بریده‌هایی از کتاب چرچیل؛ قهرمان پیش‌بینی‌ناپذیر

او مثال می‌زد که مثلاً همین جنگ اخیر، منشأ بسیاری از اکتشافات خیره‌کننده بوده است که کیفیت زندگی بشر را بهبود خواهد بخشید. در همین جنگ پیشرفت‌های بسیار چشمگیری در زمینۀ زهکشی و آبیاری به دست آمد، که تمام آن‌ها به سبب وقوع جنگ بوده است.»

بزرگ‌ترین درسی که چرچیل از جنگ آفریقا آموخت، آن بود که جنگ خطرناک‌تر از آن است که به دست ژنرال‌ها سپرده شود.

«کسانی که گمان می‌کنند نقش چرچیل یا دوران چرچیل به پایان رسیده است، از تاریخ درس نیاموخته‌اند و از طبیعت انسان شناختی ندارند. قدرت نبوغ و نوابغ را نمی‌دانند. نیروی عطشناک توده را برای داشتن رهبری توانمند درک نمی‌کنند. مردان سرنوشت‌ساز منتظر نمی‌مانند که برای آن‌ها دعوتنامه فرستاده شود، آن‌ها زمانی که احساس کنند وقت آمدن است، پا به عرصه می‌گذارند. آن‌ها از دیگران طلب نمی‌کنند تا وجود و هویتشان را به رسمیت بشناسند، آن‌ها خودشان به خودشان رسمیت می‌بخشند. مردان بزرگ، تقدیر بشریتند و آمدنشان اجتناب‌ناپذیر است.»

گیلبرت در بارۀ چرچیل چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «بزرگ‌ترین ضعف چرچیل این بود که همیشه دلش می‌خواست کانون توجهات باشد و همه بدانند که او محور عالم است. البته چرچیل نمی‌توانست خودش را اصلاح کند. از سوی دیگر زمانی که به تاریخ نگاهی دوباره می‌اندازیم، پی می‌بریم که خودرأیی و خودشیفتگی بی‌حدومرز چرچیل در عمر سیاسی‌اش هم بزرگ‌ترین منبع پیروزی‌های خیره‌کننده‌اش و هم عامل خفت‌بارترین شکست‌هایش بوده است.»

عاقبت به خیری و بخت بلند وینستون چرچیل بیش از آن‌که مرهون واقعیات باشد، مرهون شخصیتی است که مردم از او ساخته‌اند و گمان می‌کردند آن‌گونه است و مرهون اقداماتی است که مردم گمان می‌کردند او انجام داده یا باید انجام می‌داده است.

چرچیل در جواب داد سخن سر می‌دهد که «بدون خونریزی صلح در جهان وجود نخواهد داشت و تمام زندگی جنگ است، جنگ برای بقا. بهترین مردان در بهترین زمان ممکن از دل جنگ‌ها بیرون آمده‌اند و بشر از رهگذر جنگ‌ها به پیشرفت‌های دلگرم‌کننده‌ای دست یافته است و تحت فشار جنگ است که انسان برای ارتقای سطح زندگی خود تلاش بیش‌تر می‌کند و زمانی که جنگ‌ها پایان می‌یابند، مردم همه چیز را سهل می‌گیرند و بی‌مبالات می‌شوند و تنها جنگ است که می‌تواند آن‌ها را به پیشرفت مجبور کند.»

«چرچیل بیش از تمام فرماندهان نیروی دریایی‌ای که بریتانیا در طول تاریخ دیده است، در تک‌تک روزهای جنگ شرکت داشت و بسیاری از افکار عملیاتی را شخصاً ارائه می‌کرد و حتا او بود که پیام‌ها و رمزها را شخصاً برای دیگر کشتی‌ها می‌نوشت و ارسال می‌کرد و تمام عملیات‌ها را با دقت و اشتیاقی فراوان مطالعه، تحلیل و فرماندهی می‌کرد.»

جان چرچیل به مفهوم عشق باور نداشت و آن را حالتی از دیوانگی می‌دانست و باور داشت که راندولف بر اساس عشق، که حالتی از دیوانگی است، ازدواج می‌کند و تا چشم باز کند، خود را در زندگی‌ای رقت‌بار و ازدواجی نامیمون گرفتار خواهد دید.

«او را مرد بسیار کاملی دیدیم: بسیار عالی، آرام و متین، و مملو از احساسات پاک آدم‌های عادی و کاملاً متواضع. شاید آن روز که من با او همصحبت بودم، او در اوج شکوه و قدرت بود اما کم‌تر کسی را دیده‌ام که به اندازه وی قدرتمند و محبوب باشد اما آلوده به کبر و نخوت نباشد. آلودگی چرچیل به این دو آفت خیلی ناچیز بود و کم‌ترین نشان از هرزگی و دهان‌دریدگی، که بسیاری از قدرتمندان به آن مبتلا می‌شوند در وی ندیدم.»

نتیجۀ مشاهدات وی این اندیشه را در ذهن او قوت بخشید که نژاد بریتانیایی برترین نژاد است. «هیچ چیز چشمگیرتر از برتری و استیلای سربازان بریتانیایی بر دیگر سربازهای حاضر در جبهه نیست.»

چرچیل یگانه سیاستمدار بریتانیایی قرن بیستم است که به قهرمان ملی تبدیل شد و عاقبت‌به‌خیری را تجربه کرد.

این کتاب سرگذشت سیاستمداری را به تصویر می‌کشد که در دوران قبل از جنگ بسیار دست‌کم گرفته می‌شد و در دوران پس از جنگ بیش از اندازه در بارۀ وی غلو شد. اما وی از دل تمام تلاش‌هایی که در تحقیر و بی‌آبرو کردن وی می‌کوشید، توانست جان سالم به در برد، به عنوان قهرمانی در دوران گذشته و حال در ذهن مردم جای گیرد.

چرچیل از مشاهدۀ رفتارهای خشونت‌آمیز و وحشیانه، به ویژه زمانی که به دست نیروهای بریتانیایی صورت می‌گرفت، بسیار مشمئز می‌شد.

به طور کلی، مردم و قهرمانان هر عصر، قهرمانان نسل‌های قبل از خود را تخریب می‌کنند و قطعاً تاریخ صحنۀ چنین فراز و فرودهایی است.

گیلبرت در بارۀ چرچیل چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «بزرگ‌ترین ضعف چرچیل این بود که همیشه دلش می‌خواست کانون توجهات باشد و همه بدانند که او محور عالم است. البته چرچیل نمی‌توانست خودش را اصلاح کند. از سوی دیگر زمانی که به تاریخ نگاهی دوباره می‌اندازیم، پی می‌بریم که خودرأیی و خودشیفتگی بی‌حدومرز چرچیل در عمر سیاسی‌اش هم بزرگ‌ترین منبع پیروزی‌های خیره‌کننده‌اش و هم عامل خفت‌بارترین شکست‌هایش بوده است.»

«اگر همه‌چیز خوب پیش برود، کشور یهود در کرانۀ باختری رود اردن باید در همین دورۀ عمر ما تحت حمایت پادشاهی بریتانیا به وجود آید که می‌تواند مسکن و مأوای سه الی چهار میلیون یهودی باشد. به یقین این رویداد بزرگ در تاریخ جهان از هر سو که بنگری سودمند است و به ویژه در راستای تأمین منافع ملی امپراتوری بریتانیا خواهد بود.»

«ما نمی‌خواهیم در حالی‌که تمام شروران جهان تا بن دندان مسلح و آمادۀ جنگند، نیروهای خیر جهان را خلع سلاح کنیم. شما دوستانی هستید که ما آرزو داریم به بهترین نحو قدرتمند و مسلح باشید و از مشاهدۀ رشد و توسعۀ ناوگان دریایی آمریکا مسرور و شادمان می‌شویم.»

وقتی جنگ تمام شود، هیتلر مرده است هیتلر امید دارد با تاج و تخت به بهشت برود اما خدا به او «نه» می‌گوید و به او می‌گوید برو به جهنم در بهشت فقط برای چرچیل جا هست نه برای تو

چرچیل و لوید جرج، با اعلام استراتژی صلح با کشور آلمان در عرصۀ سیاست خارجی، به کسانی که از وقوع جنگ بزرگ در اروپا خبر می‌دادند، انتقاد می‌کردند که آن‌ها مردم را از خطری می‌ترسانند که وجود خارجی ندارد.

«کسانی که گمان می‌کنند نقش چرچیل یا دوران چرچیل به پایان رسیده است، از تاریخ درس نیاموخته‌اند و از طبیعت انسان شناختی ندارند. قدرت نبوغ و نوابغ را نمی‌دانند. نیروی عطشناک توده را برای داشتن رهبری توانمند درک نمی‌کنند. مردان سرنوشت‌ساز منتظر نمی‌مانند که برای آن‌ها دعوتنامه فرستاده شود، آن‌ها زمانی که احساس کنند وقت آمدن است، پا به عرصه می‌گذارند. آن‌ها از دیگران طلب نمی‌کنند تا وجود و هویتشان را به رسمیت بشناسند، آن‌ها خودشان به خودشان رسمیت می‌بخشند. مردان بزرگ، تقدیر بشریتند و آمدنشان اجتناب‌ناپذیر است.»

. به طور کلی، مردم و قهرمانان هر عصر، قهرمانان نسل‌های قبل از خود را تخریب می‌کنند و قطعاً تاریخ صحنۀ چنین فراز و فرودهایی است.

در اولین دیدار خود با ویولت اَسکوئیت، دختر نخست‌وزیر وقت بریتانیا، به او گفت: «ما آدم‌ها همه به کرم می‌مانیم اما در این میان من کرم شبتابم.»

حکومت اعلی‌حضرت به موضوع تأسیس وطنی ملی برای ملت یهود در فلسطین به دیدۀ موافق می‌نگرد و نهایت سعی خود را برای تحقق این هدف به کار می‌گیرد، مشروط بر این‌که هیچ‌گونه اقدامی که ناقض حقوق مدنی و دینی پیروان دیگر ادیان غیریهودی در فلسطین و حقوق و وضعیت سیاسی یهودیان در کشورهای دیگر باشد، صورت نگیرد. بسیار خرسندم اگر اتحادیۀ هیئت‌های صهیونیستی را در جریان این مطلب قرار دهید.»

آنجلا مک، از اعضای هیئت اعزامی بریتانیا به کنفرانس یالتا، می‌گوید زمانی که در آن کنفرانس بوده، موفق شده است اتاق نقشۀ چرچیل را ببیند: «چهار دیوار داشت که با انواع نقشه‌های ریز و درشت نظامی از خطوط مقدم جبهه پوشیده شده بود و صندلی چرچیل، که متحرک بود، وسط اتاق قرار می‌گرفت و او می‌توانست با یک حرکت خود را از این سو به آن سو ببرد تا نقشه‌ها را بررسی کند.

«از مردمانی با چشم‌های بادامی و موهای دم اسبی متنفرم. از ریخت و قیافه‌شان و حتا بوی بدنشان خوشم نمی‌آید، اما به هر حال ضرری هم ندارد آدم نگاهی به آن‌ها بیندازد.» چرچیل تلاش بی‌فایده‌ای را نیز آغاز کرده بود تا دولت را به سمتی ببرد تا از ورود مهاجران سرخ‌پوست به بریتانیا جلوگیری کند. در دی ماه ۱۳۳۳ در کابینه به وزرا گفت: «بریتانیا را سفید نگه دارید.» می‌تواند شعار انتخاباتی بسیار مناسبی باشد.

وی پس از فارغ التحصیلی از دانشکدۀ افسری مأموریت یافت به عنوان افسر سواره‌نظام در نیروهای سواره‌نظام ویژۀ ملکه مشغول خدمت شود. در این ایام به‌شدت به چوگان علاقه‌مند شد و تا سه دهه بعد، هیچ‌گاه از بازی چوگان دست نکشید.

به طور کلی، مردم و قهرمانان هر عصر، قهرمانان نسل‌های قبل از خود را تخریب می‌کنند و قطعاً تاریخ صحنۀ چنین فراز و فرودهایی است.

چرچیل از عنفوان جوانی دو رؤیا در سر داشت: او آرزو داشت هم به عنوان قهرمان و سمبل دموکراسی و هم به عنوان قهرمان نظامی دل‌های مردم را تسخیر کند و برای رسیدن به این رؤیاها پیر شد، سال‌ها مبارزه کرد و فرسوده شد. در شصت و شش سالگی‌اش هر دوی این آرزوها با شکوه فراوان و در آن واحد محقق شد.

چرچیل نیروی محرکۀ ارتش و نیروی زمینی بریتانیا بود، اما هوش سرشار ذاتی وی مانع از تمرکز وی می‌شد و افکار لجام‌گسیختۀ وی مانند پروانه از این شاخه به آن شاخه می‌پرید و همین دمدمی‌بودن‌ها بیوربروک را تا مرز جنون برده بود.

۱۳۲۲ یکی از افراد بسیار نزدیک به وینستون چرچیل در گفتگویی خودمانی با خبرنگار روزنامه‌ای آمریکایی تعریف می‌کند که روزی وی از چرچیل می‌پرسد چطور خداوند که چنین غروب زیبایی آفریده است، اجازه می‌دهد این همه بدبختی و فلاکت در جهان به وجود آید؟ چرچیل در جواب داد سخن سر می‌دهد که «بدون خونریزی صلح در جهان وجود نخواهد داشت و تمام زندگی جنگ است، جنگ برای بقا. بهترین مردان در بهترین زمان ممکن از دل جنگ‌ها بیرون آمده‌اند و بشر از رهگذر جنگ‌ها به پیشرفت‌های دلگرم‌کننده‌ای دست یافته است و تحت فشار جنگ است که انسان برای ارتقای سطح زندگی خود تلاش بیش‌تر می‌کند و زمانی که جنگ‌ها پایان می‌یابند، مردم همه چیز را سهل می‌گیرند و بی‌مبالات می‌شوند و تنها جنگ است که می‌تواند آن‌ها را به پیشرفت مجبور کند.»