بریده‌هایی از کتاب معیارهای انتخاب همسر (اشتباهات بزرگ در انتخاب همسر)

یکی از مهمترین اشتباهاتی که افراد در انتخاب همسر می‌کنند این است که بدنبال بهترین فرد می‌گردند، حال آنکه بایستی بدنبال مناسب‌ترین فردی بود که با شخص سنخیت و تناسب دارد درست همانند قفل و کلید دو نفر بایستی با هم جفت و جور شوند تا درب خوشبختی زندگی اشتراکی‌شان باز شود. در غیر اینصورت حتی اگر کلید و قفل طلایی و بسیار گرانبها هم باشند، به کار هم نخواهند آمد.

بسیاری از افراد در ذهن خود یک پیش فرض غلط دارند و آن این است که با انتخاب همسر مناسب و خوب خوشبختی‌شان در زندگی اشتراکی تضمین خواهد شد. در حالیکه غافل از این هستند که انتخاب درست به منزلۀ کاشتن نهال خوشبختی در یک زمین و خاک خوب و مناسب است و برای اینکه این نهال تنومند و بارور شود بایستی از آن مراقب و نگهداری کرد. در واقع، حتی بهترین زوجین اگر در حفظ و تقویت رابطه و زندگی زناشویی خود تلاش نکنند دیر یا زود نهال خوشبختی آنها پژمرده و خشک خواهد شد.

بدلیل ویژگی روانی در زندگی اشتراکی افراد به زیبایی عادت می‌کنند ولی به نازیبایی تقریباً هرگز.

هر که دیگران را بشناسد عاقل است و هر کس خود را بشناسد عارف است.

- شنونده خوبی هستند و به اصطلاح سنگ صبور همه هستند و یاس‌ها و ناراحتی‌های خود را مخفی نگه‌می‌دارند. - به سختی نه می‌گوید (به تعبیر خودشان نمی‌خواهند دل کسی را بشکنند) و به همین دلیل هم در عزا و هم در عروسی قربانی می‌شوند و اصلاً به این اصل مهم «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است». توجهی ندارند (عزیزم تو فردا امتحان داری بذار من ظرف‌ها رو بشورم تو برو درس بخون! ترانه: «تو بشین فوتبال‌رو نگاه کن من خودم تمومش می‌کنم!...» - همیشه سعی در جلب رضایت و خشنودی دیگران و دریافت تعریف و تمجید است (هر چند به ظاهر رفتار و واکنشی شکسته نفسانه دارند).

اگرچه ازدواج و تشکیل خانواده بهترین و متعالی‌ترین شکل پیوند رابطه زن و مرد است و یکی از راههای رسیدن به خوشبختی، سعادت و کمال است اما این امر میسر نخواهد شد مگر اینکه دست به انتخابی درست زد. ازدواج غلط نه تنها به فرد بلکه به خانواده‌ها و جامعه صدمات بسیار سنگین و گاهی جبران ناپذیری می‌زند و این در حالی است که با اندکی صرف وقت و مطالعه و مسئولیت‌پذیری و واقعیت‌بینی می‌توان بیش از ۹۰ موارد انتخابهای غلطی را که غالباً به طلاق نیز منجر می‌شود، جلوگیری نمود.

فرد با حرمت نفس پایین در برابر انتقاد (خصوصاً از طرف فردی که جایگاهی در ذهن او دارد) بسیار شکننده است و مسائل غیر مرتبط به خود را شخصی می‌گیرد (مثلاً اگر فردی نسبت به شهر زادگاهش مطلب نادرست یا نامناسبی بزند انگار در مورد خود او گفته است). این افراد معمولاً بسیار مراقب و گوش به زنگ هستند و رفتار، گفتار و حرکات دیگران را به دقت به صورت موشکافی زیر نظر می‌گیرند.

اکثر افراد با اندکی مطالعه و آگاهی، شرایط و توانایی تشکیل یک زندگی خوب و سعادتمند زناشویی را دارند ولی اشکال در این است که جفت و همراه مناسب خود را بدرستی انتخاب نکرده‌اند ) درست مثل اینکه دو انسان بالغ سوار بر قایق بخواهند در دو جهت مخالف پارو بزنند و یا با هم هماهنگی و تفاوهم نداشته باشند(

به کلامی دیگر، ارتباط جنسی از قبل ازدواج (حتی در دوران نامزدی که منع شرعی وجود ندارد) به دو دلیل توصیه نمی‌شود: (۱) بدلایل بسیار زیادی (نظیر مسائل خانوادگی و اجتماعی، احساس گناه، ترحم و ...) ممکن است تنها عامل اصلی ازدواج دو نفر شود (در حالیکه آن دو نفر اصلاً برای هم مناسب نیستند) و (۲) باعث اختلال در رشد و تکامل رابطه بین دو نفری که برای هم بسیار مناسب هستند، شود. زیرا همچنانکه در مبحث عشق ذکر شد، عشق واقعی و اصیل یک روند است که با کشش و اشتیاق شروع شده با صمیمیت و مهربانی برخواسته از شناخت و آگاهی از یکدیگر تقویت یافته و با تعهد و ارتباط جنسی (ازدواج) به اوج رسیده و تثبیت می‌یابد و ارتباط جنسی زود هنگام این روند را مختل می‌کند (درست مثل اینکه اول سقف یک خانه را بسازیم و سپس دیوارها و پایه‌های آن را) زیرا تحت تاثیر سیستم عاطفی اولیه (شهوت) معمولاً سیستم عاطفی ارزشی و معنی‌دار (صمیمیت و عشق) به کمال واقعی خود نمی‌رسد.

قربانی یا مظلوم شدن عشق (و ازدواج) واقعی اساساً یک رابطه دو طرفه و تقریباً برابر است و اگرچه از ویژگیهای عشق؛ محبت و گاهی از خودگذشتگی و در منتهی درجه خود ایثار است اما زمانیکه این رابطه در اکثر موارد یک طرفه شد دیگر رابطۀ برابری وجود نخواهد داشت و پذیرش چنین موقعیتی نه بدلیل عشق و محبت بلکه به یکی از دلایل نادانی، ناتوانی، نگرانی و یا نیازمندی است (به قول استاد گرامی دکتر هلاکویی چهار نون نحس بشریت).

- در موارد اختلاف، حتی نظر مخالف خود را ابراز نمی‌کنند تا چه برسد به اینکه برخواسته و نظر به حق خود استوار بمانند. - از ترس اختلاف و کشمکش و یا بدلیل احساس درماندگی و ناتوانی در تصمیم‌گیری از ابراز خواسته‌ها، نیازها و علایق خود (حتی در موارد ساده همچون سرگرمی و تفریح) خودداری کرده و ترجیح می‌دهند دیگری تصمیم بگیرد. - اگر طرف مقابل از وظایف و مسئولیتهای خود سرباز بزند، اعتراض مستقیمی نمی‌کنند. - نقش کاملاً حمایت‌گر و کمک‌کننده و حالتی محافظه‌کارانه داشته و در ظاهر توقعی از طرف مقابل ندارند و حتی کمک و حمایت دیگران را رد می‌کنند.

اگر از کسی خوش‌تان آمد و به اصطلاح شیفته او شدید ولی نتوانستید به معنی واقعی حداقل پنج ویژگی خوب و مثبت و پنج ویژگی منفی و نامطلوب او را مشخص کنید و دلیل و توضیح کافی و منطقی برای آنها داشته باشید، مراقب باشید که شما شیفته او شده‌اید نه عاشق او (در این حالت زود بله را نگویید و به خود فرصت دهید تا یکدیگر را بهتر بشناسید).

اگر می‌بینید طرف مقابل‌تان فردی نسبتاً بی‌تفاوت و بی‌خیال، یا شکاک، یا عصبی و پرخاشگر است مطمئن باشید در ازدواج ۱۰ تا ۲۰ درصد بدتر از آن خواهد بود.

یکی از مهمترین علل شکست یا ناخرسندی از ازدواج توقع و تصورات غلط از آن است. خوشبختی به خودی خود رخ نمی‌دهد بلکه ساخته می‌شود. مهمتر از انتخاب و داشتن همسر خوب، حفظ آن است. ازدواج دوای هیچ دردی نیست. ازدواج حکم غذا را دارد و نه دارو. ازدواج نه تنها باعث رفع مشکلات روحی روانی (احساس تنهایی، افسردگی و ...) و رفتاری (خشونت، بی‌بندوباری و ...) نمی‌شود بلکه آنها را بدتر کرده و ممکن است مشکلات دیگری نیز به آنها اضافه کند. ازدواج وسیله است و نه هدف. بسیاری از ازدواج‌های غلط و ناموفق به این دلیل رخ می‌دهند که افراد آن را یک هدف قرار می‌دهند (به هر ترتیبی که شده است بایستی ازدواج کرد) و در نتیجه برای رسیدن به آن گاهی بسیاری از اصول عقلانی و حتی اخلاقی را نیز نادیده گرفته و زیر بار انتخاب غلط می‌روند و یا بدون آمادگی و شرایط لازم درگیر آن می‌شوند (بدون دانش شنا، به دریا زدن با مرگ همراه خواهد بود).

همسر کامل وجود خارجی ندارد و اساساً فلسفه ازدواج شروع با حداقل معیارهای لازم و اساسی و تلاش برای رسیدن به حداکثرهای ایده‌آل (رشد و نمو) است.

یکی از معایب ازدواج؛ افزایش ریسک بیماریهای قلبی عروقی است و علت اصلی آن بی‌توجهی به تغذیه سالم و عدم رعایت توصیه‌های بهداشتی در این زمینه است.

ازدواج یک باید و هدف نیست بلکه وسیله و راهی برای رسیدن به آرامش و خوشبختی است.

در شرایط ایده‌آل اگر بتوانید به تقریباً تمامی سؤالات زیر پاسخی مثبت، کامل، واقع‌بینانه و صادقانه بدهید، شما آمادگی ازدواج را خواهید داشت:

رابطه استاد و شاگردی فقط برای سرکلاس خوب است نه برای زندگی اشتراکی

برای خوشبختی عشق لازم است ولی کافی نیست. عشق به ما نیرو، استقامت، جرأت، پشتکار، امید، هیجان و انگیزه حرکت می‌دهد تا با آگاهی، عقل و درایت و تلاش رودخانه متلاطم زندگی را با صحت طی کنیم. بدون آگاهی و تعهد، عشق ما را به هیچ جا نخواهد برد.

اگر در زندگی احساس سعادتمندی و خوشبختی نمی‌کنیم، گناه ما جهل و نادانی است و همین بس که خدا به قلم، قسم یاد می‌کند. آمده‌ایم تا چراغ راهتان باشیم. بجای اینکه به تاریکی لعنت بفرستید، برخیز ید و شمعی روشن کنید

عشق واقعی یک شبه بوجود نمی‌آید (حداقل چندماه) بلکه با آن نگاه آتشین اول جرقه‌اش زده می‌شود با شناخت تقریباً کامل یکدیگر و ایجاد صمیمیت (احساس عاطفی، عقلانی، ادراکی، عرفانی و ...) شکل می‌گیرد و با ارتباط جنسی به اوج می‌رسد و با تعهد و مسئولیت‌پذیری کامل می‌شود و با باغبانی و نگهداری همیشه زنده و تر و تازه می‌ماند

مسائل و مشکلات جدی حل و اصلاح نشده با ازدواج بدتر می‌شوند، نه بهتر.

(صدای عمل بلندتر از گفتار است). اگر شما از احساسات و افکار و مقاصد واقعی طرفتان مطمئن نیستید، به رفتار او توجه کنید نه گفتارش و اگر آنها با هم همخوانی نداشتند، ازدواج با چنین فردی را فراموش کنید

زوج خوشبخت و موفق نیز گاهی جر و بحث و کشمکش دارند و اگر این چنین نباشد بایستی در صحت و سلامت آن شک کرد. مزیت زوج‌های موفق در این است که آنها می‌دانند چگونه بدرستی با اختلافات و مشکلات مواجه شوند و به تفاهم برسند و به تفاوتها احترام می‌گذارند و با دید برنده و بازنده به مسائل نگاه نمی‌کنند.

آیا در مغز افراد جایگاهی فقط برای یک محبوب و معشوق وجود دارد؟ به عبارت دیگر، آیا افراد فقط یکبار عاشق می‌شوند و آیا ممکن است فردی در آنِ واحد عاشق چند نفر می‌شود؟ خیر. اگرچه مفهوم عاشق شدن این است که معشوق منحصر به فرد و استثنایی است و فرد دیگری نمی‌تواند جای او را بگیرد ولی در صورت پایان یافتن رابطه و پشت سرگذاشتن مرحله از دست دادن معشوق (و یا دل شکستگی) به طور درست و صحیح و مهیا بودن شرایط، فرد این امکان را خواهد داشت تا مجدداً عاشق شود. هر چند یاد و اثرات معشوق اول به درجات متفاوت در ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه برای مدتهای طولانی نقش ایفاء خواهد کرد و به همین دلیل توصیه می‌شود برحسب شدت رابطه قبلی فرد برای مدتی (چندماه) وارد هیچ ارتباط جدید احساسی عاطفی نشود تا نقش فرد قبلی در ذهن او بسیار کم‌رنگ و یا ناپدید شده باشد.

عشق یک روند است و نه یک حادثه. عشق با کشش و اشتیاق احساسی عاطفی (و جنسی) شروع شده و با صمیمیت و تعهد کامل می‌شود. عاشق بدنبال تغییر معشوق نیست بلکه اگر لازم بداند خود را تغییر می‌دهد. در عشق واقعی جایی برای جملاتی نظیر اگه منو دوست داری... یا اگه به من اعتماد نداری... برای رسیدن به هدف خواسته‌ای وجود ندارند. در عشق واقعی جا و بهانه‌ای برای رفتار خشن، بی‌احترامی، سرزنش، تهدید، دروغ، کتمان کاری، راز و بازی کردن وجود ندارد. افراد عاشق نیز با هم تفاوت، اختلاف و مشکل دارند ولی می‌توانند به راحتی و بخوبی با آنها مواجه شوند و راه کار مناسبی بیابند.

اگر هدف از ازدواج، قرار گرفتن در مسیر رشد و کمال و درک خوشبختی باشد شرط لازم برای ازدواج رسیدن به خودشناسی که همان بلوغ در تمامی جنبه‌های انسانی (جنبی، عقلانی، عاطفی، اجتماعی) است و نیز برخورداری از حداقل توانمندی اقتصادی (و نه لزوماً تمکن مالی) است.

راحت‌ترین راه برای توجیه بدبختی‌ها و مشکلاتمان (و شانه خالی‌کردن از بار مسولیت)، محول کردن مسولیت و مقصر دانستن دیگران است. اما در واقع امر، اکثر مشکلات، نابسامانی‌ها و ناراحتی‌هایی که برایمان پیش می‌آید، خود ما مسول و مقصر هستیم. قصور و کوتاهی ما چیست که فلان شخص یا مسول، وظایف خودش را به خوبی انجام نمی‌دهد؟! گناه ما، عدم آگاهی از قوانین، راه‌های احقاق حق و روش جلوگیری از انحرافات است؛ اگر بیکار هستیم، گناه ما عدم آگاهی از وظایف مسولین مربوطه (و در صورت لزوم بازخواست آنها)،‌ عدم آگاهی از توانمندیهای خود و شرایط و امکانات در دسترس، عدم آگاهی از روشهای بالا بردن اراده و بهره‌وری اصولی از امکانات و عدم آگاهی از روشها و اصول کار و ... است؛

نکته: محبت و مهربانی واقعی دارای چند ویژگی است: (۱) از روی میل و رغبت و انتخاب است نه از سرناتوانی، نادانی، نگرانی و نیازمندی؛ (۲) با احساس خرسندی و خشنودی درونی واقعی همراه است؛ (۳) توقع و چشم‌داشتی وجود ندارد (این همه بهش خوبی کردم یک تشکر خشک و خالی هم نکرد). اگر هر یک از مفاهیم فوق وجود نداشته باشد، دیگر نمی‌توان به محبت نسبت داد (معمولاً معامله است).