بریده‌هایی از کتاب پاییز فلوبر

پاییز فلوبر روایت برههٔ کوتاهی است از زندگی گوستاو فلوبر که یکی از بزرگ‌ترین رمان‌نویسان قرن نوزدهم فرانسه است.

بندر اقامتگاهی است دلفریب برای جان ملول از نبردهای زندگی. بودلر

همهٔ آدم‌های فرهیخته‌ای که رفت و آمد با آن‌ها اندکی از ملال زندگی می‌کاست، یک به یک از دنیا می‌رفتند.

وقتی فلوبر پیشش اعتراف می‌کند که می‌خواهد سَم بخورد و بمیرد، ساند به او توصیه می‌کند خوب بخوابد، خوب غذا بخورد و به‌خصوص خوب ورزش کند: توصیه‌ای بی‌شک خردمندانه، آن‌قدر خردمندانه که تنها از سرشتی روشن‌بین برمی‌آید، آدمی آسوده و ساده و سنتی که از سر پختگی و به عمد خود را این‌گونه جلوه می‌دهد، مثل پزشکان روستا که به‌قدری چهره‌شان از سادگی و اعتماد و آرامش حکایت می‌کند که ما از خودمان می‌پرسیم آیا این‌ها واقعاً احمق‌اند یا این‌که از سلامتی و خوشبختی و زندگی چیزهایی می‌دانند که آدم‌های آشفته از آن سر درنمی‌آورند. ژرژ ساند از همین‌هاست.

ما هر دو جوانه‌های دیررس این تمدنِ ازدست‌رفته‌ایم.

چقدر بهار امسال اندوهش همهٔ شادی‌ها را تباه کرده است.

ولتر حق داشت: زندگی یک شوخی بی‌مزه است.

کسی نمی‌پذیرد که زندگیِ هر فرد شیوهٔ ویرانیِ خاص خودش را دارد و به همین دلیل غم فرد را تحمل‌پذیر می‌پندارند:

اگر بدبیاری تحمل‌ناپذیر باشد تحملش نمی‌کنیم: اگر ناامیدی از حدی فراتر برود، جانِ آدمی در بُهت، شوریدگی یا انکار فرومی‌رود. و بعد، مثل بیابان که واحه‌های خود را دارد، رنج‌های بزرگ هم گاهی آسایش عجیب خودشان را دارند ــ دقیقاً از این روست که «رنج‌های بزرگ» اند.

او فلوبر را به آرامش ترغیب می‌کند و از شکیبایی می‌گوید. برایش توضیح می‌دهد که در زندگی بعضی چیزها دست ما نیستند. مسائل مالی هم همین است. آنچه موجب رنج ما می‌شود حادثهٔ پیش‌آمده نیست، تصویری‌ست که در ذهن خودمان شکل می‌دهیم. عاقلانه نیست خوشی‌های زندگی‌مان را در گرو دارایی‌هایی بدانیم که به ما تعلق ندارند: مثلاً ویلایی در کروئاسه، اژدهایان چینی که جنس‌شان هم چینی‌ست، سیگارهای برگ و خوراک ماهی با سس خامه. اضافه می‌کند: خردمند واقعی می‌تواند از همهٔ این‌ها بگذرد.

فلوبر خود را با همهٔ وجودش، با همهٔ توانش، میان رنج‌ها رها می‌کند. دلداری تسلی‌اش نمی‌دهد،

در این فکر است که باید دریا را ببیند. چون نمی‌تواند درون خودش به آرامش برسد، آن را از دریا طلب می‌کند. دریا پرتلاطم هم که باشد، باز به آن که تماشایش می‌کند آرامش می‌بخشد. ضربه‌های بی‌امانِ امواج در وجود کسی که در هزارتوی خویش گم شده است حس آسودگی برمی‌انگیزد، و برای کسی که به زندگی بدگمان است حس ناگزیری زندگی را تداعی می‌کند. آسان و ناگزیر، دریا همهٔ دردها و رنج‌ها را با آغوش باز می‌پذیرد. جان‌های ملول را نمی‌رنجاند.

چه قانون عجیبی‌ست، آن‌هایی که بلدند تسلی‌مان بدهند به ندرت همان‌هایی هستند که به قلب‌مان نزدیک‌ترند.

اگر کسی بخواهد استعداد خود را پرورش بدهد، باید با آدم‌های خبره معاشرت کند.