بریده‌هایی از کتاب فلسفه سیاسی فارابی و ارتباط آن با ولایت فقیه

جمله‌ای را از کتاب تاریخ فلسفه در جهان اسلامی نقل می‌کنیم: «کسانی که درباره فلسفه سیاسی فارابی تحقیق می‌کنند، روششان این است‌که به تحلیل کتاب آرای اهل مدینه فاضله اکتفا کنند؛ بدون آن که درصدد یافتن رشته‌های ارتباط این کتاب با دیگر کتب فلسفی او برآیند و بدون این‌که بخواهند در پرتو مباحث این کتاب، کتب دیگر او را مورد بررسی قرار دهند». ولی ما به یاری خداوند متعال، مستقیماً به کتب فارابی مراجعه نموده و مجموع آثار او و منظومه فکری او را در نظر خواهیم داشت، ان شاءا... .

البته اندیشمندان غربی با این پیش‌فرض به تحقیق و بررسی آثار فارابی پرداختند که او مقلد صرف افلاطون و ارسطو است و هرچه فارابی گفته، باید یک منبع یونانی داشته باشد و اگر هم در موردی منبع یونانی پیدا نشد، به این جمله بسنده می‌کنند که «تا هنوز منبعی پیدا نشده است»؛ یعنی منبع دارد، ولی بعداً پیدا خواهد شد. لذا مدینه فاضله فارابی را همانند افلاطون به اتوپیایی و غیرعملی بودن متهم کرده‌اند. از این جهت بسیاری از کتاب‌ها و مقالاتی که در مورد اندیشه‌های فارابی در جوامع اسلامی‌نوشته شده، از منظر اندیشمندان غربی تأثیر پذیرفته و از کتاب‌های غربی به‌عنوان منبع، استفاده کرده و مستقیماً به آثار خود فارابی مراجعه نکرده‌اند، یا این‌که منظومه فکری فارابی را در مجموعه آثارش، در نظر نگرفته؛ بلکه برخی کتاب‌های او را مطالعه کرده و شاید هم فقط مشهورترین کتاب فارابی را که مدینه فاضله است، مورد توجه قرار داده‌اند که این در واقع، بزرگ‌ترین ستمی است که بر فارابی روا داشته‌اند.