بریده‌هایی از کتاب اخلاق شهروندی به روایت قرآن و نهج البلاغه

هرگز درباره سخنی که از دهان کسی بیرون می‌آید، گمان بد مبَر، مادام که می‌توانی برداشت خوبی از آن داشته باشی!

از امیرمؤمنان نقل است که فرموده‌اند: اگر کسی به تو سلام کرد، تو با سلامی گرمتر پاسخش ده و اگر کسی به تو احسانی کرد پاداشش را افزونتر کن، و با این حال بدان که فضیلت و برتری برای کسی است که آغازگر نیکی باشد.

۷. آنچه نمی‌دانی مگوی، هر چند، آنچه می‌دانی اندک باشد و آنچه نمی‌پسندی که به تو گویند، تو نیز بر زبان میاور!

آیا تاکنون ماشین کسی را امانت گرفته‌اید؟ آیا به هنگام بازگشت، بنزینی را که مصرف کرده‌اید جبران نموده‌اید؟ آیا بنزین بیشتری در باک ریخته‌اید یا در این کار خسّت به خرج داده‌اید؟ اگر موفق به جبران محبتهای دیگران باشید ممکن است در معرض یک آسیب اخلاقی قرار گیرید و آن اینکه احساس کنید که به کسی مدیون نیستید

رسول خدا فرموده‌اند: هرکس به خدا و روز رستاخیز ایمان دارد، همسایه خود را نیازارد! امام رضا (ع) نیز فرمودند: از ما نیست کسی که همسایه‌اش از شرّ او در امان نباشد.

امیرمؤمنان علی (ع) می‌فرماید: بخشی از نیکی با همسایگان، احوال‌پرسی از آنان است.

امیرالمؤمنین علی (ع) در وصیت خویش به فرزند خویش، وی را چنین سفارش فرمود: تو را به تقوای الهی سفارش می‌کنم و به خواندن نماز در وقت مقررش و به پرداخت زکات به اهلش و به گذشت از گناه مردم و به فروخوردن خشم و به صله‌ی رحم (پیوند داشتن با خویشاوندان)...

آنجا که از امیرمؤمنان نقل می‌کند که فرمودند: هرگز درباره سخنی که از دهان کسی بیرون می‌آید، گمان بد مبَر، مادام که می‌توانی برداشت خوبی از آن داشته باشی!

زیاد شدن قوانین، حتی اگر به هدف رعایت حداکثری حقوق اجتماعی باشد، قدرت انعطاف را از افراد جامعه می‌گیرد

در صدر اسلام، برخی مردم ساده لوح، “امیرمؤمنان علی (ع) و رفتارهای صادقانه‌ی ایشان" را با "فریبکاری‌های معاویه و شخصیت ننگین او" مقایسه می‌کردند و می‌گفتند چرا علی مانند معاویه زرنگی به خرج نمی‌دهد؟ و به یاد آورد که امام فرموده بود: سوگند به خدا که معاویه زیرک‌تر از من نیست؛ اما او نیرنگ می‌زند و خیانت می‌کند و اگر خیانت ناپسند نبود من زیرک‌ترین و سیاست‌بازترین مردم بودم، اما هر نیرنگی خیانت است و هر خیانتی کفر؛ و در روز قیامت نیرنگ‌بازان پرچمی بر دوش می‌کشند که با آن شناخته می‌شوند.

او با قرار دادن نانوا در رودربایستی، بدون رعایت نوبت سه تا نان داغ جمع کرد. سپس با بی‌اعتنایی به مردمی که در صف ایستاده بودند، از نانوایی بیرون رفت. شاید با خودش فکر می‌کرد که "خیلی باعرضه‌تر از دیگران" است که توانسته این قدر زود به مقصودش برسد؛ اما در ذهن مرد جوان، مطلب دیگری موج می‌زد و آن اینکه این آقا "از همه خودخواه‌تر و بی‌اخلاق‌تر” است نه اینکه زرنگتر باشد...