بریده‌هایی از کتاب یک پرتقال کوکی

اگر دنبال حفظ ارزش‌های اخلاقی هستیم، تغییر باید از درون انسان پدید آید نه این‌که از بیرون اعمال شود.»

خوبی از درون می‌آید. خوبی انتخابی‌ست. انسانی که نتواند انتخاب کند، از انسان بودن، دست می‌کشد.

از شما می‌پرسم دوستان! آیا ارزشش را دارد؟

چشم در برابر چشم؛ من می‌گم اگه کسی کتکت بزنه، تو هم باید کتکش بزنی، نه؟

انتخاب! این پسر واقعاً هیچ انتخابی نداره. درسته؟ منفعت شخصی، ترس از درد فیزیکی باعث می‌شه، باعث می‌شه خودشو به اون شکل مضحک و عجیب، تحقیر کنه. عدم اخلاصش کاملاً مشهوده. حتی دیگه نمی‌تونه یه موجودی باشه که از نظر اخلاقی حق انتخاب داشته باشه.

این‌ خوش‌بینی نیست که روی افتخارات انسان بیش از حد مکث کنیم و به علائمِ جنون احتمالی او بی‌توجه باشیم؛ بلکه مثل کبک سر در برف کردن است. حکایتِ آن طبیبِ سرخوشی است که اندک‌زمانی قبل از خودکشی «ون‌گوگ» اعلام کرده بود که ون‌گوگ هیچ علائمی از جنون ندارد چرا که همچو نقاشی‌های زیبایی کشیده است.

خیلی خب. حالا می‌فهمم اوضاع چه‌طوریاس. من مدام داشتم رنج می‌کشیدم و رنج می‌کشیدم و رنج می‌کشیدم و حالا همه می‌خوان به رنج کشیدنم ادامه بدم.

«وقتی انسان نتواند انتخاب کند، از انسان بودنش باز می‌ماند.»

انسان چیزی بیش از یک محصولِ صرفِ وراثت یا محیط است.

دولت، در نهایت دست به دامن استخدام بی‌رحم‌ترین و خشن‌ترین اعضای جامعه می‌شود تا بتواند همه‌ی افراد دیگر را کنترل کند، این روی هم رفته، ایده‌ی جدید و بی‌سابقه‌ای نیست.

این دنیا دیگه به درد یه پیرمرد نمی‌خوره. آخه این دیگه چه جور دنیاییه؟

بر خلاف «۲۰۰۱: یک اودیسه‌ی فضایی،» «یک پرتقال‌کوکی» به دغدغه‌ها و نگرانی‌های خواننده‌ی این‌جایی نزدیک‌تر است. آن طور که مؤلف اثر گفته، مسئله این است که تا چه اندازه دولت می‌تواند بر جامعه کنترل داشته باشد؟ حد آزادی کجاست؟ و آیا می‌شود حق انتخاب اخلاقی را از «فردیت‌» ها سلب کرد؟

قضیه‌ی اخلاقی فیلم خیلی ساده است: اخلاق را نمی‌شود به‌زور در مغز کسی جا داد و حتا اگر در دنیای فانتزی و کارتون‌وارِ فیلم، این هم ممکن بشود، باز هم عملی غیراخلاقی است چون انسان باید بتواند بین درست و نادرست، خود دست به انتخاب بزند و صد البته که مسئولیت انتخابِ خود را هم به عهده بگیرد، شاید این سخن، بوی حرف‌های اگزیستانسیالیست‌ها را داشته باشد.