانزده پیشنهاد

پیشنهاد پنجم «به دخترت خواندن بیاموز.» به او یاد بده که عاشق کتاب باشد. بهترین روش برای کتاب‌خوان شدن او این است که تو را در آن حال ببیند. وقتی تو مشغول خواندن باشی، درک می‌کند که خواندن ارزشمند است، حتی اگر او به مدرسه نرود و فقط کتاب بخواند، قول می‌دهم داناتر از کودکی شود که تحت محدودیت‌های آموزش‌وپرورش، درس و کتاب می‌خواند.

اما حقیقتی تلخ وجود دارد: دنیای ما پر از مردان و زنانی است که زنان قدرتمند را دوست ندارند. انگار همگی شرطی شده‌ایم که قدرت را با مردانگی پیوند دهیم، به‌طوری‌که زن قدرتمند را یک پدیدهٔ غیرطبیعی بدانیم و وقتی می‌شنویم که زنی قدرتمند است، او را بازجویی می‌کنیم. می‌پرسیم: «آیا او متواضع است؟ آیا لبخند می‌زند؟ گستاخ نیست؟ به خانه و زندگی‌اش نیز می‌رسد؟» این سؤال‌ها را هرگز در مورد مردهای قدرتمند نمی‌پرسیم و این نشان می‌دهد که این‌همه شگفتی و ناراحتی ربطی به قدرت داشتن آن زن ندارد، بلکه به زن بودن او وابسته است. همواره زنان قدرتمند را افراطی‌تر از مردان قدرتمند قضاوت می‌کنیم و این حاصل همان فمینیسم‌گرایی مشروط است.

به دخترت بیاموز که ویژگی‌های زیست‌شناختی زنان و مردان موضوعی جالب و جذاب است، ولی هرگز نباید آن را به‌عنوان توجیهی برای هنجارهای اجتماعی بپذیرد. ازآنجایی‌که هنجارهای اجتماعی را ما انسان‌ها خلق کرده‌ایم، پس هیچ عرفی وجود ندارد که قابل‌تغییر نباشد.

تو حتی مجبور نیستی عاشق شغلت باشی، فقط می‌توانی عاشق چیزهایی باشی که شغلت به تو هدیه می‌دهد؛ چیزهایی مثل اعتماد به خویشتن و عزت‌نفس که حاصل کار کردن و پول درآوردن است.

نسبت به کاری که انجام می‌دهی، هر کسی عقیده و نظری دارد، اما آنچه اهمیت دارد کاری است که تو دوست داری برای خودت انجام دهی و یادت باشد قرار نیست همان کاری را انجام دهی که خوشایند دیگران است.

تصور کن چند آدم شادتر، باثبات‌تر و تأثیرگذارتر روی کرهٔ زمین وجود داشت فقط و فقط اگر پدرانشان در کودکیِ آن‌ها حضوری فعال داشتند؟

ازآنجایی‌که هنجارهای اجتماعی را ما انسان‌ها خلق کرده‌ایم، پس هیچ عرفی وجود ندارد که قابل‌تغییر نباشد.

«انسانی کامل باش.» مادری کردن، موهبتی باشکوه است، اما خودت را فقط با مادری تعریف نکن. کامل باش، و مطمئن باش که کودکت نیز از این موضوع سود خواهد برد.

به او نشان بده که نیازی ندارد همه دوستش داشته باشند. به او بگو که اگر کسی او را دوست نداشت، حتماً شخص دیگری پیدا می‌شود که او را دوست داشته باشد. به او بیاموز که یک شی‌ء نیست که دوست داشته یا دوست نداشته شود، بلکه هویتی است که خود می‌تواند دوست داشته باشد یا دوست نداشته باشد.

واژهٔ «خانم» عنوانی است که آن را دوست ندارم، زیرا دست‌کم در جامعهٔ نیجریه بیش‌ازحد به آن ارزش داده می‌شود. زنان و مردان زیادی را دیده‌ام که با افتخار از عنوان «خانم» تعریف می‌کنند، گویی آن‌هایی که ازدواج نکرده‌اند و خانم نشده‌اند، چیزی کم دارند.

با اینکه باور عموم این است که پدرم در خانهٔ ما همه‌کاره است، این مادرم است که در پشت‌صحنه همه‌چیز را مدیریت می‌کند.» او فکر می‌کرد با این جمله، جنسیت‌گرایی را رد می‌کند، درصورتی‌که برعکس، این جمله پر از تبعیض جنسیتی است. سؤال این است: «چرا پشت‌صحنه؟» اگر زنی قدرت دارد، پس چرا باید آن را پنهان کند و پشت‌صحنه بایستد؟

کودکش تمایلی به کتاب‌خواندن نداشت و مادر تصمیم گرفت برای هر صفحه کتاب به او پنج سنت بدهد. ظاهراً برای مادر گران تمام می‌شد، اما سرمایه‌گذاریِ ارزشمندی بود.

به‌تازگی در اتاقی پر از زنان جوان بودم و متوجه شدم تمام صحبت‌های آن‌ها در مورد مردان است: فلان مرد خیانت کرد. فلان مرد دروغ گفت. فلان مرد به من وعدهٔ ازدواج داد، اما بعد غیبش زد. شوهرم این کار را کرد و آن کار را کرد، و بعد به این فکر کردم که هرگز برعکس این را ندیده‌ام. به‌ندرت پیش می‌آید که صحبت‌های خودمانی اتاقی پر از مرد به زن‌ها ختم شود و اگر این‌طور هم باشد، قطعاً عزاداری و مرثیه‌خوانی به‌خاطر رفتار زنان نیست.

راستش این جملهٔ خواهرشوهرت که به تو می‌گوید بهتر است مادری سنتی باشی و در خانه بنشینی و بچه‌داری کنی، چون شوهرت دوست ندارد زنش پابه‌پای خودش کار کند، خیلی هم مرا شگفت‌زده نکرد. بگذار راحت بگویم که مردم برای توجیه کارها و عقاید خودشان آگاهانه کلمهٔ سنت را به بازی می‌گیرند تا به خواسته‌هایشان برسند.

و لطفاً واژهٔ کمک را از جملاتی که در مورد شوهرت می‌گویی، حذف کن. وقتی چودی از دخترتان مراقبت می‌کند، به تو کمک نمی‌کند، بلکه کاری را انجام می‌دهد که باید انجام دهد. وقتی ما زن‌ها می‌گوییم که پدرها کمک می‌کنند، ناخواسته این پیام را منتقل می‌کنیم که مراقبت از کودک در قلمرو زنان است که برخی از پدرها با شجاعت وارد آن می‌شوند؛

به‌تازگی مباحثی در مورد زنان و آشپزی در رسانه‌های اجتماعی نیجریه خواندم. این مباحث در این مورد بودند که دختر جوانی که قصد ازدواج دارد، باید چطور برای شوهرش غذا درست کند. به‌نظرم مضحک است، درست مثل طنزی که در تمام چیزهای تلخ وجود دارد. خنده‌دار است که در این روزگار هنوز دست‌پخت خوب و آشپزی کردن را تستی برای ازدواج خانم‌ها می‌دانیم. دانش آشپزی از قبل در رحم خانم‌ها کار گذاشته نشده است؛ آشپزی یاد گرفته می‌شود. آشپزی نیز مانند بیشتر کارهای خانه‌داری مهارتی برای زندگی بهتر است که هم مردان و هم زنان بهتر است آن را بیاموزند، البته هم مردان و هم زنان می‌توانند از یادگیری این مهارت طفره بروند.

یک اساسِ فکری فمینیستی می‌گوید: «من مهم هستم. من نیز به اندازهٔ مردان ارزشمندم و این ارزشمندی تابع زمان و مکان و اگر و اما نیست. من نیز به همان اندازه مهم هستم.»

لطف کن و این عقیده را که مادری‌کردن با کارکردن منافات دارد، ببوس و دور بینداز.

انسان‌ها مسیرهای متفاوتی را برمی‌گزینند و تا زمانی که این مسیرها به کسی صدمه نمی‌زنند، باید به آن‌ها احترام گذاشت

واقعاً عجیب نیست که در بیشتر جوامع دنیای امروز، زنان نمی‌توانند خواستگاری کنند؟ ازدواج گامی بزرگ در زندگی هر زنی است، اما او نمی‌تواند مسئولیت آن را بر عهده گیرد. بسیاری از زنان برای مدت طولانی به امید ازدواج در یک رابطه می‌مانند، اما باید صبر کنند تا مرد از آن‌ها خواستگاری کند و این انتظار گاه آگاهانه و گاه ناآگاهانه، اقدامی به‌منظور ارزشمندی تلقی می‌شود.

به دخترت یاد بده هرگز جملات مسخره‌ای مثل این جمله را که «پول من، مال من است و پول او مال هر دو ماست»، به زبان نیاورد. این جملات غیرمنطقی و خطرناک‌اند. داشتن چنین نگرشی به این معناست که ایده‌های آسیب‌زنندهٔ دیگری نیز در راه‌اند. به او یاد بده که در صورت نیاز، در تأمین معاش به همسرش کمک کند. در یک رابطهٔ سالم، هر دو نفر اگر توان تأمین معاش داشته باشند، باید همکاری کنند.

ما همه انسان هستیم و قرار نیست مثل هم باشیم؛ زیرا تفاوت، حقیقت دنیای ماست و با آموزش تفاوت‌ها، به او ابزار لازم برای لذت از زندگی در دنیایی متنوع و گوناگون را بده.

لطفاً به این فکر نکن که باید همه‌چیز را به بهترین شکل انجام دهی

اگر دخترت از آرایش خوشش آمد، به او اجازه بده خودش را بیاراید. اگر مد را دوست داشت، به او اجازه بده لباس‌های مد روز بپوشد، اما اگر هیچ‌یک از این دو را دوست نداشت، چیزی به او تحمیل نکن. تصور نکن که پرورش عقاید فمینیستی در او به معنای پس‌زدن زنانگی‌هایش است. فمینیسم هیچ منافاتی با زنانگی ندارد، اما تعصب‌های زن‌گریزانه چنین منافاتی را تزریق می‌کنند.

ما دختران خود را شرطی می‌کنیم تا آرزوی ازدواج را از کودکی در سر بپرورانند و تمام نابرابری‌ها و عدم‌توازن‌ها از همین‌جا شروع می‌شود. دختران به‌عنوان زنانی بزرگ می‌شوند که ذهن آن‌ها از پیش درگیر ازدواج شده است. پسران به‌عنوان مردانی بزرگ می‌شوند که اندیشهٔ ازدواج را در سر ندارند. همان زنان با همین مردان ازدواج می‌کنند. رابطه از همان روز اول نامتوازن است، زیرا یکی از آن‌ها بیش از دیگری به این پیوند جدید اهمیت می‌دهد. حال آیا جای تعجب دارد که در بیشتر ازدواج‌ها زنان بیش از مردان ایثار می‌کنند؟ زنان آن‌قدر از خود می‌گذرند که خودشان را فراموش می‌کنند و دلیل این فراموشی آن است که همواره در جاده‌ای یک‌سویه می‌دوند

ترزا مِی، نخست‌وزیر انگلستان است و یک روزنامهٔ مترقی انگلیسی، شوهر او را به این شیوه توصیف می‌کند: «فیلیپ مِی در سیاست به‌عنوان مردی شناخته شده است که در صندلی عقب نشسته و به همسرش ترزا اجازه داده است تا بدرخشد.» اجازه داده؟! چه عبارت خنده‌داری! حالا بیایید این جمله را برعکس کنیم. «ترزا مِی به شوهرش اجازه داده است که بدرخشد.» به‌نظرتان مفهومی دارد؟ اگر فیلیپ مِی نخست‌وزیر بود، شاید به جای این جمله می‌شنیدیم که همسر فیلیپ او را در پشت‌صحنه حمایت می‌کند یا پشت اوست، یا کنار او ایستاده است و از او حمایت می‌کند، اما هرگز نمی‌شنیدیم که ترزا به شوهرش اجازه داده است که بدرخشد.

گاهی مادرها آن‌قدر خود را درگیر انجام دادن همهٔ کارها می‌کنند که خود بی‌آنکه بدانند در کاهش مسئولیت‌های مرد خانه همدست می‌شوند.

لطف کن و این عقیده را که مادری‌کردن با کارکردن منافات دارد، ببوس و دور بینداز. وقتی ما کودک بودیم، مادرانمان تمام‌وقت کار می‌کردند و ما هم بچه‌های خوبی از آب درآمدیم؛ دست‌کم تو که این‌طور بودی؛ در مورد من هنوز باید بررسی کرد و نمی‌شود نظر قطعی داد!

هرگز هیچ فشاری به دخترت وارد نکن. همیشه به دخترها یاد می‌دهیم که دوست‌داشتنی باشند، خوب باشند و در یک کلام قلابی باشند، ولی به پسرها چنین چیزهایی را نمی‌آموزیم؛ این خطرناک است. بسیاری از متجاوزان جنسی روی همین مسئله تکیه می‌کنند. بسیاری از دختران ما پس از آنکه به آن‌ها تجاوز می‌شود، ساکت می‌مانند، زیرا می‌خواهند خوب و دوست‌داشتنی باقی بمانند. بسیاری از دختران ما سعی می‌کنند با مردانی خوب باشند که به آن‌ها آسیب وارد می‌کنند. بسیاری از دختران ما به احساسات مردانی اهمیت می‌دهند که بدترین صدمه را از آن‌ها خورده‌اند. همهٔ این‌ها پیامدهای فاجعه‌بار دوست‌داشتنی بودن است. ما دنیایی پر از زن‌هایی داریم که قادر نیستند نفس عمیقی بکشند، چون برای مدت طولانی شرطی شده‌اند که قالب‌هایی به خود بگیرند تا دوست‌داشتنی‌تر باشند.

انسان‌ها مسیرهای متفاوتی را برمی‌گزینند و تا زمانی که این مسیرها به کسی صدمه نمی‌زنند، باید به آن‌ها احترام گذاشت.