بریده‌هایی از کتاب تربیت پهلوانی

دستور محرمانۀ دولت رضاخان به کلیۀ سازمان‌ها و ادارات رسمی، مبنی بر اجرای دو فرمان ملوکانه‌دربارۀ «کشف حجاب» و «توسعۀ ورزش مدرن» خود حکایت از وجود یک برنامۀ مدون و دیکته‌شده دارد.

فقط یک عده خارجی بالای دروازه دولت توپ بزرگ‌تر بادی را گاه‌گاهی با پا می‌زدند و مردم را دور خود جمع می‌کردند... لغت ورزش کم کم بین بچه‌ها دهن به دهن می‌گشت ولی از آن خبری نبود. بچه‌هایی را که به تقلید فرنگی‌ها شلوار کوتاه می‌پوشیدند و توپ بادی را پا می‌زدند کافر می‌شمردند و مردم گناه آنان را گناه کبیره می‌شمردند. فقط یک عده بسیار قلیل و کوچکی تن به این ننگ داده و گاهی اوقات با اعضای سفارت انگلیس که یک قسمت از دروازه دولاب را صاف کرده بودند بازی می‌کردند و یا پشت گل می‌ایستادند و توپ‌های آن‌ها را از خارج می‌رساندند. بازی با توپ فقط مخصوص این عده از خدابی‌خبران و کافران بود.

پهلوان یعنی «انسان نیرومند اهل معرفت.»

در واقع باید گفت پهلوانی، قبل از آن‌که صورتی بیرونی داشته باشد، مفهومی است درونی و ویژه، که آدمی نخست آن را حاصل می‌کند و بعد مصداق بیرونی‌اش را خود برمی‌گزیند.