بریده‌هایی از کتاب فریبکاری های ذهن

عبارت معروفی وجود دارد: «ما جهان را آنگونه که هست نمی‌بینیم بلکه آنگونه که خودمان هستیم جهان را می‌بینیم.» این حقیقتی مسلم است که امروزه علوم شناختی آن را تأیید می‌کند: جهان هستی دائماً سیگنال‌هایی منعکس می‌کند و ما با انتخاب آنچه می‌خواهیم ببینیم، ابهام آن را کاهش می‌دهیم. بنابراین برداشت ما از جهان، به‌تدریج ما را از نظر روانی، فرهنگی و اجتماعی شکل می‌دهد.

اِدراک ما سوگیرانه است، دامنهٔ توجه و تمرکزمان محدود است، و حافظهٔ فریبنده‌ای داریم.

برخلاف باور عموم، درست و غلط، به‌ندرت مطلق هستند، اغلب نسبی‌اند.

هرچه کمتر دربارهٔ یک موضوع بدانیم، کمتر می‌توانیم میزان عدم تسلط بر موضوع موردنظر را بسنجیم.

افرادی که از این مشکل رنج می‌برند، سوگیری تعبیر منفی [۲۲] از این موقعیت‌ها دارند، که موجب می‌شود مفاهیم منفی در پشت اعمال و واژه‌ها را (درصورتی‌که لزوماً وجود ندارند) برای خود بزرگ جلوه دهند. آن‌ها به‌ویژه نگاه دیگران را در این راستا تفسیر می‌کنند و درنتیجه به یک قضاوت منفیِ تقریباً سیستماتیک می‌رسند.

افرادی که منبع کنترل بسیار درونی دارند، اغلب از جنبهٔ منفی کمال‌گرا هستند، که این امر موجب می‌شود راحت‌تر در دام تفکر باینری یا تفکر دودویی بیفتند (به فصل ۳ مراجعه کنید). فرد مبتلا به وسواس کنترل اوضاع فکر می‌کند هیچ‌چیز به‌طور مطلق کامل نیست، و کاملاً بی‌ارزش و بی‌مصرف است. [۴۸] او توانایی خود را برای درک تفاوت‌های ظریف که لازمهٔ تشریح جزئیات استدلال انتقادی است از دست می‌دهد و به حالت تصلُّب یا انعطاف‌ناپذیریِ ذهنی می‌رسند. این اغلب با غرور اشتباه گرفته می‌شود، و موجب می‌شود افراد مبتلا به منبع کنترل بیش‌ازحد درونی، برای داشتن روابط اجتماعی سالم و رضایت‌بخش مبارزه کنند.

منبع کنترل درونیِ افراطی می‌تواند مانعی واقعی برای عضویت در اجتماع باشد: وقتی فکر می‌کنید که به‌تنهایی قادر به کنترل همه‌چیز هستید، و در مواجهه با موقعیت اضطراری، از درخواست کمک دریغ می‌کنید، چون همه‌چیز را تحت کنترل می‌دانید. همین‌طور، اگر در طول دوران تحصیل یا در محل کار نیاز به کار گروهی باشد، نمی‌توانید مسئولیتی را به کسی محول کنید، حتی به هم‌گروهی‌های خود اجازه انجام کار نمی‌دهید.

«دانشِ اندک خطرناک است، یا باید آب چشمه را تا قطرهٔ آخر نوشید یا هرگز لب نزد: نوشیدن جرعه‌ای از آن مغز را مست می‌کند، اما نوشیدن زیاد آن ما را دوباره هوشیار می‌کند.» الکساندر پوپ