بریده‌هایی از کتاب عاقلانه خرج کردن

نیروهای بی‌شماری در اطرافمان وجود دارند که ما را وامی‌دارند تا ارزش واقعی چیزها را اشتباه ارزیابی کنیم، چراکه سودشان در گروِ غیرمنطقی خرج‌کردن ماست.

جیمز دستمزد کلیدساز را منصفانه نمی‌دانست، چراکه بازکردنِ در زمان زیادی از او نگرفته بود. اما آیا او ترجیح می‌داد کلیدساز گیج بزند، کلی وقت تلف کند و تلاش الکی از خودش نشان دهد؟ خُب، شاید. یک‌بار کلیدسازی به دَن گفته بود که وقتی تازه کارش را شروع کرده بود، ساعت‌ها طول می‌کشید تا قفلی را باز کند، طی فرایند بازکردن قفل، معمولاً آن را می‌شکست و درنهایت زمان و هزینه‌ای که صرف می‌شد از نصب یک قفل نو بیشتر می‌شد. به‌این‌ترتیب هم پول تعویض قفل را از مشتری می‌گرفت و هم اجرت معمول بازکردن یک در را. مردم هم با خوشحالی همهٔ هزینه را پرداخت می‌کردند و تازه انعام هم به او می‌دادند. او متوجه شده بود که همین‌طور که با گذشت زمان در کارش حرفه‌ای‌تر می‌شود و می‌تواند قفل را به‌سرعت باز کند، بدون اینکه قفل قدیمی را بشکند (و به‌تبع آن بدون اینکه نیاز باشد قفل را تعویض کند و هزینهٔ اضافی از مشتری بگیرد)، مشتری‌ها نه‌تنها به او انعام نمی‌دهند بلکه به دستمزد درخواستی هم اعتراض می‌کنند.

از قرار معلوم، بزرگ‌ترین علت رفتار مسئله‌ساز ما در قبال پول برمی‌گردد به همان ویژگی جالب پول، اینکه می‌توانیم آن را، الان یا در آینده، با چیزهای مختلفی معاوضه کنیم. درستش این است که در خرج‌کردن‌هایمان هزینهٔ فرصت را در نظر بگیریم، وقتی می‌خواهیم الان بابت چیزی پول پرداخت کنیم باید سبک‌سنگین کنیم که این پول را می‌توانیم صرف چه کارهای دیگری کنیم. البته تفکر به این شیوه بسیار انتزاعی و درنتیجه بسیار دشوار است. پس ترجیح می‌دهیم انجامش ندهیم.

تخفیف ظاهراً معجونی است که احمق می‌کند.

خوشبختی، ظاهراً در اکثر اوقات، بیشتر از اینکه بازتابی از خوشبختیِ واقعی باشد، بازتابی از روشی است که با آن خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم.

فرض کنید از ما می‌پرسند که برای ماه آینده کدام مورد را ترجیح می‌دهید: یک موز یا یک کیک شکلاتی؟ موز سالم‌تر است و برای بدن مفیدتر، اما کیک شکلاتی خوشمزه‌تر است. احتمالاً خواهیم گفت «در آینده موز را انتخاب خواهیم کرد». آینده خالی از احساس است، پس انتخاب غذا برای آینده فقط برمی‌گردد به مقایسهٔ ارزش غذایی، اینکه کدام‌یک برای ما بهتر است؟ اما وقتی با سؤالی دربارهٔ زمان حال مواجه شویم، و قرار باشد از بین موز و کیک شکلاتی یکی را انتخاب کنیم، به این فکر می‌کنیم که «در حال حاضر واقعاً دلم می‌خواهد آن کیک را بخورم». در زمان حال ما هم ارزش غذایی را در نظر می‌گیریم و هم احساسات، امیال و خواسته‌هایمان را. برای بیشتر مردم کیک شکلاتی کشش احساسی بیشتری ایجاد می‌کند تا موز. آن‌هایی که این‌طور نیستند را هم شما به بزرگی خودتان ببخشید.

یادآوری می‌کنیم که فقدان خودکنترلی وقتی رخ می‌دهد که آینده را کم‌ارزش بدانیم -چون ازلحاظِ احساسی با آینده ارتباط برقرار نمی‌کنیم- و همچنین ناشی از ضعف نیروی اراده است که نمی‌تواند بر وسوسه‌های زمان حال غلبه کند. اکنون این سؤال پیش می‌آید که چطور می‌توان خودکنترلی را افزایش داد؟ با برقراری ارتباط با آینده و مقاومت در برابر وسوسه‌ها. در مقام حرف آسان است اما در عمل ...

ارزان‌ترین و گران‌ترین گزینه‌ها تابلوهای راهنمایی هستند که ما را به‌سمت گزینهٔ میانی سوق می‌دهند.

فکرکردن به پول نه‌تنها به بهترشدن تصمیم‌های مالی کمکی نمی‌کند، بلکه گاهی همین عملِ سادهٔ فکرکردن به پول می‌تواند باعث ایجاد تغییرات عمیق و دردسرسازی در ما شود. (۱) در آمریکا، پول دلیل اصلی طلاق (۲) و علت شمارهٔ یک استرس است. وقتی افراد ذهنشان درگیر مشکلات مالی است، (۳) به‌وضوح بدترین عملکرد را در اشکال مختلف حل مسئله از خود بروز می‌دهند. (۴) مجموعه‌ای از مطالعات نشان داده است که آدم‌های پول‌دار، مخصوصاً زمانی که پول‌داربودنشان یادآوری می‌شود، در اغلب موارد نسبت به مردمِ عادی کمتر اخلاقی عمل می‌کنند. (۵) در پژوهش دیگری هم مشخص شد که صِرف دیدن تصویرِ پول باعث می‌شود تا افراد با احتمال بیشتری از محل کارشان دزدی کنند، یک همکار مورددار را استخدام کنند یا برای اینکه به پول بیشتری برسند دروغ بگویند. (۶) فکرکردن به پول به معنای واقعی کلمه می‌تواند ما را از راه به در کند.

وقتی به‌راحتی نمی‌توانیم روی چیزی ارزش‌گذاری کنیم، شروع می‌کنیم به مقایسه‌کردن آن با چیزهای دیگر.